Kinh tế Trung Quốc vẫn dựa vào tiêu dùng nội địa
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đầy biến động và áp lực gia tăng từ các biện pháp thuế quan, Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn để duy trì đà tăng trưởng ổn định.
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Tài chính Trung Quốc Liao Min tại hội nghị G-20 vừa diễn ra ở Nam Phi, nền kinh tế số 2 thế giới vẫn giữ vững định hướng tăng triển dựa trên tiêu dùng nội địa, đồng thời bác bỏ các cáo buộc về việc thao túng thị trường xuất khẩu toàn cầu.
Tăng trưởng nhờ tiêu dùng trong nước
Một trong những điểm nhấn trong phát biểu của ông Liao là vai trò ngày càng quan trọng của tiêu dùng nội địa trong tăng trưởng kinh tế.
Trong bốn năm qua, tiêu dùng đã đóng góp trung bình 56,2% vào mức tăng GDP của Trung Quốc – cao hơn 8,6 điểm phần trăm so với giai đoạn 2016–2020. Xét tổng thể, nhu cầu nội địa đóng góp tới 86,4% tăng trưởng, cho thấy xu hướng chuyển dịch rõ rệt từ mô hình dựa vào đầu tư và xuất khẩu sang mô hình tiêu dùng.
Sự chuyển dịch này không chỉ phản ánh thay đổi trong chính sách kinh tế, mà còn là phản ứng chiến lược trước sự bất định của môi trường thương mại quốc tế, đặc biệt là các đợt áp thuế từ phía Mỹ.
Tuy xuất khẩu vẫn góp phần vào tăng trưởng trong quý gần đây, ông Liao khẳng định rằng phần lớn sản xuất của Trung Quốc là để phục vụ nhu cầu trong nước.
Ông cũng chỉ ra rằng thặng dư thương mại hàng hóa của Trung Quốc trong nửa đầu năm 2025 là khoảng 586 tỷ USD – một phần do các doanh nghiệp tăng tốc giao hàng trước khi các biện pháp thuế mới có hiệu lực. Dù vậy, nhiều chuyên gia dự đoán thặng dư cả năm có thể vượt 1.000 tỷ USD, một con số kỷ lục.
Đáp trả lại chỉ trích từ Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent – người gọi Trung Quốc là “nền kinh tế mất cân đối nhất trong lịch sử” – ông Liao nhấn mạnh rằng thặng dư tài khoản vãng lai của Trung Quốc năm ngoái chỉ ở mức khoảng 2,2% GDP, “một mức được quốc tế công nhận là hợp lý”.
Chính sách tài khóa hỗ trợ tiêu dùng
Để kích thích tiêu dùng ngắn hạn, chính phủ Trung Quốc đã tăng gấp đôi lượng phát hành trái phiếu đặc biệt siêu dài hạn trong năm nay, lên tới 300 tỷ nhân dân tệ (tương đương 41,8 tỷ USD). Hơn một nửa số tiền này đã được sử dụng trong nửa đầu năm để trợ giá cho người dân mua các sản phẩm điện tử, đồ gia dụng và ô tô – qua đó thúc đẩy doanh số bán hàng lên tới gấp 10 lần số hỗ trợ ban đầu.
Đây được xem là một giải pháp ngắn hạn nhằm duy trì đà tiêu dùng trong nước giữa lúc nhiều ngành, đặc biệt là bất động sản, đang suy yếu.
Về dài hạn, Trung Quốc sẽ tập trung vào phát triển các ngành dịch vụ, thúc đẩy chuyển đổi xanh và số hóa – nhằm nâng cao năng suất, tạo thêm việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Một khi người dân có thu nhập ổn định và niềm tin vào tương lai, chi tiêu tiêu dùng cũng sẽ vững vàng hơn.
Chính phủ cũng cam kết tiếp tục củng cố hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt là lương hưu, để đảm bảo nhu cầu tiêu dùng dài hạn không bị gián đoạn.
Trong bối cảnh tăng trưởng toàn cầu bị hạ dự báo do xung đột thương mại và chính sách bảo hộ, Trung Quốc tự nhận vai trò là một lực lượng ổn định. Ông Liao tuyên bố: “Sự chắc chắn và ổn định của Trung Quốc là đóng góp lớn nhất cho thế giới hiện nay.”
Ông cũng hoan nghênh tuyên bố chung của G-20 sau Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc ngân hàng trung ương, nhấn mạnh vai trò của G-20 như một nền tảng then chốt để phối hợp phản ứng với các cuộc khủng hoảng toàn cầu.
Trong ngắn hạn, Trung Quốc đang thực hiện các biện pháp tài khóa mạnh mẽ để thúc đẩy tiêu dùng và giữ ổn định tăng trưởng. Dù vấp phải nhiều chỉ trích, chính phủ nước này vẫn bảo vệ mô hình phát triển của mình, khẳng định rằng sự dịch chuyển sang tiêu dùng nội địa và cân bằng thương mại là một phần của quá trình tái cơ cấu kinh tế bền vững.