Ngành công nghiệp bán dẫn đang trở thành trụ cột chiến lược trong quá trình chuyển đổi số
Theo thống kê, thị trường chip Việt Nam đang giữ tốc độ tăng trưởng kép hàng năm đạt 14% trong suốt 20 năm qua và có tiềm năng trở thành ngành công nghiệp nghìn tỷ USD vào năm 2030.
Ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đang có tiềm năng tăng trưởng nhanh với sự gia nhập của các tập đoàn hàng đầu trên thế giới và sự tham gia của nhiều doanh nghiệp lớn trong nước. Cụ thể, các tập đoàn chip hàng đầu thế giới đang gia nhập vào thị trường Việt Nam trong bối cảnh cuộc đua bán dẫn toàn cầu đang nóng dần. Điển hình là Samsung thành lập 2 nhà máy sản xuất điện thoại di động lớn nhất thế giới tại tỉnh Bắc Ninh và tỉnh Thái Nguyên. Nhà máy lắp ráp, đóng gói, thử nghiệm chip lớn nhất thế giới của Intel đã có mặt tại TP HCM. Nhà máy bán dẫn lớn nhất thế giới 1,6 tỷ USD của Amkor khánh thành tại tỉnh Bắc Ninh. Nhà máy bán dẫn Hana Micron Vina trị giá 1 tỷ USD ra mắt tại Bắc Giang… Đặc biệt, ngành điện tử rất phát triển, đã thu hút sự xuất hiện của các hãng bán dẫn lớn như Intel, Amkor, HanaMicron…; các đơn vị sản xuất điện tử lớn như Samsung, LG, Foxconn… và nhiều công ty công nghệ lớn trong nước như Viettel, VNPT, FPT, CMC… đã và đang tham gia vào ngành công nghiệp bán dẫn.
Ngành công nghiệp bán dẫn đang trở thành trụ cột chiến lược trong quá trình chuyển đổi số và phát triển công nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam. Cơ hội lớn nhưng cũng có một số thách thức trong việc đào tạo, cung ứng nguồn nhân lực cho ngành. Đề án “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì đã dự báo cần khoảng 50.000 kỹ sư ngành công nghiệp bán dẫn.
Với nhu cầu thiết thực, ngày 02/08/2025 tại Công viên Phần mềm Quang Trung (TP HCM) đã chính thức ra mắt “Liên minh Phát triển nguồn lực công nghiệp bán dẫn Việt Nam - SEVINA” gồm Ban điều hành, Ban cố vấn là các chuyên gia hàng đầu trong ngành, cùng hàng trăm doanh nghiệp thành viên là những công ty, tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ.
Ông Trương Gia Bảo - Chủ tịch SEVINA nhấn mạnh: “Liên minh ra đời trong bối cảnh ngành công nghiệp bán dẫn đang là tâm điểm chiến lược của nhiều quốc gia. Việt Nam cần có một cách tiếp cận chủ động, bài bản để không bỏ lỡ cơ hội này. Việc thiếu hụt nhân lực không chỉ là vấn đề của riêng doanh nghiệp, mà là câu chuyện chung của cả hệ sinh thái - nơi nhà trường, nhà nước và nhà doanh nghiệp cần ngồi lại để cùng hành động.”
Tại buổi lễ ra mắt SEVINA, Ban điều hành khẳng định, Việt Nam có đủ điều kiện và năng lực để đào tạo khoảng 50.000 kỹ sư ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, với giải pháp quy tụ các nguồn lực xã hội, kết nối các tổ chức đào tạo và doanh nghiệp để chủ động giải bài toán nhân lực chất lượng và đồng bộ. Đồng thời SEVINA đặt mục tiêu trở thành cầu nối giữa nhà trường - doanh nghiệp - chính sách, nhằm phát triển hệ sinh thái nhân lực bán dẫn tại Việt Nam. Hướng tới xây dựng một nền tảng hợp tác chiến lược và bền vững, để đào tạo, bồi dưỡng và phát triển lực lượng kỹ sư - kỹ thuật viên sẵn sàng tham gia vào chuỗi cung ứng công nghiệp bán dẫn toàn cầu. Bên cạnh đó, SEVINA thúc đẩy hình thành và phát triển các doanh nghiệp khởi nghiệp; Tăng cường hợp tác quốc tế và chuyển giao công nghệ đào tạo; Phát triển tối thiểu 10.000 nhân lực ngành bán dẫn trình độ cao trong 5 năm tới; Đề xuất chính sách hỗ trợ và thúc đẩy phát triển nguồn lực bán dẫn tại Việt Nam…
TS Nguyễn Quân - Nguyên ủy viên trung ương Đảng - Nguyên bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ - Chủ tịch Hội tự động hóa Việt Nam phát biểu: “SEVINA mang đến một mô hình mới – nơi các bên cùng có tiếng nói, cùng định hình khung năng lực và chuẩn đầu ra. Đây là cách để đảm bảo những người học được đào tạo ra không ‘thừa thầy thiếu thợ’, mà thực sự sẵn sàng gia nhập lực lượng lao động ngành bán dẫn. Điều này mang lại lợi ích rõ rệt cho doanh nghiệp, sinh viên, xã hội, nhà đầu tư,... và cả nhà nước”.
Cũng theo chia sẻ của ông Nguyễn Đình Thắng - Phó Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam, Thành viên Sáng lập Hiệp hội Doanh nghiệp Phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam: “Việt Nam có tiềm năng và lợi thế để phát triển ngành công nghiệp chip và bán dẫn, đặc biệt là về nguồn nhân lực và vị trí địa lý. Tuy nhiên, để có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, chúng ta cần phải vượt qua nhiều khó khăn, thách thức về công nghệ, vốn đầu tư và phát triển nguồn nhân lực cao chuyên sâu về Chip, bán dẫn. Chìa khóa để thành công là phải kết hợp giữa chính sách hỗ trợ của Nhà nước, thu hút đầu tư nước ngoài, phát triển đào tạo nguồn nhân lực và hợp tác quốc tế.
“Việc thành lập SEVINA là rất cần thiết để tạo ra sức mạnh tổng hợp, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn một cách bài bản, hiệu quả và bền vững. Liên minh cần tập trung vào phát triển nguồn nhân lực, hỗ trợ R&D, xây dựng hệ sinh thái, xúc tiến đầu tư, tư vấn chính sách, đồng thời đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức về công nghiệp Chip, bán dẫn”, ông Thắng nói thêm.
Thay mặt các đối tác liên minh đào tạo, ông Trần Vân Nam - Phó hiệu trưởng trường Cao đẳng FPT Polytechnic cũng đã công bố Khung chương trình đào tạo cung ứng nhân lực chip bán dẫn theo dự án doanh nghiệp. Theo đó FPT Polytechnic đã chuẩn bị hàng loạt chương trình, khóa đào tạo để cung ứng cho thị trường hàng nghìn nhân sự sẵn sàng đáp ứng các tiêu chuẩn tuyển dụng của doanh nghiệp. “Chúng tôi vinh dự là một trong những đơn vị đầu tiên tham gia vào SEVINA. Chúng tôi công bố Khung chương trình đào tạo nhân lực bán dẫn - được thiết kế theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp. Đây là bước đi đầu tiên để chuyển đổi nhà trường từ ‘đào tạo cái mình có’ sang ‘đào tạo cái thị trường cần’, đồng thời mở ra cơ hội nghề nghiệp rõ ràng cho người học.”