Sửa Luật Bảo hiểm tiền gửi: Đảm bảo hệ thống ngân hàng phát triển an toàn

Trong bối cảnh hệ thống ngân hàng đang tiếp tục đóng vai trò then chốt trong ổn định kinh tế vĩ mô, việc hoàn thiện khung khổ pháp lý về bảo hiểm tiền gửi trở nên đặc biệt quan trọng. Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền, mà còn góp phần củng cố niềm tin vào hệ thống tài chính, tạo nền tảng cho phát triển bền vững và an toàn của ngành ngân hàng.

Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi sửa đổi (Dự thảo) bổ sung một số hình thức đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, song theo NHNN, việc mở rộng hoạt động đầu tư được thực hiện theo nguyên tắc thận trọng; chỉ mở rộng đối với hình thức đầu tư an toàn, mức độ rủi ro thấp.

Phó thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn cho biết, nguyên tắc đầu tiên và cũng là nguyên tắc tối cao nhất khi thiết kế Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) liên quan đến hoạt động đầu tư là phải đảm bảo an toàn, vì quỹ bảo hiểm tiền gửi là để thực hiện nghĩa vụ chi trả bảo hiểm (nếu phát sinh nghĩa vụ) và đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền. Nguyên tắc thứ hai mới là nguyên tắc sinh lời.

“Trước đây, chúng ta quá đề cao tính an toàn khi xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi. Tuy nhiên, trong Dự thảo luật sửa đổi đã cân bằng hơn giữa tính an toàn và tính hiệu quả, tức đã cho phép mở rộng danh mục các hoạt động đầu tư cũng như đối tượng được đầu tư”, ông Đoàn Thái Sơn chia sẻ.

Dù vậy, lãnh đạo NHNN khẳng định, an toàn mới là nguyên tắc hàng đầu. Do đó, Dự thảo cũng bổ sung quy định để đảm bảo an toàn trong hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi như: giao Thống đốc NHNN quy định về phương thức đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi và quy trình kiểm soát, quản lý rủi ro trong hoạt động đầu tư của tổ chức bảo hiểm tiền gửi; tổ chức bảo hiểm tiền gửi quyết định tiêu chí danh mục đầu tư, cơ cấu đầu tư, từng khoản đầu tư, phải kiểm soát, quản lý rủi ro của các khoản đầu tư.

Để bảo đảm an toàn cho quỹ bảo hiểm tiền gửi, ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, việc bảo toàn vốn Nhà nước tại tổ chức bảo hiểm tiền gửi không thể chỉ đánh giá dựa trên hiệu quả tổng thể như quy định tại khoản 3 Điều 33 của Dự thảo luật.

Theo ông, cần bổ sung cơ chế giám sát chặt chẽ, thông qua báo cáo hàng năm với cơ quan đại diện chủ sở hữu, tương tự yêu cầu áp dụng với doanh nghiệp Nhà nước theo Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Đồng quan điểm về mục tiêu bảo vệ người gửi tiền, ĐBQH Lý Tiết Hạnh (Đoàn Gia Lai) cho rằng, bảo hiểm tiền gửi không chỉ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền, mà còn góp phần duy trì sự ổn định của tổ chức tín dụng và đảm bảo hệ thống ngân hàng phát triển an toàn, lành mạnh.

Đại biểu Hạnh bày tỏ băn khoăn về phạm vi tiền gửi được bảo hiểm tại Điều 19, khi Dự thảo hiện nay chỉ giới hạn đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam của cá nhân. Theo bà, quy định này chưa phù hợp với thực tế vì người dân có nhiều hình thức gửi tiết kiệm khác như ngoại tệ, vàng hoặc tín chỉ. Nếu chỉ bảo hiểm tiền gửi bằng đồng Việt Nam, khả năng thu hút nguồn lực nhàn rỗi trong dân vào hệ thống ngân hàng sẽ bị hạn chế.

Bên cạnh đó, bà cũng đề nghị Ban soạn thảo rà soát lại Điều 23 (về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm) để bảo đảm tính thống nhất với Luật Phá sản, tránh chồng chéo và đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho người gửi tiền trong trường hợp ngân hàng mất khả năng thanh toán.

Một nội dung được nhiều đại biểu quan tâm là trách nhiệm của tổ chức bảo hiểm tiền gửi. Với nguồn vốn hoạt động gồm vốn Nhà nước và kinh phí đóng góp của các tổ chức tín dụng, bảo hiểm tiền gửi không chỉ là một tổ chức tài chính có lãi, mà còn mang trách nhiệm xã hội to lớn.

ĐBQH Lý Tiết Hạnh cho rằng, người dân có quyền kỳ vọng bảo hiểm tiền gửi không chỉ dừng lại ở vai trò chi trả bảo hiểm, mà còn phải góp phần phòng ngừa rủi ro, nâng cao sức khỏe hệ thống ngân hàng. Do đó, đại biểu đề xuất cần phải gắn trách nhiệm của Tổ chức bảo hiểm tiền gửi không chỉ là chi trả mà còn đối với sự phát triển bền vững của các ngân hàng nói chung và các tổ chức tín dụng để hệ thống hoạt động lành mạnh.

Việc hoàn thiện Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) vì thế không chỉ hướng đến tăng tính linh hoạt trong đầu tư, mà quan trọng hơn là tăng năng lực phòng ngừa rủi ro và bảo vệ người gửi tiền. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để hệ thống ngân hàng Việt Nam phát triển ổn định, minh bạch và bền vững trong giai đoạn tới.

Yến Nhung