Xuất nhập khẩu 2025: Lập kỷ lục mới?
Bức tranh xuất nhập khẩu của Việt Nam năm 2025 đang mở ra một giai đoạn nhiều kỳ vọng.
Sau 8 tháng, kim ngạch đã đạt gần 598 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ. Với đà này, nhiều tổ chức dự báo cả năm có thể chạm ngưỡng 920 - 950 tỷ USD. Dù Bộ Công thương thận trọng hơn khi đưa ra con số 800 tỷ USD, nhưng đây vẫn sẽ là cột mốc kỷ lục lần đầu tiên Việt Nam chạm tới.
Điểm đáng chú ý là xuất khẩu - động lực chính của nền kinh tế - dự kiến có thể đạt 470 - 480 tỷ USD, trong khi nhập khẩu khoảng 445 - 460 tỷ USD, đưa cán cân thương mại duy trì trạng thái xuất siêu 15 - 20 tỷ USD. Điều này không chỉ phản ánh khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, mà còn cho thấy vị thế thương mại quốc tế của Việt Nam đang dần được củng cố.
Tín hiệu lạc quan
Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, trong tháng 8/2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt hơn 83 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng, con số này đạt gần 598 tỷ USD – mức tăng trưởng ấn tượng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn.
Xuất khẩu tiếp tục khẳng định vai trò “đầu tàu” khi đạt 306 tỷ USD, tăng 14,8%. Bình quân mỗi tháng, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 38,2 tỷ USD, trong đó tháng 7 và tháng 8 đều vượt mốc 42 tỷ USD – mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Đây là dấu hiệu cho thấy năng lực sản xuất, khả năng đáp ứng đơn hàng và sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam đang có bước tiến rõ rệt.
Đáng chú ý, các ngành hàng truyền thống như điện tử, dệt may, nông sản, thủy sản tiếp tục giữ vai trò chủ lực. Ở lĩnh vực điện tử, nhiều doanh nghiệp FDI tăng cường mở rộng sản xuất, tạo thêm năng lực xuất khẩu mới. Trong khi đó, dệt may và da giày, dù chịu sức ép từ xu hướng tiêu dùng bền vững, vẫn duy trì tăng trưởng nhờ linh hoạt thích ứng và mở rộng thị trường.
Kết quả này giúp mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu cả năm 2025 ở mức 12% – vốn được đánh giá là thách thức – trở nên khả thi hơn. Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho rằng, bình quân mỗi tháng cần đạt 37,9 tỷ USD xuất khẩu để đảm bảo mục tiêu, trong khi thực tế đang cao hơn. Hơn nữa, các tháng cuối năm thường có lợi thế về sản xuất và tiêu thụ, tạo thêm cơ sở cho sự lạc quan.
Thách thức phía trước
Dù triển vọng tích cực, hành trình hướng tới kỷ lục mới không hề dễ dàng. Nút thắt lớn nhất vẫn nằm ở sự phụ thuộc nguyên phụ liệu nhập khẩu. Hiện Việt Nam nhập từ khoảng 30 quốc gia, song tỷ trọng tập trung vào một số ít thị trường, tạo rủi ro khi xảy ra đứt gãy chuỗi cung ứng hoặc biến động chính sách.
Ông Trương Văn Cẩn - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam nhấn mạnh, ngành dệt may còn nhiều dư địa ở các thị trường lớn như châu Âu, Anh, Nga, CPTPP hay ASEAN. Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả, cần đa dạng hóa nguồn nhập khẩu nguyên liệu và phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nước. Dù sợi đã sản xuất nhiều, nhưng vải cho may xuất khẩu vẫn thiếu nghiêm trọng, khiến ngành khó nâng cao giá trị gia tăng.
Ở ngành da giày, bà Nguyễn Thị Thanh Xuân – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày – Túi xách Việt Nam cũng chỉ ra nút thắt nguyên liệu. Phần lớn doanh nghiệp gia công theo chỉ định của khách hàng, nguồn cung nguyên phụ liệu phụ thuộc nhập khẩu. Để tháo gỡ, Hiệp hội đề xuất xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu – phát triển và giao dịch nguyên phụ liệu, giúp từng bước tự chủ nguồn cung trong nước.
Ngoài nguyên liệu, thách thức khác đến từ các rào cản thương mại mới. Xu hướng xanh hóa, số hóa, đòi hỏi tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn môi trường, lao động, minh bạch chuỗi cung ứng. Đây là áp lực nhưng cũng là cơ hội để doanh nghiệp nâng cấp, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Đâu là giải pháp?
Để đạt mục tiêu xuất nhập khẩu 2025, Bộ Công thương cho biết sẽ tập trung vào 3 nhóm giải pháp.
Thứ nhất, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Việt Nam không thể mãi phụ thuộc vào Mỹ, Trung Quốc, EU. Những thị trường mới nổi, khu vực Trung Đông, Nam Á, châu Phi cần được chú trọng hơn thông qua các hiệp định thương mại tự do và hoạt động xúc tiến.
Thứ hai, đa dạng hóa nguồn nhập khẩu. Song song với việc tìm kiếm đối tác mới, cần đẩy mạnh phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nước, tạo chuỗi cung ứng bền vững. Đây là giải pháp căn cơ, giảm phụ thuộc và gia tăng nội lực.
Thứ ba, tăng cường công tác dự báo, cảnh báo sớm rủi ro và hỗ trợ doanh nghiệp khi phát sinh tranh chấp thương mại. Cùng với đó là thúc đẩy chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại, tận dụng thương mại điện tử xuyên biên giới để mở rộng kênh tiêu thụ.
Đặc biệt, sáng kiến xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, phát triển và giao dịch nguyên phụ liệu do các hiệp hội ngành hàng đề xuất có ý nghĩa chiến lược. Nếu được triển khai, đây không chỉ là nơi cung ứng mà còn tạo không gian kết nối, chia sẻ công nghệ, thu hút đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh cho các ngành công nghiệp chủ lực.
Năm 2025 hứa hẹn là năm bản lề, khi Việt Nam lần đầu tiên có thể ghi dấu mốc lịch sử với kim ngạch xuất nhập khẩu 800 tỷ USD, thậm chí cao hơn. Tuy nhiên, kỷ lục chỉ có giá trị khi nó trở thành nền tảng để phát triển bền vững, chứ không đơn thuần là con số nhất thời.
Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gay gắt, doanh nghiệp Việt Nam cần không ngừng đổi mới, đầu tư công nghệ, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế và chủ động xây dựng thương hiệu. Đồng thời, sự đồng hành của Nhà nước qua chính sách hỗ trợ, kết nối thị trường, phát triển hạ tầng logistics và cải thiện môi trường kinh doanh sẽ là chìa khóa để biến triển vọng thành hiện thực.
Triển vọng xuất nhập khẩu 2025 không chỉ là câu chuyện về những tỷ USD trong báo cáo, mà còn là minh chứng cho năng lực hội nhập, bản lĩnh cạnh tranh và khát vọng vươn lên của nền kinh tế Việt Nam. Nếu biết tận dụng cơ hội và xử lý tốt thách thức, Việt Nam không chỉ lập kỷ lục trong năm nay, mà còn tạo bước đà vững chắc để bứt phá trong nhiều năm tới.