Lạng Sơn: Vươn mình trở thành "cửa ngõ vàng" của kinh tế miền Bắc

Theo Quyết định số 236/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã xác định rõ tầm nhìn và mục tiêu đến năm 2030 là đầu tư, phát triển Cửa khẩu Hữu Nghị phát triển trở thành cửa khẩu kiểu mẫu ứng dụng công nghệ cao, cửa khẩu thông minh, là “mô hình điển hình” cho vận tải đường bộ của Việt Nam; Cửa khẩu Ga đường sắt Đồng Đăng hướng tới cung cấp chính các dịch vụ logistics và các dịch vụ hỗ trợ thông minh, hiện đại; Nâng cấp cặp cửa khẩu song phương Chi Ma (Việt Nam) - Ái Điểm (Trung Quốc) thành cửa khẩu quốc tế và phát triển kho bãi và dịch vụ logistics cho thương mại điện tử; (iv) Nâng cấp cặp cửa khẩu Bình Nghi (Việt Nam) - Bình Nhi Quan (Trung Quốc) thành cửa khẩu song phương; (v) Đường chuyên dụng vận chuyển hàng hoá khu vực mốc 1088/2-1089 (Tân Thanh) thuộc cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị phát triển theo hướng trở thành trung tâm chế xuất nông sản và tiêu thụ hàng nông sản cho Việt Nam, các nước ASEAN và Trung Quốc thông qua sàn giao dịch nông sản.

Hạ tầng có tính kết nối, lan tỏa, tạo không gian phát triển mới

Trong những năm qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Lạng Sơn đã chỉ đạo các ngành, các cấp tập trung và huy động tối đa nguồn lực để hoàn thiện đồng bộ hạ tầng các khu vực cửa khẩu. Trong đó, tỉnh Lạng Sơn tiếp tục triển khai hiệu quả Đồ án Điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung xây dựng Khu KTCK Đồng Đăng – Lạng Sơn, gắn với thực hiện chủ trương của Thủ tướng Chính phủ về lựa chọn Khu KTCK Đồng Đăng – Lạng Sơn là một trong 8 khu KTCK trọng điểm để tập trung đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2021 – 2025; nâng cao chất lượng công tác quy hoạch Khu KTCK, tiếp tục điều chỉnh quy hoạch các khu chức năng chủ yếu, các khu vực cửa khẩu phù hợp với tình hình thực tiễn, khả năng phát triển.

Ông Hoàng Khánh Duy, Phó Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cho biết, từ năm 2020 đến nay, hệ thống quy hoạch cửa khẩu của tỉnh luôn được bổ sung và hoàn thiện. Kết cấu hạ tầng khu vực cửa khẩu được quan tâm đầu tư xây dựng từ nguồn vốn đầu tư công. Tổng kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn của Lạng Sơn giai đoạn 2021-2025 cho các công trình kết cấu hạ tầng trong khu kinh tế cửa khẩu là trên 10.000 tỷ đồng, tăng hơn 6.000 tỷ đồng so với giai đoạn trước.

Hệ thống giao thông được xem là huyết mạch, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội. Lạng Sơn đã và đang triển khai đồng bộ, quyết liệt các dự án giao thông trọng điểm, có tính chất liên kết vùng và lan tỏa như: Dự án tuyến cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng theo hình thức BOT - Dự án này sẽ tạo ra một trục giao thông quan trọng, kết nối trực tiếp Khu KTCK với thủ đô Hà Nội và các tỉnh lân cận, giúp rút ngắn thời gian và chi phí vận chuyển; Dự án cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng) theo hình thức đối tác công tư BOT, tuyến cao tốc này sẽ mở rộng không gian kinh tế, liên kết Lạng Sơn với Cao Bằng và các tỉnh vùng biên giới phía Bắc; Dự án Nâng cấp Quốc lộ 4B, đoạn Km18 - Km80 đã bàn giao 100% mặt bằng và đang trong giai đoạn thi công, giá trị khối lượng thực hiện ước khoảng 1.073,664 tỷ đồng, đạt 60,9% tổng giá trị hợp đồng. Dự kiến hoàn thành trong tháng 9/2025.

Cùng với hạ tầng giao thông, hạ tầng viễn thông và bến bãi cũng được đầu tư mạnh mẽ. Mạng lưới viễn thông trên địa bàn tỉnh đã phủ sóng 3G/4G đến 100% trung tâm xã, phường. 100% cơ quan, đơn vị, địa phương và các cửa khẩu đã được kết nối Internet băng rộng cáp quang.

Điều này không chỉ phục vụ tốt công tác quản lý, điều hành mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân thực hiện các thủ tục trên Nền tảng cửa khẩu số và các nền tảng số hóa khác.

Về hạ tầng bến bãi, hiện nay, tại các khu vực cửa khẩu, có 25 dự án đầu tư kinh doanh bến bãi với tổng số vốn đăng ký trên 7.130 tỷ đồng. Trong đó, 9 dự án tại các cửa khẩu thuộc Khu KTCK có tổng vốn đăng ký trên 5.715 tỷ đồng.

Các dự án này đã đi vào hoạt động ổn định, đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu và dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, tạo ra một môi trường đầu tư kinh doanh sôi động, góp phần tăng thu ngân sách cho nhà nước.

Đồng hành cùng doanh nghiệp và nhà đầu tư

Thời gian qua, nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và thu hút đầu tư, Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn đã chủ động phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan để tham mưu UBND tỉnh ban hành các chính sách hỗ trợ.

