Ngân hàng đón vốn ngoại
Các ngân hàng thương mại được nới tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài lên 49%, cùng với các ngân hàng đặt mục tiêu tìm đối tác chiến lược ngoại, có triển vọng đón vốn lớn.
Kể từ ngày 19/5/2025, các ngân hàng tham gia Phương án tái cơ cấu tổ chức tín dụng (TCTD) yếu kém của NHNN sẽ được phép tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài lên tối đa 49% từ mức 30% hiện tại đang áp dụng cho các ngân hàng nói chung.
Tăng room ngoại
Đây là quy định tại Nghị định 69/2025 cho phép tại các ngân hàng thương mại (NHTM) nhận chuyển giao bắt buộc (không bao gồm các NHTM do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ). Theo đó, Vietcombank (VCB) mặc dù có tham gia tái cơ cấu TCTD yếu kém, nhưng sẽ không thuộc đối tượng điều chỉnh của Nghị định 69/2025. MBBank (MBB), HDBank (HDB) và VPBank (VPB) là 3 ngân hàng còn lại được nhận định hưởng lợi từ cơ hội thu hút vốn đầu tư từ nước ngoài, giúp các ngân hàng này củng cố năng lực tài chính và hỗ trợ quá trình tái cấu trúc các ngân hàng yếu kém.
Tại MBBank, nhà đầu tư nước ngoài hiện đang nắm giữ tỷ lệ sở hữu khoảng 23,24%. Trong kế hoạch từ 2018, khi thị trường thuận lợi, MBBank cho biết sẽ tìm kiếm các đối tác chiến lược nước ngoài để bán 10% vốn. Tuy nhiên ở kỳ ĐHCCĐ gần nhất, MBBank chưa có tờ trình chủ trương cụ thể nào về vấn đề này.
HDBank - ngân hàng đang khóa room ngoại ở mức 17,5% - cũng đang được thị trường đồn đoán về khả năng tìm đối tác chiến lược ngoại mạnh mẽ nhất trong thời gian gần đây. Triển vọng bán vốn với cơ hội room ngoại lên tới 49% là “đòn bẩy” lớn cho kỳ vọng cổ phiếu HDB những ngày qua. Ngân hàng này cũng có các thành viên chưa hề “dạm ngõ” đối tác ngoại như công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm… Đây là một lợi thế trong hệ sinh thái tập đoàn tài chính để tăng giá trị bán vốn cho đối tác ngoại.
Tại VPB, NH này hiện đã có đối tác chiến lược SMBC, cũng là đối tác chi phối FeCredit. Tuy nhiên, với room ngoại đang ở mức 24,87%, VPBank có thể tận dụng chính sách mới để nâng tỷ lệ sở hữu nếu có kế hoạch tăng vốn, mở rộng đối tác chiến lược hoặc thoái vốn tại các công ty con. Không loại trừ cơ hội cho VPB và SMBC để tăng thêm mức độ chi phối tại NH và tăng cơ hội cùng nhau đột phá nguồn lực lên tầng nấc mới trong tương lai.
Được biết, NHNN đang tạo nhiều điều kiện cho các TCTD tham gia tái cơ cấu ngân hàng yếu kém. Việc nới room ngoại tối đa là một trong các điều kiện quan trọng để các ngân hàng có thể phát hành tăng vốn cho cổ đông nước ngoài trong trường hợp có nhu cầu tăng vốn để bơm thêm vốn cho các ngân hàng yếu kém, đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu. Sự trở lại thị trường nhanh chóng của các ngân hàng yếu kém được tái cơ cấu như MBV, Vikki, GPB cũng là lợi thế cho nhóm ngân hàng mẹ khi bán vốn.
