Hệ sinh thái logictics Quảng Trị (Kỳ II): “Điểm nghẽn” cần tháo gỡ

Gần 3 năm trước khi tìm hiểu về tình hình đầu tư xây dựng hạ tầng tại cửa khẩu quốc tế La Lay, chúng tôi có cuộc trò chuyện với ông Đỗ Minh Hoàng, Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu Hoàng Dũng, đồng thời là Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Trị. Thời điểm đó, doanh nghiệp vận tải đã băn khoăn về một số chính sách vận tải xuyên quốc gia và hạn chế cố hữu của quốc lộ 15D, đường Hồ Chí Minh.

Chuyện cũ nhưng không cũ!

Gần đây, khi quay trở lại câu chuyện này, mọi thứ vẫn không được cải thiện là bao. Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh cho biết, đã báo cáo và kiến nghị nhiều lần về vấn đề này trong nhiều cuộc họp, hội nghị, hội thảo về vấn đề xe tải không chở hàng từ Việt Nam nhập cảnh vào Lào để vận chuyển hàng của doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sản xuất tại Lào về Việt Nam đang bị gây khó khăn, chịu nhiều thủ tục quá rườm rà làm tăng chi phí.

Thậm chí hiện nay có nhiều cửa khẩu còn không cho xe tải không chở hàng của Việt Nam nhập cảnh vào Lào, ngược lại xe tải Lào ra vào Việt Nam được tạo điều kiện rất thuận lợi. Đây là vấn đề bức bách nhất hiện nay, gây ra tình trạng bất công bằng giữa các doanh nghiệp vận tải, logictics.

Về chính sách xuất nhập khẩu hàng hoá giữa Lào và Việt Nam tương đối thuận lợi, nhưng có những mặt hàng nhỏ lẻ của tiểu thương - phía bạn Lào chưa thực sự thông thoáng. Ví dụ: như hàng tạp hoá, thủy hải sản, đặc sản địa phương Quảng Trị.

Quốc lộ 12, quốc lộ 15 từ cửa khẩu quốc tế Cha Lo; quốc lộ 14 và 15D từ cửa khẩu quốc tế La Lay; quốc lộ 9 từ cửa khẩu quốc tế Lao Bảo nối với quốc lộ 1A ngày càng trở nên chật chội, đòi hỏi nâng cấp mở rộng, hoặc xây mới các trục cao tốc vắt qua Đông - Tây. Sở dĩ, đây là vấn đề được nhiều doanh nghiệp vận tải quan tâm bởi vì mỗi năm hành lang kinh tế này trung chuyển hàng triệu tấn hàng hóa, hàng trăm nghìn lượt phương tiện qua lại.

Cần thêm “sếu đầu đàn”

Tuy sở hữu bộ khung hoành tráng có khả năng thúc đẩy ngành logictics, nhưng trước khi sáp nhập, tỉnh Quảng Trị chỉ có 94 doanh nghiệp vận tải đường bộ với 1.005 đầu xe; 05 doanh nghiệp kinh doanh cảng và vận tải đường thủy; 01 doanh nghiệp vận tải đường sắt; có 3 đại lý cung cấp các dịch vụ hải quan.

Theo đánh giá của Sở Công Thương, hệ thống doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logictics còn ít, chưa có mạng lưới liên kết hữu cơ; đồng thời việc ứng dụng công nghệ thông tin chưa đáng kể. Trình độ phát triển chỉ ở mức 1PL hoặc 2PL theo thang đo quốc tế được phân thành 5 mức độ.

Trung tâm logistics và hệ thống kho bãi như kho ngoại quan chưa có, chỉ có 01 trạm dịch vụ Hành lang Kinh tế Đông Tây tại km 73 Quốc lộ 9 và 03 trạm dừng nghỉ trên tuyến Quốc lộ 1 trong điều kiện đầu tư chưa đồng bộ và một số doanh nghiệp thực hiện các nghiệp vụ kho vận riêng lẻ.

Ông Nguyễn Hữu Hưng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Quảng Trị, đặt ra vấn đề: “Cần thiết lập một Trung tâm chuẩn hoá dịch vụ logistics - bao gồm các dịch vụ như như theo dõi, giám sát hàng gửi; xử lý thủ tục hải quan hiệu quả và phi giấy tờ. Trung tâm logistics này sẽ kết nối đầy đủ với kết cấu hạ tầng giao thông vận tải, đặc biệt là đường bộ và đường sắt; tiếp cận tốt tới các cảng biển chính, cảng hàng không, ga đường sắt chính; tập trung khách hàng muốn thuê dịch vụ logistics từ 3PLs; thu hút lượng hàng container xuất và nhập cao”.

Các doanh nghiệp đầu tư sản xuất tại Quảng Trị không gần nguồn nguyên liệu, hầu hết nhập về từ nước ngoài, hoặc từ các khu công nghiệp xa trong nước. Ví dụ công ty săm lốp cao su Camel, nước giải khát Super Horse nhập nguyên liệu hoàn toàn từ Thái Lan sản xuất thành phẩm và xuất trở lại thị trường Thái Lan.

Câu chuyện này đặt ra hai vấn đề: Thứ nhất, doanh nghiệp không mặn mà đầu tư tại Quảng Trị do chi phí đầu vào cao hơn: Thứ hai, bắt buộc phát triển công nghiệp phụ trợ, vùng nguyên liệu, mạng lưới logictics hoàn chỉnh trước khi nghĩ đến việc mời gọi nhà đầu tư.

Tín hiệu tích cực là đã có những doanh nghiệp lớn đề xuất các dự án kinh tế, logictics tại Quảng Trị: Công ty THHH Nam Tiến, Công ty cổ phần Tập đoàn Hoành Sơn, Tập đoàn Sơn Hải, MTIP, VSIP, Sumimoto, Amata, Tập đoàn T&T, LIG,… đổ tiền xây dựng hạ tầng giao thông vận tải, công nghiệp, năng lượng.

Kỳ cuối: Mong mỏi của cộng đồng doanh nghiệp

Trương Khắc Trà