Ông Hoàng Khánh Duy cho biết, Ban đã tích cực tham mưu UBND tỉnh thực hiện các hoạt động đối ngoại, giao lưu, hợp tác với Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây và các địa phương của Trung Quốc. Tích cực phối hợp tham mưu UBND tỉnh tổ chức Lễ ký kết trực tuyến với Chính phủ nhân dân Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây về cơ chế gặp gỡ, trao đổi định kỳ cùng xây dựng thí điểm cửa khẩu thông minh; trao đổi với Chính phủ nhân dân thị Bằng Tường, Quảng Tây tham mưu hai tỉnh - khu đồng tổ chức Lễ công bố mở chính thức đường chuyên dụng vận chuyển hàng hoá khu vực mốc 1088/2-1089, lối thông quan Tân Thanh - Pò Chài (khu vực mốc 1090 - 1091), lối thông quan Cốc Nam - Lũng Nghịu (khu vực mốc 1104 - 1105) thuộc Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan…

Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn đã gửi 111 thư công tác, chủ trì tổ chức 22 cuộc hội đàm;... Các nội dung trao đổi, làm việc chủ yếu liên quan đến tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi, thúc đẩy hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu hàng hoá; thúc đẩy xây dựng mô hình cửa khẩu thông minh và đẩy nhanh khôi phục hoạt động các cặp cửa khẩu phụ của hai bên.

Cùng đó, để nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, Lạng Sơn đã tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ số vào hoạt động kinh tế cửa khẩu. Nền tảng cửa khẩu số đã được triển khai hiệu quả tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị và cửa khẩu Tân Thanh từ năm 2022.

Đến nay, đã có gần 2.000 doanh nghiệp đăng ký tài khoản, 100% xe hàng đều khai báo trực tuyến trên hệ thống trước khi vào cửa khẩu. Việc số hóa này giúp thông tin doanh nghiệp được tiếp nhận và xử lý nhanh chóng, công khai, tăng cường quản lý của các cơ quan nhà nước và hỗ trợ hiệu quả hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu.

Tiếp tục chặng đường chuyển đổi số, tỉnh Lạng Sơn đang tập trung triển khai thực hiện Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119 - 1120 và khu vực mốc 1088/2-1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan. Đây là mô hình thí điểm đầu tiên trên cả nước với việc xây dựng tuyến đường chuyên dụng xuất nhập khẩu độc lập, khép kín, tách biệt với tuyến vận chuyển truyền thống hiện nay. Mô hình này sẽ kết nối đồng bộ hạ tầng, cơ sở dữ liệu giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc, áp dụng công nghệ vận chuyển không tiếp xúc, không gián đoạn với công nghệ không người lái trên tuyến cố định, cẩu container tự động hóa dựa trên định vị vệ tinh và 5G.

Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tại tỉnh Lạng Sơn được kỳ vọng sẽ hỗ trợ, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu với mục tiêu phấn đấu đến năm 2027, nâng cao năng lực thông quan gấp 2 - 3 lần so với hiện nay, và đến năm 2030, nâng cao năng lực thông quan gấp 4 - 5 lần.

Ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn - Trưởng ban chỉ đạo Xây dựng Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cho biết, trong thời gian qua, Ban Chỉ đạo đã triển khai thực đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp phát triển Khu KTCK, góp phần thực hiện thành công các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội năm 2025 và các mục tiêu, nhiệm vụ của các chương trình hành động của tỉnh. Công tác phối hợp giữa các cơ quan thành viên Ban Chỉ đạo ngày càng hiệu quả, bảo đảm tăng cường thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước đối với Khu KTCK, cửa khẩu, lối mở biên giới... Môi trường đầu tư, kinh doanh tiếp tục được cải thiện; công tác cải cách hành chính tại cơ quan chức năng, nhất là các các lực lượng tại cửa khẩu được quan tâm đẩy mạnh, tạo môi trường thuận lợi thu hút đầu tư, sản xuất, kinh doanh, XNK qua địa bàn tỉnh. Hoạt động XNK ngày càng sôi động, kim ngạch hàng hóa XNK tăng cao.

Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn - Trưởng ban chỉ đạo Xây dựng Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn nhấn mạnh, trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục huy động các nguồn lực để tập trung đầu tư xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng giao thông, tạo sự liên thông giữa các khu chức năng trong Khu kinh tế cửa khẩu với các khu vực liên quan để tạo thuận lợi cho việc quản lý, điều hành của các lực lượng chức năng và nâng cao năng lực lưu thông hàng hóa.

“Lạng Sơn ưu tiên phát triển các dịch vụ gắn với kinh tế cửa khẩu như logistics, kiểm nghiệm, kiểm dịch theo hướng hiện đại, nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Tỉnh sẽ đẩy nhanh việc hoàn thiện mô hình cửa khẩu thông minh Việt Nam - Trung Quốc, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn. Bên cạnh đó, tiếp tục hỗ trợ nhà đầu tư tháo gỡ khó khăn, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ dự án, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao chỉ số PCI và đẩy mạnh chuyển đổi số; xây dựng Lạng Sơn thành một cực tăng trưởng, trung tâm kinh tế của vùng Trung du và miền núi phía Bắc”, Chủ tịch Hồ Tiến Thiệu thông tin.

Với những định hướng và nỗ lực rõ ràng, Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn đang dần hoàn thiện, không chỉ là nơi giao thương sầm uất mà còn là điểm sáng đầu tư hấp dẫn, góp phần vào sự phát triển chung của kinh tế đất nước.

Lê Nam