Doanh nghiệp, ngân hàng chuẩn bị kinh doanh, sản xuất thương hiệu vàng miếng riêng

Theo công bố của Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) vào ngày 1/10/2025, căn cứ Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng số 267/GP-NHNN ngày 28/12/2012; Căn cứ theo Khoản 8 Điều 1 Nghị định 232/2025 về việc sửa đổi, bổ sung Khoản 4 Điều 12 của Nghị định 24/2012 quy định doanh nghiệp, tổ chức tín dụng hoạt động kinh doanh mua bán vàng miếng có trách nhiệm: công bố công khai thông tin về quyền và nghĩa vụ của khách hàng trên trang thông tin điện tử của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp hoặc niêm yết công khai tại trụ sở giao dịch, ACB công bố Bản “Điều khoản quy định giao dịch mua, bán vàng miếng tại ACB.

Theo đó, ACB định nghĩa vàng miếng là sản phẩm vàng được dập thành miếng, có đóng chữ, số chỉ khối lượng, chất lượng, có ký mã hiệu của doanh nghiệp và ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho phép sản xuất; vàng miếng do Ngân hàng Nhà nước tổ chức sản xuất trong từng thời kì.

Bên cạnh các quy định về quyền và nghĩa vụ của khách hàng, quyền và nghĩa vụ của ACB khi giao dịch mua bán vàng miếng tại các địa điểm giao dịch mua, bán vàng miếng được Ngân hàng Nhà nước cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng trong từng thời kì, bản công bố của ACB gây chú với điều khoản về loại vàng giao dịch. Theo đó, vàng miếng (999.9) thương hiệu ACB, SJC và các loại vàng miếng khác do ACB quy định và cập nhật trong từng thời kì. Đối với vàng miếng thương hiệu SJC: chỉ thực hiện giao dịch đối với vàng miếng SJC loại 1 lượng; Đối với vàng miếng thương hiệu ACB: thực hiện giao dịch đối với tất cả các loại vàng.

ACB cũng quy định thời hạn thanh toán và giao vàng: Giao ngay trong ngày hoặc trong vòng 02 (hai) ngày làm việc kể từ thời điểm xác lập giao dịch, trừ trường hợp Hợp đồng/biên nhận có thỏa thuận khác.

Giá niêm yết trên kênh điện tử: Bảng giá vàng niêm yết tại website ACB, ứng dụng ACBOne mang tính chất tham khảo. Trong một số trường hợp, hệ thống mạng có khả năng ngưng trệ hoạt động do tắc nghẽn đường truyền internet, hoặc hệ thống quá tải hoặc những sự cố kỹ thuật tương tự có thể ảnh hưởng đến việc cập nhật Bảng giá vàng niêm yết tại website ACB, ứng dụng ACBOne. Giá áp dụng là giá tại quầy/giá hệ thống/giá thỏa thuận tại thời điểm thực hiện giao dịch. Khách hàng chịu toàn bộ trách nhiệm về rủi ro biến động giá vàng và thiệt hại phát sinh từ các quyết định mua, bán vàng của khách hàng với ACB.

Như vậy, sau hơn một thập niên thị trường chỉ có một thương hiệu vàng miếng duy nhất là thương hiệu vàng SJC, bản công bố của ACB đã đề cập đến thương hiệu vàng ACB (và các thương hiệu khác). Song lưu ý như chính Thông báo của ACB nêu, ngân hàng đang căn cứ vào 2 cơ sở pháp lý. Trong đó, ACB chưa nêu cơ sở pháp lý về giấy pháp sản xuất vàng miếng. Theo quy định của Nghị định 232 và dự thảo Thông tư hướng dẫn một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 232/2025/NĐ-CP mà NHNN đang lấy ý kiến, các doanh nghiệp, ngân hàng muốn sản xuất vàng miếng phải nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng. Thời gian xem xét cấp phép theo hồ sơ hoặc không là trong 30 ngày.

