Đồng Tháp hướng tới nông nghiệp xanh và phát triển bền vững
Với diện tích đất nông nghiệp khoảng 500 nghìn ha, Đồng Tháp sở hữu ba ngành hàng chủ lực: lúa gạo, cây ăn quả và thủy sản, trong đó cá tra nổi bật nhất.
Tỉnh hiện đứng đầu cả nước về diện tích và sản lượng cây ăn trái, đồng thời tiên phong trong xây dựng nền nông nghiệp xanh, hiện đại và phát triển bền vững.
Hiện Đồng Tháp là một trong những địa phương triển khai hiệu quả Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”. Đây không chỉ là chương trình nâng cao giá trị hạt gạo Việt Nam mà còn khẳng định cam kết mạnh mẽ của tỉnh về giảm phát thải và thích ứng biến đổi khí hậu.
Tăng trưởng xanh
Trong sản xuất lúa, nông dân áp dụng nhiều giải pháp đồng bộ: vệ sinh đồng ruộng, xử lý lúa nền còn sót, cơ giới hóa khâu làm đất, gieo sạ hàng kết hợp bón vùi phân, giảm lượng giống gieo xuống còn 70kg/ha. Quản lý nước theo phương pháp ướt – khô xen kẽ, hạn chế đốt rơm rạ sau thu hoạch, tận dụng phụ phẩm làm phân hữu cơ. Về dịch hại, nông dân thực hiện quản lý tổng hợp (IPM) theo nguyên tắc “4 đúng”: đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời điểm, đúng cách. Việc ưu tiên dùng chế phẩm sinh học thay thế hóa chất đã giúp nâng cao chất lượng hạt gạo và bảo vệ môi trường.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, mô hình thí điểm canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp đã cho thấy hiệu quả rõ rệt: lợi nhuận tăng từ 3,9–5,3 triệu đồng/ha, chi phí sản xuất giảm 2,4–3,2 triệu đồng/ha so với ruộng đối chứng. Kết quả này tạo niềm tin để nhân rộng mô hình, đồng thời củng cố vai trò tiên phong của tỉnh trong nông nghiệp xanh.
Đến nay, diện tích tham gia Đề án đạt trên 58.800 ha, bằng 81,6% kế hoạch giai đoạn 2024–2025. Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp đã chỉ đạo các đơn vị phối hợp chặt chẽ với địa phương để hoàn thiện quy trình trên hơn 9.780 ha từ dự án VnSAT, WB9 cùng 6.420 ha từ mô hình trọng điểm. Mục tiêu đến cuối năm 2025, diện tích tham gia đạt 75.000 ha, vượt 104% kế hoạch, khẳng định vị thế đi đầu của Đồng Tháp.
Song song với lúa, cây ăn trái tiếp tục là thế mạnh quan trọng. Toàn tỉnh có hơn 133 nghìn ha cây ăn trái với sản lượng trên 2,2 triệu tấn/năm. Nhiều loại trái trở thành thương hiệu quốc gia như sầu riêng Ngũ Hiệp, mít Cai Lậy, thanh long Chợ Gạo, xoài cát Hòa Lộc, xoài Cao Lãnh, nhãn Châu Thành, quýt hồng Lai Vung. Đây là nền tảng giúp Đồng Tháp khẳng định vị thế trên thị trường trong và ngoài nước.
Trong những năm gần đây, tỉnh chú trọng nâng cao chất lượng sản xuất để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu chính ngạch sang Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và EU. Toàn tỉnh có 2.433 mã số vùng trồng với tổng diện tích hơn 217 nghìn ha; trên 12 nghìn ha sản xuất theo VietGAP, GlobalGAP hoặc hữu cơ; hàng trăm cơ sở sơ chế, đóng gói và chế biến đã được cấp mã số phục vụ xuất khẩu, góp phần tạo chuỗi giá trị khép kín.
Xanh, hiện đại và bền vững
Theo đánh giá, giai đoạn 2020–2025, quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp mang lại kết quả tích cực. Giá trị tăng thêm khu vực nông – lâm – thủy sản tăng trưởng bình quân 3,34%/năm, khẳng định nông nghiệp vẫn là trụ cột quan trọng. Mục tiêu đến năm 2025, GRDP khu vực nông – lâm – thủy sản tăng 4,1%. Diện tích cây ăn trái duy trì trên 133 nghìn ha nhưng giá trị sẽ tăng nhờ áp dụng quy trình chuẩn, công nghệ cao, chế biến sâu và mở rộng thị trường. Tỉnh hướng đến giữ vai trò trung tâm sản xuất và xuất khẩu nông sản của vùng.
Trong trồng trọt, tỉnh tiếp tục chuyển dịch cơ cấu theo hướng chuyên canh bền vững, tập trung các sản phẩm chủ lực: lúa gạo, hoa màu, hoa kiểng, cây ăn quả. Đồng Tháp đẩy mạnh mở rộng mã số vùng trồng, tăng cường truy xuất nguồn gốc điện tử, đảm bảo minh bạch, nâng cao uy tín nông sản.
Định hướng của tỉnh là chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, lấy hiệu quả và thị trường làm trọng tâm. Tỉnh đẩy mạnh xây dựng chuỗi giá trị khép kín, liên kết nông dân – hợp tác xã – doanh nghiệp, giúp sản xuất quy mô lớn, đồng bộ, hạn chế tình trạng “được mùa mất giá”.
Đồng Tháp còn tiên phong ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số. Cơ giới hóa, tự động hóa, IoT, AI được áp dụng vào quản lý trang trại, giám sát dịch bệnh, dự báo thời tiết, giúp tăng năng suất và giảm chi phí. Các mô hình canh tác thông minh, ít phát thải đang được nhân rộng, góp phần bảo vệ môi trường.
Trong khâu tiêu thụ, tỉnh đẩy mạnh chuyển đổi số. Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, sàn thương mại điện tử nông sản giúp nông dân kết nối trực tiếp người tiêu dùng, giảm trung gian, nâng cao lợi nhuận và khẳng định thương hiệu. Đây là bước đi quan trọng để Đồng Tháp mở rộng thị trường toàn cầu.
Vai trò hợp tác xã ngày càng được đề cao. Hợp tác xã là cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp, giúp sản xuất tập trung, áp dụng quy trình đồng bộ, đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường khó tính. Qua đó, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, hỗ trợ nông dân tiếp cận thị trường xuất khẩu.
Với định hướng chiến lược, Đồng Tháp quyết tâm xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, xanh và bền vững. Tỉnh hướng đến trở thành trung tâm chế biến, logistics và xuất khẩu nông sản lớn của Đồng bằng sông Cửu Long, cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và đảm bảo an sinh xã hội.