Hiện thực hóa ESG bằng hành động cụ thể
ESG lần đầu được đưa vào Nghị quyết Trung ương, mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp. Song để hiện thực hóa ESG, cần có những hành động cụ thể, thiết thực.
Ngày 4/5/2025, Bộ Chính trị chính thức ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân trong thời kỳ mới. Lần đầu tiên trong một văn kiện ở cấp Trung ương, các nội dung về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và ESG được đưa vào như định hướng xuyên suốt xác lập nền tảng chiến lược để khu vực tư nhân vươn lên thành một động lực quan trọng của nền kinh tế.
Trong bối cảnh đó, ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) không chỉ là một khái niệm mang tính khẩu hiệu mà đang trở thành tiêu chuẩn vận hành mới cho các doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) vốn chiếm đến 98% số lượng doanh nghiệp Việt Nam.
Nghị quyết 68 đánh dấu bước tiến chính sách chưa từng có khi chính thức xác lập ESG là một phần trong các tiêu chí được ưu tiên tiếp cận tín dụng, hỗ trợ thuế và đất đai. Doanh nghiệp đầu tư cho nghiên cứu phát triển (R&D) được khấu trừ gấp đôi chi phí vào thu nhập chịu thuế, mức trích lập quỹ R&D tăng từ 10% lên 20%. Đặc biệt, các dự án công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, mô hình xanh tuần hoàn đáp ứng tiêu chuẩn ESG sẽ được vay vốn với lãi suất ưu đãi chỉ 2%/năm.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là khoảng cách giữa chính sách và năng lực thực tế của doanh nghiệp. Theo TS. Lê Duy Bình - Giám đốc Economica Việt Nam, ngoài các ưu đãi thuế, điều doanh nghiệp SMEs thực sự cần là một môi trường kinh doanh minh bạch, chi phí thấp, và hệ sinh thái hỗ trợ thực chất để có thể tận dụng được các chính sách này.
Từ góc độ tài chính bền vững, PGS.TS. Lê Đức Hoàng - Trưởng Bộ môn Tài chính Doanh nghiệp, Viện Ngân hàng Tài chính - ĐH Kinh tế Quốc dân, nhấn mạnh rằng ESG cần được “tài chính hóa” thông qua các công cụ như trái phiếu bền vững, tín dụng vi mô, hay các tiêu chí đánh giá tác động xã hội trong đầu tư như tỷ lệ lao động nữ, lao động yếu thế, điều kiện làm việc và đào tạo nội bộ. Ông đề xuất Việt Nam cần sớm triển khai Chiến lược quốc gia về đào tạo kỹ năng xanh và số bao trùm, với hệ thống khung kỹ năng quốc gia, chính sách học bổng, tín dụng đào tạo và đánh giá chứng chỉ linh hoạt.
Tại AIT Vietnam, TS. Phùng Văn Đông chia sẻ rằng ESG và chuyển đổi số không chỉ là xu hướng, mà là nền tảng chiến lược cho hội nhập quốc tế. AIT đã đào tạo hơn 1.000 CEO SMEs, với mô hình đào tạo linh hoạt kết hợp trực tuyến và trực tiếp cùng nhiều suất học bổng toàn phần dành cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. Đặc biệt, AIT là đơn vị đầu tiên triển khai chương trình Thạc sĩ quốc tế về ESG tại Việt Nam, được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận.
Các sáng kiến hợp tác ba bên “Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp” đang chứng minh tính hiệu quả, tiêu biểu như: Trung tâm Hỗ trợ Doanh nghiệp Hà Nội đã tổ chức đào tạo cho 1.000 CEO doanh nghiệp SMEs với học bổng 100% dành cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ; Bộ Kế hoạch & Đầu tư phối hợp với USAID và GIZ triển khai chương trình đào tạo ESG cho 600 doanh nghiệp tại 10 tỉnh khó khăn; trong khi đó, các khu công nghiệp như Amata Hạ Long đã kết nối cùng các đối tác Đức để tổ chức đào tạo kỹ năng ESG cho công nhân và cán bộ quản lý tại chỗ, đáp ứng nhu cầu cấp thiết từ thực tiễn sản xuất và quản trị.
VietinBank đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực để đồng hành cùng doanh nghiệp nhỏ và vừa, từ các sản phẩm tín dụng linh hoạt, dịch vụ ngân hàng số hiện đại đến việc hỗ trợ tư vấn chuyên sâu. Ngân hàng cũng tiên phong tích hợp yếu tố phát triển bền vững (ESG) và chuyển đổi số vào hoạt động, đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững dài hạn.
VietinBank là ngân hàng nhiều năm liền được vinh danh là “Ngân hàng SME tốt nhất Việt Nam”, nhờ các sáng kiến thiết thực, gần gũi với nhu cầu thật của doanh nghiệp.