Cần hình thành mối liên kết chặt chẽ giữa nhà trường – doanh nghiệp
Cần hình thành mối liên kết chặt chẽ giữa nhà trường – doanh nghiệp, làm cơ sở cho phát triển bền vững các hoạt động kinh tế của khu vực tư nhân.
Đó là chia sẻ của Tiến sĩ Nguyễn Thị Thuý Hồng - Phó Trưởng khoa Kinh tế, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam với Diễn đàn Doanh nghiệp để khu vực kinh tế tư nhân thực sự bứt phá trong thời gian tới.
- Thưa bà, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị ra đời đặt mục tiêu phát triển kinh tế tư nhân trở thành “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”. Theo bà, điều này có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh thực tiễn hiện nay?
Dưới góc nhìn của một người làm nghiên cứu, tôi khẳng định rằng kinh tế tư nhân đang nắm giữ vai trò quan trọng vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và đóng góp cho ngân sách nhà nước.
Thành phần kinh tế này hiện đang đóng góp khoảng từ 45-50% GDP, thu hút tới 85% lực lượng lao động xã hội, góp phần giải quyết vấn đề thất nghiệp và nâng cao thu nhập cho người dân, đóng góp khoảng 30% vào ngân sách nhà nước và trên 30% tổng kim ngạch xuất khẩu đến từ các doanh nghiệp tư nhân. Những con số này là minh chứng rõ ràng và thuyết phục về vai trò của kinh tế tư nhân đối với nền kinh tế quốc dân trong giai đoạn hiện nay.
Sau 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế trong nước nói chung, kinh tế tư nhân nói riêng đã tích lũy đủ năng lực để phát triển, ghi nhận đóng góp quan trọng vào nền kinh tế. Tuy nhiên, để kinh tế tư nhân thực sự bứt phá, cần có một chính sách nhất quán, đủ mạnh để tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi và thông thoáng, gỡ bỏ các rào cản về khả năng tiếp cận vốn, đất đai và thị trường.
Nghị quyết 68 nhắm tới việc tháo gỡ các điểm nghẽn lớn, khơi thông nguồn lực cho kinh tế tư nhân phát triển. Từ đó hình thành sức mạnh từ bên trong nền kinh tế, hạn chế phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài, tạo lập một thiết chế kinh tế tự cường và độc lập. Có thể nói, Nghị quyết 68 được ban hành thể hiện rõ sự ghi nhận của Đảng, của Chính phủ và toàn dân đối với đóng góp của kinh tế tư nhân vào sự phát triển bền vững kinh tế Việt Nam.
- Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2030, Khu vực Kinh tế tư nhân có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động. Theo bà, cần có những giải pháp nào để nuôi dưỡng sự phát triển bền vững của doanh nghiệp sau thành lập?
Theo Nghị quyết 68, hiện tại, khu vực kinh tế tư nhân của Việt Nam đang có khoảng hơn 940 nghìn doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động. Các hộ kinh doanh hoàn toàn có thể chuyển đổi thành doanh nghiệp nếu đáp ứng được một số thay đổi về quy mô, trách nhiệm pháp lý và thủ tục pháp lý. Điều này không chỉ tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh tăng cường uy tín và khả năng tiếp cận thị trường mà còn có thể nhận một số ưu đãi về thuế chỉ dành cho doanh nghiệp. Như vậy con số 2 triệu doanh nghiệp tư nhân vào năm 2030 là hoàn toàn có thể đạt được.
Tuy nhiên, để đảm bảo 2 triệu doanh nghiệp này tồn tại và phát triển tốt trong điều kiện kinh tế thị trường là một vấn đề đặt ra đối với các nhà hoạch định chính sách và cũng là một câu hỏi cần được trả lời để tạo tâm thế an toàn cho các nhà đầu tư.
Như chúng ta đã biết, khoảng 97% doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ và vừa. Hầu hết các doanh nghiệp nhỏ và vừa đều phải đối mặt với những thách thức về năng lực quản trị điều hành, về khả năng cạnh tranh, giải quyết các vấn đề pháp lý. Để các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể phát triển bền vững, trước hết cần tạo lập được cơ chế chính sách phù hợp, vừa khuyến khích, vừa tạo động lực và hỗ trợ kiểm soát hoạt động một cách hiệu quả.
