Việt Nam đón đầu xu hướng “du lịch chậm”

“Du lịch chậm” không phải để ở yên một chỗ, mà ở lại đủ lâu để hiểu, cảm nhận và để lại giá trị bền vững. Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam đang dẫn đầu xu thế này, theo báo cáo gần đây từ Agoda. Khu vực này thu hút hàng triệu lượt tìm kiếm về các điểm đến yên bình, nơi thiên nhiên và cộng đồng địa phương hòa quyện.

Những điểm đến hàng đầu

Đông Nam Á đang khẳng định vị thế là thiên đường cho “du lịch chậm”. Theo dữ liệu Agoda năm 2025, Khao Lak ở Thái Lan dẫn đầu danh sách. Thị trấn ven biển này nổi tiếng với bãi cát dài, sóng êm và các khu nghỉ dưỡng thân thiện với môi trường. Du khách có thể dành hàng tuần để thư giãn, khám phá rừng quốc gia hoặc tham gia lớp học nấu ăn địa phương. Tiếp theo là Perhentian Islands của Malaysia, nơi nước trong vắt và rạn san hô mời gọi lặn biển chậm rãi. Đảo này khuyến khích du khách ngắt kết nối kỹ thuật số, tận hưởng lối sống đảo nhiệt đới. Siargao ở Philippines cũng nổi bật, với sóng lướt nhẹ nhàng và cộng đồng lướt ván thân thiện.

Trong khi đó tại Việt Nam, TP. Hồ Chí Minh cũng bổ sung vào bức tranh đa dạng. Tại đây, du khách có thể ngồi hàng giờ bên ly cà phê sông Sài Gòn, khám phá các khu chợ địa phương. Ở Hội An (Đà Nẵng) hay Mộc Châu, con đường phát triển homestay đã gắn chặt với triết lý “chậm”: gia chủ sống cùng khách, chia sẻ bữa ăn, câu chuyện và văn hóa bản địa.

Các chuyên gia từ Exo Travel nhận định, xu hướng này giúp du lịch bền vững hơn. Họ dự báo năm 2025, nhu cầu về các tour chậm sẽ tăng, tập trung vào trải nghiệm địa phương thay vì di chuyển nhanh. Báo cáo từ Travel Weekly Asia cũng chỉ ra, dù lượng khách đến Thái Lan giảm nhẹ đầu năm, nhưng phân khúc “slow travel” vẫn tăng trưởng ổn định, nhờ chính sách visa linh hoạt.

Các doanh nghiệp địa phương như Agoda nhấn mạnh, “slow travel” không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn bảo vệ di sản văn hóa. Ở Indonesia, Kalegowa trở thành điểm mới nổi, với các homestay khuyến khích du khách tham gia nông nghiệp hữu cơ. Toàn khu vực chứng kiến sự chuyển dịch từ du lịch đại chúng sang cá nhân hóa, nơi du khách ưu tiên sức khỏe tinh thần. Nhà phân tích từ WTTC lưu ý, Đông Nam Á có lợi thế nhờ đa dạng sinh học và văn hóa phong phú, giúp thu hút du khách châu Âu và Mỹ đang tìm kiếm sự bình yên sau nhịp sống hối hả.

Việt Nam trong làn sóng “du lịch chậm”

Việt Nam cũng đang nổi lên như một biểu tượng của “du lịch chậm” ở Đông Nam Á. Theo Vietnam Tourism, khẩu hiệu “Go slow, feel deep” đang được áp dụng rộng rãi, đặc biệt ở Huế. Thành phố cổ này mời gọi du khách đạp xe qua làng quê, thưởng thức trà cung đình và tham gia workshop làm hương.

Báo cáo năm 2025 từ vietnam.travel cho thấy, các xu hướng như lễ hội văn hóa và du lịch sinh thái sẽ thống trị, với lượng tìm kiếm về điểm đến ít người biết tăng 9%. Đà Nẵng thu hút nhờ bãi biển yên tĩnh và lớp học nấu ăn truyền thống. Mũi Né nổi bật với sa mạc cát và resort nghỉ dưỡng, nơi du khách có thể ở lại hàng tuần để lướt ván diều. Chuyên gia từ The Bureau Asia dự báo, năm 2025, Việt Nam sẽ chứng kiến sự bùng nổ “du lịch chậm”, kết hợp phiêu lưu nhẹ nhàng và nghỉ ngơi. Họ nhấn mạnh, du khách sẽ ít chụp ảnh đăng mạng hơn, thay vào đó tập trung trải nghiệm địa phương.

