Hình dung bối cảnh số Việt Nam 2025

Theo báo cáo mới nhất từ Decision Lab cho quý 2 năm 2025, Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mới của chuyển đổi số khi AI thâm nhập sâu hơn vào đời sống, phát trực tiếp (livestream) đã tiến từ giải trí sang vai trò thúc đẩy thương mại. Những thay đổi này không chỉ là bước tiến công nghệ, chúng đang tái định hình cách người tiêu dùng tìm kiếm thông tin, kết nối cộng đồng và ra quyết định mua sắm.

Sự hội tụ kỹ thuật số

Bối cảnh kỹ thuật số Việt Nam đang hội tụ mạnh mẽ. Theo báo cáo Digital 2025 từ DataReportal, Việt Nam có 76,2 triệu người dùng mạng xã hội vào đầu năm 2025. Con số này chiếm 75,2% dân số. Sự tăng trưởng này phản ánh sự thâm nhập sâu rộng của công nghệ. Người dùng trẻ hướng tới không gian tương tác tập trung vào video, thế hệ lớn tuổi dần thích nghi với các nền tảng mới. Khoảng cách thế hệ trong việc tiếp nhận nền tảng đang thu hẹp.

Theo khảo sát, mọi người đều sử dụng Facebook, Zalo, TikTok và YouTube. Tuy nhiên, sở thích nội dung vẫn có sự khác biệt. Thế hệ Z ưu tiên nội dung giải trí nhanh, trong khi Thế hệ X và Y tập trung vào thông tin giá trị và kết nối xã hội.

Bà Nguyễn Thị Mai Trâm, Trưởng phòng Insight Velocity Practice tại Decision Lab, nhấn mạnh các doanh nghiệp cần thay đổi chiến lược khi phân khúc đối tượng theo độ tuổi không còn đủ. Các thương hiệu nên xây dựng chiến lược xuyên thế hệ, cân bằng giữa sự quen thuộc và đổi mới. Điều này giúp các thương hiệu thích ứng với sự thay đổi. Tuy nhiên, TikTok cũng đang phải chứng kiến sự sụt giảm ở thế hệ Y trong quý này, dấu hiệu của sự nhàm chán nội dung và họ chuyển hướng sang nền tảng tiện ích hơn. Ngược lại, Shopee thu hút thế hệ Z mạnh mẽ, livestream trở thành kênh mua sắm chính.

Chuyên gia từ AnyMind Group trong báo cáo Vietnam Digital Landscape Report 2025 cũng đồng tình. Công ty kết hợp dữ liệu độc quyền với khảo sát người tiêu dùng, cho thấy hành vi người dùng đang chuyển dịch. Tăng trưởng mạnh ở thương mại điện tử và nội dung video, các doanh nghiệp cần theo dõi xu hướng này để tối ưu hóa chiến lược tiếp thị. Sự hội tụ này không chỉ ở mạng xã hội, nó lan sang các lĩnh vực khác, như giáo dục và làm việc trực tuyến.

Vai trò của AI và Livestream

AI đang thay đổi cách người Việt tương tác trực tuyến. Báo cáo từ Decision Lab cho thấy 78% người dùng online đã tiếp xúc AI, trong đó có đến 33% sử dụng hàng ngày. Thế hệ Z dẫn đầu trong khám phá, thế hệ lớn tuổi chọn lọc hơn. ChatGPT, Gemini và Meta AI dẫn đầu mọi thế hệ trong khi Gemini tăng mạnh ở thế hệ X, tập trung vào tìm kiếm và trợ lý. Điều này cho thấy AI trưởng thành trong áp dụng, phù hợp với sự thoải mái công nghệ.

Không chỉ người tiêu dùng, doanh nghiệp Việt cũng đẩy nhanh áp dụng AI. Các báo cáo ngành cho thấy doanh nghiệp lớn và các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng bắt đầu triển khai AI để tối ưu hoá vận hành, phân khúc khách hàng và nâng cao hiệu suất bán hàng, điều này sẽ quyết định những người thành công trên thị trường số trong vài năm tới.

Theo IMARC Group, thị trường AI trong mạng xã hội Việt Nam đạt 10,25 triệu USD năm 2024. Dự kiến tăng lên 94,63 triệu USD đến 2033. Sự phổ biến của AI tạo sinh trên nền tảng lớn thúc đẩy thay đổi. Các chuyên gia từ United Nations Development Programme nhấn mạnh thách thức. Việt Nam cần tập trung đạo đức AI, hạ tầng và kỹ năng để tận dụng lợi thế.

Trong khi đó, Livestream không còn là trò chơi chỉ của người có tầm ảnh hưởng (influencer). Ở Việt Nam, các buổi phát trực tiếp đã trở thành khoảnh khắc mua sắm. Shopee, TikTok Shop, YouTube Shopping và các nền tảng thương mại khác đẩy mạnh tính năng “mua ngay” trong luồng phát. Thống kê khu vực và phân tích tiêu dùng cho thấy tỷ lệ xem các buổi bán hàng trực tiếp ngày càng tăng; nhiều người tiêu dùng xem livestream như kênh để tìm ưu đãi, xem trải nghiệm thực và mua theo cảm xúc tức thời. Điều này dẫn tới tỷ lệ chuyển đổi cao hơn hẳn so với mua sắm truyền thống trên web.

Hậu trường của xu hướng này là sự tích hợp chặt hơn giữa nội dung và giao dịch. Các nền tảng đang tìm cách liên kết video với trải nghiệm mua: ví dụ, quan hệ đối tác chiến lược giữa nền tảng video lớn và sàn thương mại để rút ngắn hành trình người dùng từ xem đến mua. Những liên kết như vậy không chỉ mở rộng lựa chọn cho người bán, mà còn thay đổi kỳ vọng dịch vụ và vận hành logistics.

Nhìn chung, Việt Nam đang chuyển từ sự phân mảnh sang hội tụ kỹ thuật số. Với quy mô người dùng lớn, tốc độ đổi mới nhanh và bối cảnh pháp lý thay đổi, cơ hội là rộng. Nhưng, thành công thực sự thuộc về những thương hiệu kết hợp được sự quen thuộc với đổi mới. Họ biết dùng dữ liệu, kể câu chuyện hấp dẫn và đồng thời tôn trọng bối cảnh xã hội, đó là công thức để tạo kết nối và chuyển đổi bền vững trong kỷ nguyên số của Việt Nam.

Nguyễn Chuẩn