Nghị quyết 68, với mục tiêu ưu tiên phát triển kinh tế tư nhân, là bước khởi đầu, tập trung tháo gỡ nhiều điểm nghẽn quan trọng, bao gồm các vấn đề về tiếp cận đất đai, tài chính, thị trường, công nghệ,… Bên cạnh đó, cần nhiều giải pháp đồng bộ, cụ thể, với sự tham gia của cả cộng đồng bao gồm cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, cơ sở nghiên cứu, đào tạo và bản thân các doanh nghiệp tư nhân, tạo thành một hệ sinh thái riêng với các mối quan hệ cộng sinh, hợp tác cùng phát triển.
- Với tư cách là một chuyên gia và giảng viên đại học, theo bà, các cơ sở giáo dục đại học cần làm gì để đồng hành cùng quá trình phát triển kinh tế tư nhân, đặc biệt là trong đào tạo nguồn nhân lực?
Như đã vừa trao đổi, doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều thách thức. Trong đó, có các thách thức về tiếp cận nguồn nhân lực và công nghệ, 2 yếu tố then chốt ảnh hưởng đến năng lực quản trị điều hành, là một trọng những hạn chế lớn nhất của khối kinh tế tư nhân.
Giáo dục đào tạo nói chung và cơ sở giáo dục đại học nói riêng có thể hỗ trợ thiếu khuyết về nhân lực, công nghệ cho doanh nghiệp dựa trên các thỏa thuận hợp tác cụ thể, ở từng lĩnh vực. Hiện nay, một số trường đại học ở Việt Nam đã bắt đầu các chương trình đào tạo được cá nhân hóa, hướng tới tích hợp phát triển nghề nghiệp chuyên biệt, đáp ứng nhu cầu của từng vị trí việc làm.
Các doanh nghiệp đóng vai trò đồng hành cùng người học, hỗ trợ sinh viên tiếp cận thực tiễn sản xuất kinh doanh thông qua các chương trình thực hành, thực tập tại doanh nghiệp và tiếp nhận sinh viên tốt nghiệp phù hợp với các tiêu chí lựa chọn của mình.
Mặt khác, trường đại học cũng có nhu cầu hợp tác với các doanh nghiệp trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ. Để đẩy mạnh áp dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, doanh nghiệp tư nhân có thể đặt hàng cơ sở giáo dục đại học nghiên cứu, chuyển giao, áp dụng và triển khai công nghệ, kỹ thuật. Từ đó hình thành mối liên kết chặt chẽ giữa nhà trường – doanh nghiệp, làm cơ sở cho phát triển bền vững các hoạt động kinh tế của khu vực tư nhân.
- Theo bà, để Nghị quyết 68 thực sự đi vào cuộc sống và mang lại hiệu quả, cần có những điều kiện hay cam kết nào từ phía Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp?
Đối với nhà nước, việc duy trì môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch và công bằng sẽ tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển. Nói cách khác, việc các cấp chính quyền cam kết thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Nghị quyết 68 cùng với các hướng dẫn kèm theo chắc chắn sẽ là nền tảng chắc chắn để kinh tế tư nhân bứt phá.
Nhưng quan trọng hơn là sự hưởng ứng từ các doanh nghiệp tư nhân và hộ kinh doanh, đối tượng điều chỉnh của Nghị quyết. Các doanh nghiệp phải thực sự coi đây là cơ hội để phát triển, tận dụng triệt để các ưu đãi chính sách, tăng cường hợp tác, chủ động liên minh, liên kết để tạo ra một cộng đồng kinh tế tư nhân hướng tới phát triển bền vững. Tận dụng các ưu đãi chính sách, khu vực kinh tế tư nhân phải cùng chung tay xây dựng chuỗi giá trị với các doanh nghiệp đầu chuỗi đủ mạnh để dẫn dắt thị trường, tiến tới nâng cao vị thế và năng lực cạnh tranh quốc gia.
- Trân trọng cảm ơn bà!