Nâng cao năng lực cạnh tranh cho hệ thống cảng biển Hải Phòng

Đây là nội dung được đưa ra tại Hội thảo về hoạt động cảng biển Hoa Kỳ - Việt Nam do Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng (HEZA) và Chương trình Phát triển Luật Thương mại (CLDP), Bộ Thương mại Hoa Kỳ phối hợp tổ chức mới đây.

Đặt nền móng cho kế hoạch chiến lược

Hải Phòng là cửa ngõ ra biển của các tỉnh phía Bắc Việt Nam và có vai trò ngày càng quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế không chỉ của Hải Phòng mà còn cả khu vực. Hệ thống cảng biển của TP Hải Phòng hiện có 5 khu bến chính với 52 cảng cùng 98 cầu bến dài hơn 14km. Trong đó, nổi bật là Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng tại Lạch Huyện có khả năng tiếp nhận tàu container lên tới trên 200.000 DWT.

Năm 2025, cảng biển Hải Phòng chính thức đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ khi bước vào kỷ nguyên vươn ra biển lớn, hoạt động nhộn nhịp khi 6 bến cảng tại khu bến Lạch Huyện chính thức khai thác. Đây đều là các bến có độ sâu lớn, trang thiết bị xếp dỡ hiện đại, đủ năng lực đón những con tàu chở container lớn nhất thế giới cập bến.

Để biến tiềm năng thành lợi thế cạnh tranh, đưa TP Hải Phòng trở thành một trung tâm cảng biển, logistics quốc tế hiện đại, mới đây Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng và Chương trình Phát triển Luật Thương mại, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã phối hợp tổ chức Hội thảo về hoạt động cảng biển Hoa Kỳ - Việt Nam.

Sự kiện cũng là bước cụ thể hóa quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ, quy tụ các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia và doanh nghiệp hai nước nhằm giải quyết các thách thức, đặt nền móng cho kế hoạch chiến lược phát triển cảng biển Hải Phòng giai đoạn 2025 - 2026.

Bà Nguyễn Thị Bích Dung - Phó trưởng ban Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng cho biết: “Tiếp theo các chương trình trao đổi và làm việc giữa Chương trình Phát triển Luật thương mại, Bộ Thương mại Hoa Kỳ và các bên liên quan thuộc khu vực công và tư tại Việt Nam từ năm 2024, trong đó các đối tác phía Việt Nam tham gia nhấn mạnh về kế hoạch tăng cường phát triển cơ sở hạ tầng cảng biển tại Việt Nam, HEZA phối hợp với CLDP tổ chức chương trình hội thảo như một bước đi tiếp theo về chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ kỹ thuật để hướng tới hỗ trợ thiết thực, hiệu quả nhất cho việc phát triển cơ sở hạ tầng cảng biển Việt Nam. Hội thảo là dịp để chúng ta chia sẻ tầm nhìn, kinh nghiệm và mở ra những cơ hội hợp tác mới giữa Hải Phòng và Hoa Kỳ trong lĩnh vực cảng biển”.

Còn ông Stephen L. Green - Tham tán thương mại Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam cho biết, năm 2025 là một năm rất là đặc biệt, kỷ niệm 30 năm quan hệ ngoại giao của Việt Nam và Hoa Kỳ, nhưng đồng thời cũng kỷ niệm cho 2 năm khi hai quốc gia ký đối tác chiến lược toàn diện. Hội thảo là một trong những nỗ lực giữa quan hệ hợp tác song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ để thể hiện sâu rộng hơn trong lĩnh vực cụ thể là về cảng biển.

