Sẽ có Nghị định hỗ trợ lãi suất tín dụng xanh trong tháng 12
Theo Phó Thống đốc Nguyễn Ngọc Cảnh, Nghị định chính sách hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước cho doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh... vay xanh, sắp được ban hành.
Cụ thể, theo thông tin từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tại cuộc họp Tổ soạn thảo xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước cho các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vay vốn tại các ngân hàng thương mại để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG) vừa được tổ chức, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Ngọc Cảnh đã chủ trì và phát biểu chỉ đạo.
Phó Thống đốc Nguyễn Ngọc Cảnh nhấn mạnh, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW – một trong “bộ tứ trụ cột” về thể chế, nền tảng, tạo động lực mạnh mẽ đưa đất nước ta tiến vào kỷ nguyên phát triển mới. Nghị quyết này đề ra 8 nhóm giải pháp trọng tâm nhằm hỗ trợ, thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân, trong đó có các cơ chế ưu đãi về tín dụng. Trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15 quy định về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Tiếp theo, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 139/NQ-CP ngày 17/5/2025, giao Ngân hàng Nhà nước xây dựng và trình Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước cho doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vay vốn tại các ngân hàng thương mại để triển khai các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng khung tiêu chuẩn ESG, hoàn thành (gọi tắt: hỗ trợ lãi suất tín dụng xanh) trong năm 2025.
Thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao, Ngân hàng Nhà nước đã chủ động triển khai các bước theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Cụ thể, ngày 31/7/2025, NHNN đã ban hành Quyết định số 2913/QĐ-NHNN thành lập Tổ soạn thảo xây dựng Nghị định; đồng thời khẩn trương xây dựng hồ sơ dự thảo, tổ chức các cuộc họp kỹ thuật với các ngân hàng thương mại. Đến ngày 8/8/2025, NHNN đã có văn bản gửi xin ý kiến thành viên Tổ soạn thảo đối với hồ sơ dự thảo Nghị định. Tính đến nay, đã có 29/37 thành viên Tổ soạn thảo gửi ý kiến góp ý, bao gồm các đơn vị thuộc NHNN, các ngân hàng thương mại và Vụ các định chế tài chính (Bộ Tài chính).
Theo kế hoạch xây dựng Nghị định, dự kiến trong tháng 12 NHNN sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định. Sau khi Nghị định được ban hành NHNN sẽ ban hành Thông tư hướng dẫn các ngân hàng thương mại cho vay theo chính sách.
Phó Thống đốc nhấn mạnh do Nghị định chủ yếu liên quan đến cơ chế hỗ trợ lãi suất, quá trình ngân sách nhà nước hỗ trợ lãi suất, xác định đối tượng, thời gian thực hiện hỗ trợ lãi suất và tổ chức triển khai của các cơ quan, nên NHNN mong muốn các thành viên Tổ soạn thảo, các ngân hàng thương mại có ý kiến trao đổi, tham gia, góp ý để NHNN có cơ sở hoàn thiện gửi xin ý kiến chính thức bằng văn bản đến các Bộ, ngành, các TCTD, đặc biệt là các địa phương, đảm bảo tiến độ thẩm định và trình Chính phủ ban hành theo kế hoạch.
Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Phạm Thanh Tùng cho biết, trên cơ sở nhiệm vụ được giao, Vụ đã triển khai và đến nay, đã nhận được ý kiến của 29/37 thành viên, trong đó đáng chú ý là 100% thành viên thuộc 9 ngân hàng thương mại tham gia đều đã có ý kiến phản hồi,
Trên cơ sở ý kiến đóng góp của các thành viên Tổ soạn thảo, Vụ đã chỉnh sửa, hoàn thiện dự thảo Nghị định gồm 9 điều, quy định cụ thể về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, điều kiện được hỗ trợ lãi suất, thời hạn và mức lãi suất, nguồn vốn thực hiện, quy trình lập và quyết toán dự toán ngân sách, xử lý thu hồi số tiền đã hỗ trợ, tổ chức triển khai và hiệu lực thi hành.
