FDI tạo "đòn bẩy" cho công nghiệp hỗ trợ Việt Nam

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ, Việt Nam xác định phát triển công nghiệp hỗ trợ là chiến lược trọng tâm nhằm tăng tỷ lệ nội địa hóa trong các ngành chế tạo, điện tử, ô tô, dệt may và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện.

Dù hiện có hơn 6.000 doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam, nhưng tính đến tháng 6/2025, tỷ lệ nội địa hóa trong ngành sản xuất ô tô tại Việt Nam chỉ ở mức 20 – 25%, thấp hơn so với mục tiêu đề ra. Mặc dù vậy, nhiều doanh nghiệp đã từng bước làm chủ công nghệ sản xuất linh kiện, chi tiết kỹ thuật cao.

Trong khi đó, ngành điện tử, đặc biệt ở nhóm sản phẩm điện tử gia dụng ghi nhận mức nội địa hóa cao hơn, nhờ sự tham gia ngày càng sâu của các doanh nghiệp trong nước vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn FDI như: Samsung, LG, Panasonic, Toyota…

Phát biểu tại lễ khai mạc chuỗi triển lãm quốc tế VME & SIE 2025, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại Vũ Bá Phú chia sẻ rằng FDI hiện đóng vai trò quan trọng trong ngành. Riêng năm 2024, ngành chế biến‑chế tạo đã thu hút 25,5 tỷ USD vốn FDI đăng ký mới, chiếm gần 67% tổng vốn FDI. Trong số khoảng 1.700 doanh nghiệp FDI lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, nhiều đơn vị đã và đang liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp nội địa để mở rộng chuỗi giá trị sản xuất.

Ông Phú nhấn mạnh: “Phát triển công nghiệp hỗ trợ không chỉ là yêu cầu tất yếu để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, mà còn là chìa khóa giúp Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu”.

Dù vậy, ông Vũ Bá Phú chỉ ra, ngành công nghệ hỗ trợ của Việt Nam còn khá non trẻ, yếu kém ở một số phân ngành... Thực tế đó đòi hỏi phải có những giải pháp mang tính đồng bộ, khả thi để thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ ở Việt Nam phát triển bền vững trong bối cảnh hiện nay.

Với thế mạnh công nghệ và năng lực quản trị trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo, cùng mạng lưới cung ứng toàn cầu và hệ thống kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, ông Vũ Bá Phú cho rằng, triển lãm VME & SIE không chỉ là nơi trưng bày những sản phẩm, công nghệ tiên tiến mà còn là cầu nối hiệu quả giữa doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản; là cơ hội quý báu để các doanh nghiệp Việt Nam tìm hiểu nhu cầu thị trường, nâng cao năng lực quản lý, mở rộng hợp tác kinh doanh và từng bước trở thành nhà cung cấp trong chuỗi giá trị của các tập đoàn toàn cầu.

Trong khi đó, ông Haruhiko Ozasa, Trưởng Đại diện JETRO tại Hà Nội, nhấn mạnh rằng sự liên kết giữa doanh nghiệp Nhật Bản và Việt Nam không chỉ dừng lại ở chuyển giao công nghệ hay đào tạo nhân lực, mà cần hướng tới thúc đẩy tính bền vững của chuỗi cung ứng khu vực, tăng khả năng đáp ứng của doanh nghiệp Việt với tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Ozasa cũng kêu gọi các doanh nghiệp hai nước xây dựng quan hệ hợp tác chiến lược để tận dụng tối đa lợi thế sản xuất nội địa Việt Nam .

Hiện nay, Việt Nam tiếp tục nổi lên như điểm đầu tư hấp dẫn, khi vốn FDI thực hiện 6 tháng đầu năm 2025 ước đạt 11,72 tỷ USD, mức cao nhất trong 5 năm qua.

Đặc biệt, ngành chế biến – chế tạo Việt Nam chiếm đến 81,6% tổng vốn, tương đương 9,56 tỷ USD, cho thấy tiềm năng phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực này và mở ra cơ hội để các doanh nghiệp Việt chủ động nâng cao năng lực, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, cũng như tiếp cận các xu hướng công nghệ tiên tiến.

Trong bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng sang Đông Nam Á, Việt Nam đang trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều doanh nghiệp toàn cầu trong lĩnh vực điện – điện tử và gia công kim loại. Các doanh nghiệp trong nước cũng đẩy mạnh sản xuất và R&D, cho thấy ngành chế tạo đang tiến dần tới hiện đại hóa và phát triển bền vững.

Với những lợi thế sẵn có, Việt Nam đang dần khẳng định vị thế là một điểm đến của lĩnh vực sản xuất xuất khẩu. Thông qua các triển lãm như VME & SIE sẽ góp phần phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam, thúc đẩy hơn nữa hoạt động mua nguyên vật liệu và linh kiện của các doanh nghiệp Nhật Bản từ các nhà cung cấp tại Việt Nam và củng cố hơn nữa quan hệ đối tác giữa hai nước.

Bà Varaporn Dhamcharee, Tổng Giám đốc RX Tradex (Thái Lan & Việt Nam), đơn vị đồng tổ chức triển lãm VME & SIE, cũng chia sẻ: “VME & SIE được định hình như một nền tảng xúc tiến thương mại chiến lược nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nội địa nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng hợp tác toàn cầu”.

Hệ sinh thái công nghệ toàn diện, bao phủ toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất hiện đại, từ gia công với độ chính xác cao, tự động hóa bằng robot, đến ứng dụng công nghiệp 4.0 như sản xuất thông minh với kiểm soát chất lượng bằng AI, hệ thống đo lường và kiểm tra thời gian thực, công nghệ khuôn và dụng cụ, cũng như phân tích dữ liệu sản xuất qua IoT. Đây là nền tảng lý tưởng để các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam từng bước chuyển mình trong hành trình chuyển đổi số và nâng tầm năng lực cạnh tranh.

VME & SIE 2025 với gần 200 thương hiệu quốc tế tham gia, tập trung vào các giải pháp công nghệ ưu tiên như robot công nghiệp, sản xuất không phát thải, tự động hóa thông minh và chuỗi cung ứng số hóa, trở thành cơ hội kết nối thực tiễn giữa doanh nghiệp Việt và các nhà cung ứng quốc tế từ hơn 30 quốc gia .

Cẩm Anh