Gỡ "điểm nghẽn" về đất đai: Cần khơi vướng mắc trong tổ chức, thực thi
Để gỡ "điểm nghẽn" về đất đai, theo chuyên gia, chỉ nên sửa các quy định về tổ chức bộ máy, thẩm quyền, chức năng… và bổ sung một số quy định mang tính kỹ thuật để tháo gỡ vướng mắc thực thi.
Theo đó, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội để giải quyết một số vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai 2024. Dự thảo Nghị quyết này dự kiến sẽ trình Quốc hội khóa XV xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 tới đây.
Thông tin về Dự thảo Nghị quyết, đại diện cơ quan soạn thảo cho biết, Nghị quyết sẽ tập trung sửa đổi, bổ sung 32 khoản của Luật Đất đai 2024 liên quan tới công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; giá đất; cơ chế, chính sách tài chính về đất đai…
Các nội dung sửa đổi hướng tới tiếp tục đơn giản hoá thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, đồng bộ hệ thống pháp luật và tháo gỡ vướng mắc trong thi hành Luật. Đồng thời, bổ sung các quy định về phân cấp, phân quyền phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp; ban hành quy định chuyển tiếp để xử lý khoảng trống pháp lý trong tổ chức thực hiện.
Nhìn nhận về vấn đề này, không ít ý kiến cho hay, việc Chính phủ quyết định không trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 mà chỉ xây dựng Nghị quyết của Quốc hội để xử lý các vấn đề cấp bách là giải pháp phù hợp và cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Theo Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh - chuyên gia pháp lý bất động sản, Luật Đất đai 2024 được xây dựng trên một triết lý nhất quán, dựa trên căn cứ chính trị là Nghị quyết số 18-NQ/TW. Qua 4 kỳ họp Quốc hội một kỷ lục lập pháp, Luật được xây dựng dựa trên nguyên tắc “đi bằng hai chân”: đất đai vừa là nguồn lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội, vừa là công cụ điều tiết, đảm bảo công bằng xã hội.
Với sự vận hành của chính quyền địa phương hai cấp thay thế chính quyền địa phương ba cấp (dẫn đến điều chỉnh phân cấp, phân quyền và hệ thống quy hoạch), cùng sự biến động của nhiều chính sách khác, việc sửa Luật Đất đai cùng một số luật liên quan là cần thiết.
Tuy nhiên, Luật sư Đỉnh cho rằng, cần giữ ổn định khung chính sách, chỉ nên sửa các quy định về tổ chức bộ máy, thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ cho phù hợp với mô hình mới và bổ sung một số quy định mang tính kỹ thuật để tháo gỡ vướng mắc thực thi.
“Luật Đất đai 2024 mới thi hành được hơn một năm, trải qua giai đoạn kinh tế nhiều biến động. Chưa nên vội vàng nhìn vào những phản ứng ngắn hạn để đánh giá một công cụ được thiết kế cho hàng chục năm”, vị chuyên gia này bày tỏ.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cũng cho hay, việc sửa đổi lần này kỳ vọng sẽ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, song cần đánh giá kỹ năng lực thực thi của cấp xã, phường - nơi trực tiếp tiếp nhận hồ sơ và hỗ trợ triển khai dự án. Cần quy định rõ quy trình, đồng thời nâng cao năng lực bộ máy ở cấp cơ sở.
Còn theo PGS, TS Nguyễn Đình Thọ - Phó viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách Nông nghiệp và Môi trường, mục tiêu quan trọng nhất của lần sửa đổi này là giảm bớt thủ tục, tăng tính linh hoạt, bảo đảm quyền lợi cho người dân và doanh nghiệp, bao gồm việc thuận lợi hơn trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Theo đó, cần phân định rõ giữa quy hoạch mang tính định hướng dài hạn (10-15 năm) với kế hoạch sử dụng đất mang tính cụ thể, ngắn hạn; đồng thời thiết kế cơ chế điều chỉnh linh hoạt để phù hợp thực tiễn.
“Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai hiện đại (số hoá hồ sơ địa chính, thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất…) nhằm đơn giản hóa thủ tục, tăng minh bạch và hạn chế tiêu cực - Đây là nền tảng để triển khai chính phủ điện tử và kinh tế số trong lĩnh vực quản lý đất đai”, vị này kiến nghị.
Cùng với các vấn đề đã nêu, liên quan đến những “điểm nghẽn” về đất đai, một số ý kiến cũng cho rằng, hiện nay vẫn còn nhiều vướng mắc trong thủ tục sang tên, đăng ký biến động đất đai, xác minh tình trạng đất đối với sổ mới cấp… do quy trình rườm rà, dữ liệu điện tử chưa liên thông, cách tiếp nhận hồ sơ thiếu thống nhất, gây bức xúc cho người dân và ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh. Do đó, cần có cơ chế liên thông giữa các tổ chức, cơ quan để chuẩn hóa thành phần hồ sơ đăng ký biến động trên toàn tỉnh/toàn quốc; chấm dứt tình trạng nơi nhận, nơi không…