Trở thành một trung tâm logistics quốc tế hiện đại

Được biết, tại hội thảo, các chuyên gia, cố vấn của Chương trình phát triển Luật Thương mại - Bộ Thương mại Hoa Kỳ và đại diện các sở, ngành, các đơn vị cảng biển tại Hải Phòng đã trao đổi, thảo luận về các chủ đề: Các chỉ số hiệu suất cảng và môi trường pháp lý cho đầu tư; Cấu trúc dự án cảng, đánh giá các kế hoạch mở rộng, kết nối hạ tầng và các thách thức trong quy hoạch; An toàn, an ninh cảng và tuân thủ quốc tế; Hiệu quả kết nối Vùng nội địa…

Hai bên cũng thảo luận và đưa ra các khuyến nghị chiến lược giúp cảng Hải Phòng thích ứng với xu hướng toàn cầu, tập trung vào việc đồng bộ hóa giao thông đa phương thức, tích hợp năng lượng tái tạo hướng tới mục tiêu Net Zero, và tối ưu hóa chuỗi cung ứng.

Đại diện một số doanh nghiệp khai thác cảng biển trên địa bàn TP Hải Phòng cũng đã trình bày những kinh nghiệm trong số hóa, hiện đại hóa hệ thống tài chính, quản lý, đồng thời chia sẻ về khung pháp lý hàng hải tại trung tâm logistics và cảng biển lớn nhất miền Bắc Việt Nam.

Đại diện Công ty Cổ phần Cảng Hải Phòng chia sẻ: “Đối với hàng contaier, theo tiêu chuẩn chung của quốc tế, chúng tôi cũng đang xây dựng các quy trình cho phù hợp, tối ưu hiệu quả, đặc biệt là giảm thời gian khai thác, xếp dỡ và nâng hạ, giao nhận hàng hóa tại cảng. Trước đây, thời gian giao nhận một container mất khoảng nửa tiếng thì đến nay qua ứng dụng các công nghệ, giải pháp, việc nâng hạ, xếp dỡ, giao nhận container thường chỉ dao động khoảng 10 - 15 phút là khách hàng có thể nhận được container và ra khỏi cảng, hoàn thành quá trình xếp dỡ”.

Thực tế, Nghị quyết số 45-NQ/TW và Kết luận 96-KL/TW của Bộ Chính trị đã xác định rõ định hướng phát triển Hải Phòng trở thành “trung tâm công nghiệp, dịch vụ logistics hiện đại, mang tầm quốc tế” với cảng biển là động lực chiến lược.

Trong giai đoạn 2025–2030, TP Hải Phòng cũng định hướng phát triển hệ thống cảng biển, trong đó hoàn thiện hệ thống cảng cửa ngõ quốc tế tại Lạch Huyện và Nam Đồ Sơn, đảm bảo khả năng tiếp nhận tàu container trọng tải lớn. Xây dựng các trung tâm logistics, cảng nội địa hiện đại, kết nối cảng biển với hàng không, đường sắt, đường bộ, tạo chuỗi vận tải đa phương thức thông suốt. Đồng thời, phát triển Khu Thương mại tự do (Free Trade Zone) gắn với cảng biển để hình thành chuỗi giá trị mới về logistics, tài chính, thương mại và R&D.

Bà Nguyễn Thị Bích Dung cho biết: “Chúng tôi tin tưởng rằng, với sự đồng hành của các đối tác quốc tế, đặc biệt là từ Hoa Kỳ, TP Hải Phòng sẽ từng bước trở thành trung tâm cảng biển quốc tế hiện đại, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác Việt Nam – Hoa Kỳ ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả”.

Đại diện Ban quản lý Khu kinh tế Hải Phòng cũng cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi để triển khai các sáng kiến đã được thống nhất, đưa Hải Phòng trở thành một trung tâm logistics quốc tế hiện đại. Lộ trình hợp tác trong giai đoạn tiếp theo sẽ tập trung vào việc hoàn thiện các khung pháp lý và kế hoạch kỹ thuật đã đề ra, củng cố vị thế của Hải Phòng là cửa ngõ giao thương quan trọng nhất của miền Bắc Việt Nam.

Còn ông Stephen L. Green, Tham tán thương mại Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam phía Đại sứ quán đánh giá cao sự hỗ trợ và hợp tác lâu dài giữa hai bên trong lĩnh vực cảng biển. Kết quả của hội thảo sẽ là cơ sở quan trọng để TP Hải Phòng xây dựng một kế hoạch hành động cụ thể, biến tiềm năng thành lợi thế cạnh tranh thực sự.

Bài và ảnh: Hải Ngân