Bài học sau khi Lotte rút khỏi dự án gần 1 tỷ USD
Chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính đã ban hành, nhưng vấn đề đặt ra là làm sao hiện thực hóa trong bối cảnh hiện nay.
Tập đoàn Lotte (Hàn Quốc) vừa thông báo rút khỏi dự án Khu đô thị thông minh Thủ Thiêm - TP HCM, là sự kiện điển hình thử thách chính sách thu hút đầu tư nước ngoài tại đô thị lớn nhất và là trung tâm kinh tế quan trọng nhất cả nước.
Theo lãnh đạo Công ty TNHH Lotte Properties HCMC, kể từ khi ký kết hợp đồng thực hiện dự án với UBND TP HCM đến khi hoàn tất công tác thẩm định giá đất, công ty đã kiên nhẫn chờ đợi suốt 8 năm. Điểm mắc kẹt không gì khác ngoài thủ tục hành chính.
Việt Nam đang thực hiện những cải cách rất căn bản về bộ máy hành chính, các đầu mối tại các bộ, ngành Trung ương, địa phương; chỉ tiêu cắt giảm thủ tục hành chính, chi phí cho doanh nghiệp cũng được lượng hóa bằng con số cụ thể.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính; ít nhất 30% chi phí kinh doanh, đặc biệt là hải quan, chi phí tuân thủ quy định, chi phí không chính thức, bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết; phấn đấu trong vòng 2-3 năm môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong top 3 của ASEAN.
Ông Nguyễn Bá Hùng - Chuyên gia tại Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) - cho rằng: “Trước mắt, Việt Nam vẫn là điểm đến đầu tư đang được các nhà đầu tư nước ngoài nhắm đến, nhờ những lợi thế về cơ chế, chính sách, chất lượng nguồn nhân lực và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng”.
Trong thực tế hiện nay, để tìm kiếm tính pháp lý cho một dự án đầu tư ở nước ta, việc thực hiện hồ sơ còn rất nhiều khâu. Ví dụ, ở địa phương, mỗi sở, ngành chịu trách nhiệm một mảng riêng, như đất đai, môi trường, tài chính, thuế, quy hoạch, kiến trúc, an ninh, an toàn, PCCC,… Có bao nhiêu đầu mối cần bấy nhiêu bộ hồ sơ dự án.
Một số địa phương như Quảng Ninh, Bắc Ninh đã có những giải pháp “luồng xanh” cho dự án trọng điểm. Mô hình “một cửa” hành chính ở nước ta được triển khai khá sớm, nhưng chưa thể áp dụng toàn bộ “một chạm, một kết quả” cho dự án đầu tư; đặc biệt dự án có yếu tố nước ngoài.
Một vấn đề trực tiếp đặt ra là làm sao đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chủ trương đúng đắn về thủ tục hành chính cho nhà đầu tư? Đây là câu hỏi rất cũ, nhưng chưa bao giờ hết tính thời sự về tính minh bạch của môi trường đầu tư, độ an toàn pháp lý.
Chính sách xúc tiến đầu tư của Thái Lan từ lâu đã là một trong những mô hình thành công nhất ở châu Á, nhờ các chính sách nhất quán của chính phủ, cam kết coi khu vực tư nhân là động lực tăng trưởng, trong khi Nhà nước đóng vai trò hỗ trợ.
Khi Thủ tướng Abhisit Vejjajiva nhậm chức vào tháng 1/2009, một trong những nhiệm vụ cấp bách được đặt ra là nâng cao niềm tin của nhà đầu tư. Vấn đề được các nhà đầu tư nêu ra trong một loạt các cuộc họp tham vấn là làm thế nào để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư khi giao dịch với nhiều cơ quan khác nhau trên khắp Bangkok.
Cuối năm 2009, Thái Lan đưa mô hình “one start one stop investment” vào hoạt động, còn gọi là (OSOS). Cơ quan này tập trung tất cả nhân viên các ngành, lĩnh vực liên quan đến thủ tục đầu tư, đặt tại một địa chỉ duy nhất.
Nếu có nhu cầu đầu tư vào Thái Lan, OSOS sẽ hỗ trợ các nhà đầu tư hoàn tất mọi thủ tục đăng ký thành lập công ty; tư vấn các ưu đãi khuyến khích đầu tư, xin giấy phép kinh doanh nước ngoài, hoàn thành đánh giá tác động môi trường, xin giấy phép sử dụng đất cho hoạt động công nghiệp, tìm kiếm các tiện ích liên quan,…
Thay vì chờ đợi sự phê duyệt của nhiều cơ quan, sao chép nhiều bản sao hồ sơ như ở nhiều quốc gia khác. OSOS của Thái Lan sẽ giải quyết mọi thứ cho nhà đầu tư tại một địa chỉ duy nhất.
Khi các công việc hành chính tập trung cao, sẽ có tác dụng phòng ngừa tiêu cực, nhũng nhiễu từ nhân viên công vụ; đồng thời tránh được sự tiếp xúc không quá cần thiết giữa doanh nghiệp và cơ quan chức năng.
Theo báo cáo từ Cơ quan Đầu tư Thái Lan (BOI), số dự án đăng ký đầu vào nước này trong năm 2024 tăng 35%, đạt mức cao kỷ lục trong 10 năm qua với tổng giá trị 1,14 nghìn tỷ baht, tương đương 32,8 tỷ USD.