Một số nội dung trọng tâm của dự thảo được nhấn mạnh như quy định rõ đối tượng thụ hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất là các doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh vay vốn tại ngân hàng thương mại để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng khung tiêu chuẩn ESG; điều kiện vay vốn và các tiêu chí dự án xanh theo quy định của pháp luật; thời hạn hỗ trợ được thực hiện trong suốt vòng đời khoản vay nhằm tạo thuận lợi tối đa cho khách hàng tiếp cận chính sách. Đặc biệt, để tránh trục lợi và khuyến khích doanh nghiệp thực hiện đúng cam kết, dự thảo bổ sung quy định nếu khách hàng bị thu hồi xác nhận/không còn trong Danh sách các dự án xanh, dự án tuần hoàn, dự án áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG) được công bố trên Cổng thông tin điện tử của Bộ NNMT 01 lần sẽ không thực hiện hỗ trợ lãi suất trong suốt vòng đời dự án. NHNN đề nghị các thành viên Tổ soạn thảo có ý kiến thêm đối với quy định này.
Về thời gian thực hiện chính sách HTLS theo Nghị định này, theo đại diện Vụ Tín dụng, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 139/NQ-CP của Chính phủ không quy định thời gian thực hiện chính sách. Tuy nhiên, một số thành viên tổ soạn thảo có ý kiến do đây là chính sách hỗ trợ lãi suất từ NSNN cần có thời gian thực hiện. Theo đó, Vụ Tín dụng CNKT đề xuất: Có thể căn cứ Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 01/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, để quy định thời gian thực hiện chính sách đối với các khoản giải ngân đến hết năm 2030. Sau năm 2030, NHNN sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan đánh giá và đề xuất thực hiện giai đoạn tiếp theo (nếu cần thiết). NHNN xin ý kiến các thành viên Tổ soạn thảo về thời gian thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất.
Về phương thức hỗ trợ, dự thảo đề xuất đổi mới theo hướng ngân sách nhà nước phân bổ qua địa phương, Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ trực tiếp hỗ trợ cho khách hàng đủ điều kiện thay vì thông qua ngân hàng thương mại như các chương trình trước đây. Cách tiếp cận này vừa giúp sát nhu cầu thực tế, tăng tính minh bạch, rút ngắn thủ tục, vừa gắn trách nhiệm của chính quyền địa phương trong giám sát và triển khai chính sách. Dự thảo cũng xác định rõ nguồn vốn để thực hiện bao gồm ngân sách nhà nước hằng năm và vốn cho vay từ các ngân hàng.
Liên quan đến các quy định tại dự thảo, một chuyên gia cho biết đối các chương trình hỗ trợ lãi suất ưu đãi khi cho vay tín dụng nói chung, ở đây là cho vay tín dụng xanh nói riêng, một trong những rào cản khiến các chương trình không hiệu quả trong giải ngân và phát huy giá trị vốn hỗ trợ, là doanh nghiệp gặp khó khăn, vướng mắc với e ngại thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, mà một phần nguyên nhân là do các quy định về kiểm tra và giám sát chưa thực sự rõ ràng. Rút kinh nghiệm từ bài học thực tiễn triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2% phục hồi kinh tế theo Nghị quyết 43/2022/QH15 trước đây, chuyên gia cho rằng cần có quy định rất rõ nhằm tháo rào cản này.
Đặc biệt, do chương trình hướng đến hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG), có đối tượng rất rõ, các NHTM cũng rất dễ dàng để triển khai theo Danh mục Phân loại Xanh đã được ban hành theo Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg ngày 4/7/2025, nên hạn chế vấn đề về lo ngại nhầm lẫn đối tượng, song khâu hậu kiểm vẫn rất quan trọng. Chuyên gia cũng cho rằng theo Dự thảo đã xác định rõ nguồn vốn để thực hiện bao gồm ngân sách nhà nước hằng năm và vốn cho vay từ các ngân hàng, bản thân các ngân hàng vừa có quy trình đánh giá, thẩm định hồ sơ vay vốn chuyên nghiệp vừa là một trong số các thành phần đóng góp nguồn vốn, nên cần được có thẩm quyền và trách nhiệm với nguồn vốn giải ngân. Theo đó, cần cân nhắc thêm về phương thức giải ngân phân bổ qua địa phương, Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ trực tiếp hỗ trợ cho khách hàng.