Lưu ý rằng trước đây, thị trường có kỳ vọng rằng nhóm các NHTM mạnh như HDB, VPB, TCB có thể được nới room ngoại lên 49% với các tổ chức trong EU nắm giữ, theo Hiệp định EVFTA. Tuy nhiên, quy định ràng buộc này chỉ có hiệu lực trong 5 năm kể từ 1/8/2020. Do đó, các kỳ vọng này sẽ không còn. Những ngân hàng có thể được hưởng lợi room ngoại rộng lớn khá rõ ràng khi chỉ còn 3 TCTD như nêu trên (trừ trường hợp phê duyệt đặc biệt khác theo quy định, nếu có).
Các ngân hàng còn dư địa
Các quy định mới nhất của NHNN tại Thông tư 14/2025/TT-NHNN, theo ông Quản Trọng Thành, Giám đốc Khối Phân tích Chứng khoán Maybank, đặt nghiêm ngặt hơn về yêu cầu vốn (tức là CAR tổng thể cao hơn, cách tính rủi ro hoạt động và rủi ro thị trường khắt khe hơn) cũng như yêu cầu về vốn cấp 1. Đây cũng là điều kiện bắt buộc hay nói cách khác, là động lực để các nhà băng có phương án tăng vốn, đáp ứng quy định, hướng đến đảm bảo các điều kiện để được dỡ bỏ hạn mức tín dụng, tăng khả năng cạnh tranh.
Trên thực tế, nhiều ngân hàng đã và đang có các cơ sở để kỳ vọng những đợt bán vốn mới. Nổi bật là Sacombank (STB) với 32% vốn đang chờ được phê duyệt đấu giá cổ phần - một tỷ lệ đủ lớn đảm bảo thu hút nhà đầu tư ngoại cũng như có khả năng được phê duyệt ưu tiên vượt mốc 30% do đây là trường hợp tái cơ cấu đặc biệt.
VIB, nhà băng vừa có cổ đông Australia thoái vốn hoàn tất; tương tự IFC thoái vốn khỏi ABBank cũng là những ví dụ về các ngân hàng đang có khoảng trống đối tác ngoại vừa được tạo.
Còn nhìn chung trên thị trường, căn cứ theo room hiện có, do đợt mua ròng của khối ngoại thời gian qua, nhiều cổ phiếu ngân hàng lớn đã kín room ngoại bao gồm MBBank, HDB, TCB và ACB. Trong đó, SHB vẫn còn trống room ngoại 24,46%. Đây cũng là khoảng trống của một nhà băng có nội tại hấp dẫn mà kế hoạch bán vốn ngoại của công ty thành viên minh chứng hiệu quả lớn, hỗ trợ nguồn lực và kỳ vọng lợi nhuận khi hạch toán năm tài chính 2025.
Làn sóng đón vốn ngoại trong nay mai dĩ nhiên vẫn chờ những thương vụ mà tỷ lệ sở hữu đợt bán khiêm tốn nhưng quy mô giá trị có thể “chấn động” do quy mô của chính các ngân hàng này quá lớn so với phần còn lại của thị trường, thuộc về nhóm Big 4. Hiện tại, cả VCB, BID đều đang được thị trường chờ đợi các thương vụ tỷ USD. Ngoài ra, TCB không “đứng ngoài cuộc” nhưng khả năng sẽ chờ “cú nổ” IPO TCBS hoàn tất.
Theo bà Trần Kiều Oanh - Trưởng phòng Phân tích Định chế Tài chính của FiinGroup, huy động vốn ngoại không chỉ giúp các ngân hàng đảm bảo khả năng hoạt động bền vững trong bối cảnh tỷ lệ nợ xấu toàn hệ thống tăng và tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm, mà còn tạo nền tảng mở rộng kinh doanh trong các lĩnh vực chiến lược.
Tăng trưởng của kinh tế Việt Nam, với triển vọng hơn 8% năm nay và 2 chữ số vào các năm sau, đặc biệt tăng trưởng của TTCK với cơ hội nâng hạng sắp tới, là môi trường thuận lợi nhất thu hút dòng vốn ngoại nói chung và vốn ngoại vào lĩnh vực ngân hàng nói riêng. Theo dự báo của VPBankS, sẽ có 6-7 tỷ USD vốn ngoại đổ bộ vào thị trường khi nâng hạng.