Giải pháp nâng tầm ngành trang sức

Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc trao đổi với ông Sirapat Pipatveeravat, Giám đốc sáng tạo của DERMOND, xung quanh vấn đề này.

- Theo ông, ngoài công nghệ hiện đại, các doanh nghiệp ngành trang sức cần có giải pháp nào khác để chế tác các sản phẩm đạt chất lượng đẳng cấp thế giới?

Dù công nghệ đóng vai trò quan trọng, nhưng đó không phải là yếu tố cốt lõi để tạo ra những sản phẩm thực sự xuất sắc. Chúng tôi đã sử dụng tất cả các công nghệ hiện đại, như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ in 3D,… nhưng cốt lõi của sản phẩm vẫn nằm ở tay nghề của nghệ nhân.

Chính sự tỉ mỉ trong từng chi tiết, sự tinh tế của bàn tay con người mới làm nên một sản phẩm thực sự độc đáo. Ai cũng có thể tiếp cận công nghệ, nhưng không phải ai cũng có thể học được tính sáng tạo, kỹ năng điêu luyện trong từng sản phẩm trang sức được chế tác thủ công. Sự kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và đổi mới công nghệ hiện đại mới chính là chìa khóa để tạo ra các sản phẩm đẳng cấp thế giới.

Để phát triển trên thị trường trang sức toàn cầu, các nhà sản xuất cần thay đổi tư duy, từ sản xuất đại trà sang sản xuất theo hướng chuyên biệt, tập trung vào chất lượng. Việc hiểu rõ thị trường mục tiêu là vô cùng quan trọng. Điều đó giúp doanh nghiệp biết khách hàng của mình là ai và họ thực sự trân trọng điều gì?

Thị trường trang sức hiện không còn rộng mở như trước, và khi có quá nhiều đối thủ cạnh tranh, điều quan trọng là doanh nghiệp cần tạo dựng không gian riêng cho mình và định hình rõ nét điều gì giúp thương hiệu trở nên đặc biệt.

Một vấn đề cấp thiết khác là phát triển nguồn nhân lực. Ở Thái Lan, nhiều nghệ nhân lành nghề hiện nay đã ngoài 40 tuổi, và chúng tôi không thấy đủ số lượng người trẻ kế thừa để lấp đầy khoảng trống đó. Thế hệ trẻ ngày nay thường bị thu hút bởi những công việc nhẹ nhàng hơn, dựa vào công nghệ, hoặc các công việc tự do như giao hàng, thay vì theo đuổi nghề thủ công truyền thống.

Vì thế, sự hỗ trợ từ chính phủ là rất cần thiết. Các chính sách cần tập trung vào khuyến khích đào tạo nghề và thu hút nhân lực trẻ vào ngành. Nếu không, chúng ta sẽ có nguy cơ đánh mất những kỹ năng và giá trị truyền thống quý giá trong tương lai gần.

- Ông đánh giá thế nào về tiềm năng tăng trưởng của ngành trang sức Việt Nam? Đâu là thách thức lớn nhất mà ngành này đang đối mặt?

Tôi tin rằng ngành trang sức Việt Nam vẫn còn rất nhiều dư địa phát triển. Tuy nhiên, để thực sự tận dụng được tiềm năng này, các doanh nghiệp cần phải thoát ra khỏi tư duy sản xuất hàng loạt, điều đang ngày càng trở nên lỗi thời. Thay vào đó, các doanh nghiệp cần tập trung vào sự độc đáo và nghệ thuật kể chuyện.

Trên thị trường hiện nay, chính sự khác biệt, bản sắc và câu chuyện mà một sản phẩm truyền tải mới là thứ thu hút khách hàng. Người tiêu dùng giờ đây không chỉ mua một món đồ, mà họ đang mua một ý nghĩa. Đó mới là tương lai thực sự của ngành trang sức.

Một trong những thách thức lớn nhất với ngành trang sức Việt Nam là sự cạnh tranh gay gắt về giá. Thị trường hiện nay có quá nhiều loại đá quý và thương hiệu trang sức, khiến việc nổi bật trở nên khó khăn. Khi nguồn cung quá dư thừa, cuộc cạnh tranh thường chuyển sang giá cả. Về dài hạn, điều này sẽ tác động tiêu cực đến ngành này.

Thách thức thực sự đối với ngành trang sức là phải xây dựng được một lợi thế cạnh tranh độc đáo. Việc xây dựng bản sắc thương hiệu mạnh mẽ và mang đến điều gì đó mới lạ cho khách hàng là điều vô cùng quan trọng trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay.

- Ông có khuyến nghị nào đối với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á để góp phần phát triển bền vững ngành trang sức vàng bạc đá quý?

Chính phủ đóng vai trò then chốt, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và phát triển lực lượng lao động. Một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với tính bền vững của ngành trang sức là sự thiếu hụt lao động lành nghề. Như tôi đã đề cập, nhiều nghệ nhân kỳ cựu đang đến tuổi nghỉ hưu, trong khi thế hệ trẻ lại không tiếp bước.

Chính sách cần tập trung vào việc tạo động lực và hỗ trợ các chương trình đào tạo nghề, hệ thống học nghề và các lộ trình phát triển nghề nghiệp cho thanh niên trong ngành trang sức. Điều này không chỉ giúp bảo tồn di sản thủ công truyền thống, mà còn đảm bảo rằng ngành công nghiệp này vẫn giữ được sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Bên cạnh đó, tôi cũng kỳ vọng các chính phủ trong khu vực có thể thiết lập các quỹ hỗ trợ sáng tạo và đổi mới dành riêng cho lĩnh vực đá quý và trang sức, nhằm khuyến khích các nghệ nhân trẻ phát triển thiết kế mang bản sắc văn hóa địa phương kết hợp yếu tố hiện đại. Đồng thời, cần có các chính sách xúc tiến thương mại bài bản để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận thị trường quốc tế, từ việc tham gia hội chợ, triển lãm cho đến đào tạo về thương hiệu, marketing và chuyển đổi số.

Sự phối hợp giữa khu vực công và tư thông qua các trung tâm sáng tạo, các chương trình liên kết với trường đại học, và nền tảng hợp tác khu vực cũng sẽ là bước đi chiến lược để đưa ngành trang sức vàng bạc đá quý Đông Nam Á vươn tầm thế giới một cách bền vững và có bản sắc riêng.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Cẩm Anh thực hiện