Thuế quan mới tác động như thế nào đến ngành dệt may Việt Nam?
Theo chuyên gia, với mức thuế quan cạnh tranh hiện tại, ngành dệt may sẽ không chịu ảnh hưởng quá tiêu cực và hoàn toàn đủ khả năng giữ vững thị phần tại thị trường Mỹ.
Theo Shinhan Securities, trong nửa đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam ước đạt 18,7 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ. Đây là mức xuất khẩu cao nhất ghi nhận trong vòng 5 năm qua, vượt qua cả cùng kỳ năm 2022 - giai đoạn tăng trưởng đột biến sau đại dịch COVID-19.
Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất với giá trị xuất khẩu đạt 8,5 tỷ USD, tăng 17,5% so với cùng kỳ, chiếm 45% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các thị trường khác cũng ghi nhận mức tăng trưởng tích cực, đặc biệt tại thị trường EU với mức tăng trưởng 24,2%.
Sự tăng trưởng ấn tượng của thị trường dệt may Việt Nam chủ yếu đến từ các yếu tố: Tình trạng đẩy nhanh nhập khẩu hàng hóa "frontloading" trước sự thay đổi của thuế quan giúp lượng đơn hàng gia tăng đáng kể; Nhu cầu mua sắm cho mùa back-to-school đến sớm; Xu hướng dịch chuyển đơn hàng ra khỏi Trung Quốc ngày càng mạnh mẽ; Doanh nghiệp trong nước tiếp tục tận dụng hiệu quả hơn lợi thế của các hiệp định thương mại tự do FTA.
Đánh giá về những tác động của thuế đối ứng đối với ngành dệt may Việt Nam, Shinhan Securities cho biết, tính đến ngày 1/8, Việt Nam chịu mức thuế chung 20%, thấp hơn đáng kể so với các đối thủ như Trung Quốc (55%) và Ấn Độ (25%), ngang bằng với Bangladesh (20%) và cao hơn Indonesia (19%).
“Chúng tôi đánh giá với mức thuế cạnh tranh hiện tại, dệt may Việt Nam sẽ không chịu ảnh hưởng quá tiêu cực và hoàn toàn đủ khả năng giữ vững thị phần tại Mỹ”, Shinhan Securities đánh giá.
Cũng theo Shinhan Securities, mức chênh lệch thuế giữa Việt Nam và các quốc gia như Bangladesh, Indonesia là không đáng kể, chỉ từ 0-1%. Do đó, khả năng các nhà cung cấp tại Mỹ dịch chuyển sản xuất ra khỏi Việt Nam vì lý do thuế quan là rất ít. Đồng thời, mức thuế thấp hơn đáng kể so với Trung Quốc và Ấn Độ mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt tăng cường lợi thế về giá bán, từ đó thu hút thêm đơn hàng mới tại Mỹ.
Bên cạnh đó, Việt Nam đang sở hữu những lợi thế cạnh tranh vượt trội, khó thay thế trong ngắn hạn như: Năng lực sản xuất vững mạnh với khả năng cung cấp sản phẩm kỹ thuật cao, mặt hàng đa dạng, quy mô công suất lớn và tốc độ giao hàng nhanh chóng; Hưởng ưu đãi thuế quan tại nhiều thị trường nhờ mạng lưới các hiệp định thương mại tự do rộng mở.
“Chúng tôi kỳ vọng các doanh nghiệp dệt may trong nước sẽ phát huy hiệu quả hơn nữa lợi thế hiện có đồng thời chủ động đầu tư nâng cao năng lực cạnh tranh ở những khía cạnh như nguồn gốc xuất xứ, ESG,... nhằm hướng đến phát triển bền vững trong dài hạn”, Shinhan Securities nhận định.
Tương tự, Mirae Asset Việt Nam cũng cho rằng, các mức thuế đối ứng mới từ Mỹ không làm thay đổi đáng kể lợi thế cạnh tranh của Việt Nam. Mức thuế với các nước xuất khẩu dệt may lớn (không bao gồm Trung Quốc) khá đồng đều: Việt Nam 20%, Bangladesh 20%, Campuchia 19%, Sri Lanka 20%, Ấn Độ 25%. Theo chính phủ Mỹ, các nước vẫn có thể tiếp tục đàm phán sau thời điểm áp dụng.
