Tăng tốc hợp tác Việt Nam – Zimbabwe trong giai đoạn mới

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ Việt Nam – châu Phi đang bước vào giai đoạn “tăng tốc và mở rộng”, thể hiện rõ quyết tâm của cả hai bên trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế–thương mại song phương.

Những năm gần đây, Việt Nam đã xây dựng mạng lưới ngoại giao rộng khắp với hầu hết quốc gia châu Phi, coi đây là khu vực có tiềm năng hợp tác toàn diện. Ở khu vực Nam Phi, Nam Phi được xác định là đối tác then chốt, trong khi tại Đông Phi, Việt Nam đã phát triển quan hệ nổi bật với Tanzania, Mozambique và Burundi, đặc biệt trong lĩnh vực viễn thông với sự hiện diện của Viettel Global.

Zimbabwe, nằm ở khu vực Đông Nam châu Phi, tuy quan hệ thương mại với Việt Nam hiện còn khiêm tốn nhưng đang phát triển theo chiều sâu. Hai bên đã duy trì các kênh hợp tác ngoại giao và kết nối doanh nghiệp, trong đó mặt hàng lá thuốc lá là điểm nhấn thương mại nổi bật. Triển vọng mở rộng sang các lĩnh vực bông, nông sản, vật tư y tế, máy móc nhẹ, khoáng sản và chế biến sâu đang mở ra cơ hội đa dạng cho doanh nghiệp hai nước.

Ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch VCCI, đề nghị bà Đại sứ quan tâm kết nối giữa VCCI và Phòng Thương mại Quốc gia Zimbabwe nhằm tăng cường hơn nữa các hoạt động xúc tiến đầu tư và thương mại. Ông nhấn mạnh VCCI sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp hai bên trong việc tìm kiếm đối tác, trao đổi thông tin và mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng.

Theo ông, Việt Nam hiện chủ trương làm sâu sắc hơn quan hệ với khu vực Trung Đông và châu Phi, đưa hợp tác sang một giai đoạn mới trên cả ba trụ cột: chính trị – ngoại giao, kinh tế – thương mại – đầu tư, và khoa học – công nghệ. Trong bối cảnh đó, việc Đại sứ Zimbabwe kiêm nhiệm Việt Nam đến thăm và làm việc với VCCI là tín hiệu tích cực, tạo thêm nền tảng thúc đẩy kết nối giữa cộng đồng doanh nghiệp hai nước.

Theo thông tin, Đại sứ Việt Nam tại Nam Phi cũng đồng thời kiêm nhiệm Zimbabwe đã trình Quốc thư lên Tổng thống Zimbabwe, chính thức mở ra một kênh hợp tác ngoại giao trực tiếp, củng cố niềm tin chính trị và tạo thuận lợi cho các hoạt động xúc tiến thương mại.

Thương mại Việt Nam – Zimbabwe nhiều triển vọng

Năm 2024, xuất khẩu của Zimbabwe sang Việt Nam đạt khoảng 71,7 triệu USD, chủ yếu là lá thuốc lá – mặt hàng chiếm tỷ trọng áp đảo trong cán cân thương mại hai chiều. Ngược lại, xuất khẩu của Việt Nam sang Zimbabwe còn khiêm tốn, chủ yếu là hàng tiêu dùng, máy móc nhẹ và vật tư y tế.

Theo bà Đại sứ, Zimbabwe mong muốn duy trì ổn định dòng xuất khẩu lá thuốc lá sang Việt Nam, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam tìm hiểu các cơ hội hợp tác trong lĩnh vực bông, gỗ, hạt có dầu và các sản phẩm nông nghiệp khác.

Về phần mình, phía Việt Nam có thể phát huy thế mạnh trong sản xuất giống lúa, thủy sản nước ngọt, thuốc và thiết bị y tế để tiếp cận thị trường Zimbabwe.

Một trong những tiềm năng hợp tác được hai bên nhấn mạnh là lĩnh vực khoáng sản. Zimbabwe sở hữu nhiều nguồn tài nguyên quý như crôm, lithium, kim loại nhóm bạch kim – các nguyên liệu chiến lược phục vụ chuyển dịch năng lượng và sản xuất công nghiệp. Việt Nam có thể tham gia theo mô hình khảo sát địa chất, thăm dò, chế biến sâu kết hợp bao tiêu sản phẩm hoặc chuyển giao công nghệ.

Bên cạnh đó, logistics cũng được coi là mắt xích quan trọng. Các doanh nghiệp logistics Việt Nam đang khảo sát tuyến vận tải qua Durban (Nam Phi), Maputo (Mozambique) và Dar es Salaam (Tanzania) nhằm tối ưu hóa hành lang thương mại giữa Việt Nam và khu vực Đông – Nam Phi, trong đó có Zimbabwe. Sự kết nối này được kỳ vọng sẽ giảm chi phí, rút ngắn thời gian và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng.

Thách thức và yêu cầu đồng hành chính sách

Tuy tiềm năng lớn, hợp tác Việt Nam – Zimbabwe vẫn đối diện một số thách thức như khoảng cách địa lý xa, biến động chính sách ngoại hối, hạ tầng logistics nội địa chưa đồng bộ và phương thức thanh toán quốc tế còn hạn chế. Các chuyên gia cho rằng để vượt qua trở ngại, cần sự vào cuộc của cả chính phủ và khu vực tư nhân, cùng với các cơ chế linh hoạt về tín dụng, bảo lãnh thương mại và đối thoại chính sách.

Ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch VCCI, đề nghị bà Đại sứ quan tâm kết nối giữa VCCI và Phòng Thương mại Quốc gia Zimbabwe nhằm tăng cường hơn nữa các hoạt động xúc tiến đầu tư và thương mại. Ông nhấn mạnh VCCI sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp hai bên trong việc tìm kiếm đối tác, trao đổi thông tin và mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng.

Cuộc gặp gỡ giữa bà Đại sứ Zimbabwe và lãnh đạo VCCI đã mở ra tín hiệu lạc quan về một giai đoạn mới trong quan hệ Việt Nam – Zimbabwe. Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chiến lược hội nhập với châu Phi, còn Zimbabwe tìm kiếm thêm đối tác tại châu Á, sự bổ sung lẫn nhau về nhu cầu và thế mạnh được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thương mại hai chiều phát triển bền vững.

Trường Đặng