Chuyển đổi xanh: Đòn bẩy kinh tế và bài học từ hợp tác Đan Mạch – Việt Nam
Việc thấy rõ lợi ích của môi trường làm việc xanh, sạch sẽ giúp doanh nghiệp thay đổi tư duy từ bị động tuân thủ sang chủ động tìm kiếm cơ hội trong chuyển đổi xanh.
Những thách thức toàn cầu về khí hậu, năng lượng và tài nguyên đang ngày càng phức tạp. Chuyển đổi xanh đã trở thành vấn đề mang tính định hình của thời đại chúng ta, như bà Marie Gad - Giám đốc Phát triển toàn cầu và Bền vững, Liên đoàn Công nghiệp Đan Mạch (DI) - đã nhấn mạnh tại Hội thảo “Chuyển đổi xanh và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong các ngành sản xuất và năng lượng tái tạo tại Việt Nam” ngày 16/9/2025 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Bà Marie Gad khẳng định rằng những thách thức nói trên không thể được giải quyết bằng cách làm việc thông thường mà đòi hỏi sự sáng tạo, tư duy mới mẻ và khả năng thách thức những cách làm việc truyền thống.
Bà Bùi Thị Ninh – Phó Giám đốc VCCI chi nhánh Khu vực TP HCM (VCCI-HCM) cho biết, Việt Nam đã có mức tăng trưởng GDP khá ấn tượng, đạt 7,09% vào năm 2024, cao hơn mục tiêu đề ra, và tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ổn định trong quý 1 năm 2025 với mức 6,93%. Việt Nam cũng tiếp tục là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, khi tổng vốn đầu tư FDI tăng hơn 51% trong 5 tháng đầu năm 2025, với ngành chế biến chế tạo dẫn đầu.
Tuy nhiên, mặc dù tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, Việt Nam lại được đánh giá là một nền kinh tế phát thải các bon mạnh so với mức phát triển của mình. Với GDP bình quân đầu người khoảng 4.300 USD, mức phát thải CO₂ bình quân đầu người hằng năm của Việt Nam lên tới khoảng 4,5 đến 5 tấn, cao hơn đáng kể so với các nước có thu nhập tương đương như Ấn Độ hay Philippines.
Để cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững, Việt Nam đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ, như mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050, giảm khoảng 43,5% phát thải vào năm 2030, và vận hành thị trường các bon vào năm 2028.
Việc đạt được các mục tiêu này đòi hỏi sự đổi mới căn bản, và theo bà Marie Gad, sự đổi mới phát triển mạnh mẽ khi những người có nền tảng, kinh nghiệm và thế giới quan đa dạng cùng làm việc với nhau.
Về chuyển đổi xanh, bà Marie Gad đã chia sẻ về chương trình "Sẵn sàng vì Khí hậu" (Climate Ready) của DI, nơi hơn 1.000 công ty Đan Mạch được tư vấn về lập bản đồ và giảm phát thải CO₂. Chương trình này đã mang lại nhiều lợi ích, bao gồm khả năng tiếp cận lao động lành nghề, phát triển sản phẩm mới thông qua kinh tế tuần hoàn (giảm chi phí), giữ chân hoặc thu hút khách hàng mới, và tăng cường khả năng phục hồi chuỗi cung ứng.
Theo bà Marie Gad, nhiều doanh nghiệp tham gia chương trình đã thu hút được nhiều đơn hàng và đặc biệt là cả đơn xin việc từ người trẻ, điều này rất quan trọng cho hoạt động kinh doanh.
“Các doanh nghiệp đặt mục tiêu cụ thể về tính bền vững và sự hòa nhập thường đổi mới nhiều hơn, thu hút nhân tài tốt nhất, có sự hài lòng của nhân viên cao hơn và đôi khi vượt quá mong đợi của khách hàng”, bà Marie Gad chia sẻ.
Trong khi đó, ông Lasse Pedesen Hjortshøj – Tham tán Thương mại, Đại sứ quán Đan Mạch tại Việt Nam - nhận thấy tiềm năng to lớn về năng lượng tái tạo ở Việt Nam. Điều này thu hút các công ty quốc tế, tiêu biểu như LEGO đang ký một trong những thỏa thuận mua bán điện trực tiếp đầu tiên tại Bình Dương để vận hành nhà máy bằng năng lượng xanh.
Tuy nhiên, ông Lasse Pedesen Hjortshøj cũng chỉ ra thách thức cấp bách là nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao, dự kiến sẽ tăng nhanh hơn tốc độ cung ứng hiện tại. Ông nhấn mạnh rằng việc đầu tư vào tương lai dài hạn của một quốc gia chính là đầu tư vào con người và giáo dục, và Đan Mạch sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong hành trình này.
Bà Bùi Thị Ninh cho biết, Đan Mạch đã có nhiều chương trình phối hợp Việt Nam để phát triển xanh. Đầu tiên là hợp phần hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực xanh, đặc biệt tập trung vào ngành điện gió, nơi Việt Nam đang thiếu nhân lực vận hành và bảo trì tuabin. Các chuyên gia từ Đan Mạch đã hợp tác với các trường cao đẳng nghề Việt Nam (như BCMI, Ninh Thuận, Khánh Hòa) và các doanh nghiệp điện gió để xây dựng tiêu chuẩn nghề và chương trình đào tạo.
Về hợp phần hỗ trợ doanh nghiệp giảm phát thải, bà Bùi Thị Ninh chia sẻ về chương trình thí điểm trong ngành chế biến gỗ, nơi hơn 90% phát thải đến từ việc sử dụng năng lượng. VCCI đã hỗ trợ nhiều doanh nghiệp, từ lớn đến nhỏ, bao gồm cả doanh nghiệp Đan Mạch đầu tư, đã tiên phong trong việc bán tín chỉ carbon tại Việt Nam.
Các doanh nghiệp đã có cái nhìn rõ hơn về thực trạng phát thải và xác định các giải pháp tiết kiệm năng lượng, cải thiện quy trình vận hành hoặc sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời áp mái. Tiềm năng giảm phát thải ước tính dao động từ 30% đến 80% tùy theo quy mô và giải pháp áp dụng.
Những kết quả này đã mang lại những bài học kinh nghiệm quý báu. Bà Bùi Thị Ninh khẳng định đối với doanh nghiệp, việc thấy rõ lợi ích của môi trường làm việc xanh, sạch thì sẽ giúp họ thay đổi tư duy từ bị động tuân thủ sang chủ động tìm kiếm cơ hội trong chuyển đổi xanh, nhìn nhận quản trị phát thải như một vấn đề quản trị chứ không chỉ là yêu cầu kỹ thuật.