Mirae Asset đánh giá bất ổn địa chính trị gần đây có thể mang lại một số lợi ích cho ngành dệt may Việt Nam, song môi trường thuế quan cao có nguy cơ làm giảm nhu cầu tại thị trường Mỹ và gia tăng cạnh tranh ở các thị trường trọng điểm khác.
Đơn vị này cho biết tỷ lệ hàng tồn kho trên doanh số của các thương hiệu lớn tăng trong quý 2, trong khi doanh số bán hàng giảm so với cùng kỳ 2024. Một số doanh nghiệp tích trữ hàng trong thời gian tạm dừng thuế quan, dẫn đến nguy cơ giảm đơn đặt hàng mới trong nửa cuối năm.
Lạm phát tại Mỹ đã phản ánh phần nào tác động giá từ thuế quan đối ứng ở mức 10% trong giai đoạn tạm dừng. Khi mức thuế mới áp dụng, hiệu ứng tăng giá dự kiến mạnh hơn, cộng với niềm tin tiêu dùng yếu, có thể tác động tiêu cực đến tiêu thụ hàng dệt may.
Mirae Asset nhận định cạnh tranh giữa các nhà xuất khẩu dệt may lớn (không bao gồm Trung Quốc) sẽ không thay đổi đáng kể so với trước khi áp thuế mới. Việt Nam vẫn có lợi thế khi: Hàng Trung Quốc chịu thuế 30%, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung chưa hạ nhiệt, thị phần xuất khẩu may mặc vào Mỹ tiếp tục giảm và đã thấp hơn Việt Nam trong 5 tháng đầu 2025.
Trong khi, Ấn Độ chịu thuế 25% (thậm chí 50% với một số sản phẩm liên quan dầu Nga), kém lợi thế cạnh tranh; Bangladesh và Campuchia đối mặt bất ổn chính trị, xung đột biên giới, tiềm ẩn rủi ro sản xuất.
Mirae Asset cũng cho rằng, cạnh tranh tại các thị trường ngoài Mỹ được dự báo tăng, khi hàng dệt may Trung Quốc tìm hướng xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản. Tuy nhiên, Việt Nam hưởng lợi từ các FTA, như EVFTA giúp gỡ bỏ hầu hết thuế nhập khẩu vào EU từ năm 2025, trong khi Bangladesh và Pakistan chưa có FTA với Nhật Bản và Hàn Quốc.
“Đơn hàng dệt may Việt Nam sẽ ổn định trở lại trong nửa cuối năm, mảng may mặc duy trì hoạt động, còn mảng sợi tiếp tục khó khăn ngắn hạn do nhu cầu yếu tại Trung Quốc, Hàn Quốc. Về dài hạn, cả 2 mảng được hưởng lợi từ xu hướng dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc và đa dạng hóa nguồn cung”, Mirae Asset dự báo.
Trước sự biến động của chính sách thuế quan Mỹ, Shinhan Securities cũng kỳ vọng, ngành dệt may Việt Nam sẽ khai thác hiệu quả hơn nữa các FTA hiện có để giảm sự phụ thuộc vào thị trường chủ lực Mỹ và chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trưởng tiềm năng như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, Canada,... Các hiệp định thương mại như EVFTA (EU), VKFTA (Hàn Quốc), VJEPA (Nhật Bản) sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh đáng kể cho hàng dệt may Việt Nam nhờ hưởng mức thuế suất 0%.
“Khu vực CPTPP là một trong những thị trường tiềm năng lớn của ngành dệt may Việt Nam với mức thuế nhập khẩu 0%, trong khi các đối thủ cạnh tranh như Trung Quốc, Bangladesh và Ấn Độ vẫn phải đối mặt với mức thuế quan cao”, Shinhan Securities đánh giá.