Doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất thích ứng với biến động
Chuyển đổi sản xuất nhanh hơn, thông minh hơn được nhiều doanh nghiệp lựa chọn để nâng cao năng lực, thích ứng với biến động thị trường, chính sách thuế quan.
Điện tử là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực, đóng góp lớn cho tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, đây cũng là ngành đang sức ép cạnh tranh gay gắt. Ông Trần Đức Tùng - Phó Tổng Giám đốc HanelPT chia sẻ: những áp lực này đang đến những thành tựu vượt bậc của công nghệ cũng như những bước tiến dài của các doanh nghiệp đến từ các quốc gia lân cận. Việc không ngừng tiến bộ khoa học công nghệ, nhất là công nghệ cao đang làm thay đổi nhiều mô hình sản xuất kinh doanh tại một số quốc gia trong khu vực.
Ông Trần Đức Tùng đề cập đến một điển hình. Tại Trung Quốc xu hướng “nhà máy trong bóng tối” (Dark Factory) đang bùng nổ. Đó là không gian sản xuất đặc biệt: không cần sự hiện diện của con người, không ánh đèn, không thay ca, không nghỉ ngơi, tất nhiên… không có đòi hỏi tăng lương.
Trong mô hình “nhà máy tối”, sản xuất được vận hành hoàn toàn tự động với việc ứng dụng công nghệ tiên tiến như robot, AI, IoT đảm bảo vận hành khép kín. Ngay cả khi không có sự hiện diện của con người trong quá trình sản xuất, các nhà máy vẫn có thể hoạt động liên tục 24/7, cho độ chính xác cao và tốc độ vượt trội.
Chuyển đổi sản xuất theo hướng nhanh hơn, thông minh hơn trên cơ sở tự động hóa, ứng dụng công nghệ AI đang làm thay đổi ngành điện tử nói riêng và các ngành sản xuất công nghiệp nói chung. Đây cũng là yêu cầu chuyển đổi bắt buộc với ngành điện tử Việt Nam và là giải pháp cho việc nâng cao năng lực cạnh tranh, năng suất và chất lượng nhằm đảm bảo cho tăng trưởng dài hạn, bền vững, chủ động thích ứng với biến động từ bên ngoài như chính sách thuế quan hay tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe.
Các chuyên gia đánh giá, nhiều doanh nghiệp Việt đã chủ động hơn trong tiếp cận công nghệ và ứng dụng công nghệ mới, nhất là trong bối cảnh Nghị quyết số 57 và Nghị quyết số 68 được ban hành, tạo động lực, niềm tin cho doanh nghiệp đầu tư bài bản, dài hạn. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp mới có thể đổi mới sáng tạo, phát triển dịch vụ sản phẩm mới, nhất là các sản phẩm công nghiệp phụ trợ, nội địa hóa nguyên liệu đầu vào, tận dụng hiệu quả các FTA, đa dạng thị trường xuất khẩu…
Tuy nhiên, đi cùng cơ hội là những thách thức không nhỏ, nhất là với doanh nghiệp SME. Đó là tình trạng thiếu vốn đầu tư, hạn chế về nhân lực chất lượng cao, khoảng cách giữa nhận thức công nghệ và năng lực thực thi. Chuyển đổi sản xuất, xây dựng nhà máy thông minh hay ứng dụng robot là một hành trình dài, đòi hỏi quyết tâm chiến lược và sự đồng hành từ chính sách.
Tại khảo sát do Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thực hiện mới đây cho thấy, tuy niềm tin của các doanh nghiệp đã cải thiện sau COVID nhưng mức độ lạc quan lại giảm nhẹ so với cùng kỳ. Kết quả này phản ánh “sức khỏe” của doanh nghiệp chưa phục hồi và dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài, như chính sách thuế quan của Mỹ. Vì vậy, trong kiến nghị của mình, ngoài các đề xuất tập trung vào tiếp cận vốn, thị trường, cải thiện môi trường đầu tư, doanh nghiệp cũng nêu các giải pháp thích ứng với chính sách thuế, thực chất là từng bước hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh.
Đó là Chính phủ có các chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư và đổi mới công nghệ, giảm thuế phí và hỗ trợ chi phí đầu vào để giảm áp lực lên giá thành, nâng sức cạnh tranh của hàng hóa trong nước. Chính sách miễn giảm thuế với các bên phát triển công nghiệp phụ trợ, đầu tư sản xuất nguyên liệu thay thế nguồn Trung Quốc, qua đó tăng tỷ lệ nội địa cho sản phẩm, tận dụng lợi thế của các FTA, gia tăng giá trị cũng như đa dạng thị trường xuất khẩu.