Theo nhiều nguồn tin, để chuẩn bị cho kế hoạch kinh doanh sắp tới, ACB cho biết ngân hàng đang tập trung đẩy mạnh hoạt động mua bán vàng miếng, trong đó có việc thu mua lại vàng miếng thương hiệu Bông Lúa và vàng miếng thương hiệu ACB do ngân hàng sản xuất từ hàng chục năm trước. Ngoài ra, ACB đang rà soát và chuẩn bị nộp hồ sơ xin phép Ngân hàng Nhà nước sản xuất vàng miếng với thương hiệu mới trong thời gian tới.

Vì vậy, có thể ngày 10/10 tới, khả năng để một thương hiệu vàng miếng ACB sớm trở lại thị trường bên cạnh thương hiệu vàng miếng SJC, là chưa xảy ra. Tuy nhiên, đây vẫn là cột mốc đánh dấu sự đổi mới sau hơn một thập kỷ của chính sách quản lý vàng và thẩm thấu ngay vào thị trường.

Hiện ngoài ACB, ghi nhận theo quy định của Nghị định 232, thị trường sẽ có khoảng 3 doanh nghiệp và 8 ngân hàng đủ điều kiện đáp ứng về vốn điều lệ (doanh nghiệp có vốn từ 1.000 tỷ đồng; ngân hàng có vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng) để có thể nộp hồ sơ đăng ký sản xuất vàng miếng.

3 doanh nghiệp gồm: Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) hiện có vốn chủ sở hữu 1.690 tỷ đồng, trong đó vốn góp của chủ sở hữu gần 1.359 tỷ đồng. CTCP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) hiện có vốn chủ sở hữu hơn 11.974 tỷ đồng, trong đó vốn góp chủ sở hữu gần 3.381 tỷ. CTCP Tập đoàn Vàng bạc đá quý DOJI hiện có vốn điều lệ 5.200 tỷ đồng.

8 ngân hàng đủ điều kiện gồm có nhóm Big 4 Vietcombank, BIDV, VietinBank và Agribank. Cả 4 ngân hàng đều đã tham gia chương trình bình ổn và đấu giá từ NHNN và phân phối thương hiệu vàng miếng SJC theo kế hoạch NHNN triển khai trong giai đoạn vừa qua. Ngoài ra là các NHTMCP tư nhân gồm: VPBank, Techcombank, MB, ACB. Trong khi đó, nhóm có kinh nghiệm kinh doanh ngoại hối và vàng nổi bật như TPBank, Eximbank chưa đáp ứng điều kiện theo quy định mới.

Ghi nhận trên thị trường, một số ngân hàng cho biết tuy đủ điều kiện cơ sở để sản xuất và kinh doanh vàng miếng, thừa nhận việc đưa vàng miếng trở lại như một nghiệp vụ kinh doanh sẽ tận dụng được hệ thống, mạng lưới giao dịch của ngân hàng đồng thời đáp ứng được nhu cầu của khách hàng, song kế hoạch nộp hồ sơ đăng ký lên NHNN vẫn phải chờ Thông tư hướng dẫn chính thức. Mặt khác, phải chuẩn bị cả về vấn đề cơ sở hạ tầng, đối tác, đặc biệt là quy trình và nhân lực, "không phải nói muốn đưa vào triển khai giao dịch là giao dịch được ngay".

Trước đó, theo góp ý sửa đổi về Nghị định 24, Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam cho rằng ở góc độ các ngân hàng, việc tham gia lĩnh vực này đòi hỏi nguồn vốn lớn để đầu tư nhà xưởng, máy móc, nhân lực... Như vậy rõ ràng để có thể tham gia cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường vàng miếng ở cả khâu kinh doanh lẫn sản xuất, doanh nghiệp và đặc biệt các ngân hàng vừa cần được đảm bảo đủ, đúng các điều kiện quy định, vừa cần cả thời gian cho sự chuẩn bị này.

Lê Mỹ