Các doanh nghiệp du lịch Việt Nam tích cực tham gia. Ông Ngô Anh Tuấn - Tổng Giám đốc Hòa Bình Travel nhận định rằng, “du lịch chậm” không phải về thời gian lưu trú, mà là độ sâu kết nối. Theo ông, hãy dành một ngày ở làng quê thay vì chạy đua giữa các điểm đến. “Chúng tôi cung cấp tour đạp xe và ẩm thực, giúp du khách tái tạo năng lượng và hình dung tương lai xanh”, ông Tuấn cho biết thêm.

Trong khi đó, các nhà phân tích từ Tripadvisor lưu ý, “du lịch chậm” giúp giảm áp lực lên hạ tầng, đồng thời tăng thu nhập cho cộng đồng địa phương. Ở miền Trung, các tour Huế và Hội An báo cáo tỷ lệ lấp đầy trên 80% ở phân khúc cao cấp. Tương lai, Việt Nam có thể dẫn đầu khu vực nếu tiếp tục đầu tư vào du lịch xanh. Xu hướng này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo tồn văn hóa, giúp du khách trở về với bản thân.

Ở góc độ trải nghiệm, chuyên gia từ Booking.com, ông Varun Grover nhấn mạnh xu hướng “reboot retreats” - những chuyến đi để phục hồi năng lượng và chăm sóc bản thân - rất phù hợp với các bối cảnh ở Việt Nam như Hội An, Đà Lạt, Phú Quốc, Ninh Bình hay Mộc Châu. “Từ những thị trấn cổ xưa đến cảnh quan hùng vĩ, du lịch kiểu “làm mới bản thân” đang lên và Việt Nam có quá đủ điều kiện để đón nhận”, ông Grover nhận xét.

Tuy nhiên, cơ hội đi kèm thách thức. Nếu “chậm” được hiểu sai thành tăng cường lượng khách không kiểm soát ở khu nhạy cảm sinh thái, môi trường và cộng đồng sẽ chịu áp lực. Ở nhiều nơi, hạ tầng cho lưu trú dài hạn, hệ thống nước thải, xử lý rác, dịch vụ y tế, kết nối Internet ổn định, vẫn yếu. Điều này đòi hỏi chính quyền địa phương và doanh nghiệp hợp lực trong việc đặt giới hạn sức chứa, xây năng lực cung cấp dịch vụ bền vững, và phân phối lợi ích kinh tế đến cộng đồng. Nói cách khác, phát triển “du lịch chậm” phải đi kèm quản trị điểm đến.

Theo Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, kịch bản tốt nhất cho Việt Nam là xây dựng bộ tiêu chí cho “du lịch chậm bền vững” bằng việc đánh giá sức chứa môi trường, chứng nhận các sản phẩm trải nghiệm có lợi cho cộng đồng, hỗ trợ đào tạo hướng dẫn viên bản địa và cải thiện cơ sở hạ tầng cho lưu trú dài hạn. Khi cộng đồng được tham gia và hưởng lợi trực tiếp, họ trở thành người bảo vệ tài nguyên tốt nhất. Đây không chỉ là việc gia tăng nguồn thu mà là bảo toàn những gì khiến trải nghiệm chậm có giá trị.

Nhìn chung, “du lịch chậm” không phải trào lưu nhất thời. Nó phản ánh một nhu cầu xã hội trong việc tìm không gian cho sự im lặng, cho nỗ lực tái kết nối bản thân và nơi chốn. Việt Nam đang có lợi thế tự nhiên lẫn văn hoá để trở thành điểm đến hứa hẹn cho mô hình này tại Đông Nam Á nếu các nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng cùng nhìn nhận “chậm” như một chiến lược phát triển lâu dài, chứ không chỉ là chiêu hút khách.

Nguyễn Chuẩn