Giá vàng tăng nóng và kỳ vọng đa dạng hóa, phân bổ tài sản vàng dễ hơn
NHNN đã công bố về kế hoạch thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia. Trong bối cảnh hiện nay và chu kỳ tăng giá của vàng, kỳ vọng đây sẽ là cơ sở để nhà đầu tư phân bổ tài sản hợp lý hơn.
Ai đang muốn thay đổi tỷ lệ sở hữu vàng?
Giá vàng trong những ngày qua đã tăng “điên loạn”. Trên thị trường quốc tế, vàng đã vượt qua mốc giao dịch chưa từng có trong lịch sử, lên 4.000 USD/oz tuy nhiên chưa dừng lại. Hiện giá vàng mở cửa và giao dịch lúc 10h15 theo giờ địa phương ngày 17/10 qua sàn Kitco vẫn đang có xu hướng rời xa mốc này, dù điều chỉnh song vẫn giao dịch trên 4.250 USD/oz và có thể sẽ sớm xác lập những kỷ lục khác.
Giá vàng trong nước cũng đã thiết lập mốc 153 triệu đồng/ lượng tại ngày 17/10, thậm chí vàng nhẫn 4 số 9 tại sáng 17/10, có thời điểm vượt mặt vàng miếng SJC lên 156 triệu đồng/ lượng và giao dịch hạ nhiệt, chốt ngày tại 152 triệu đồng/ lượng.
Trước đây, tôi đã đề cập việc "thời" cần tích lũy vàng từ năm 2023 và tiếp tục chia sẻ vàng là một trong những tài sản cần thiết để tích lũy cho 2024. Bối cảnh hiện nay so với thời điểm đó chưa có gì thay đổi lớn, nhưng các nguyên nhân tăng giá của vàng trở nên rõ nét và được khuếch đại mạnh mẽ khi vàng bước nào năm thứ 6 của chu kỳ tăng giá mà theo quá khứ, có thể kéo dài 10 năm.
Với chu kỳ này thì dù bước sang năm thứ 6 nhưng vàng vẫn được nhận định là structural under-owned (cấu trúc sở hữu thấp, theo báo cáo gần đây của Bank of America) - Hàm ý lượng vàng mà các chủ thể toàn cầu đang nắm giữ vẫn ở mức thấp so với mức hợp lý/mong đợi. Và đây chính là động lực nền tảng giúp cho siêu chu kỳ tăng giá vàng đang mạnh dần và còn kéo dài với dự báo của hầu hết các ngân hàng lớn trên toàn cầu dự báo giá vàng tiếp tục tăng mạnh trong vài năm tới và gần đây từ các nhà đầu tư huyền thoại như Ray Dalio (người sáng lập công ty đầu tư Bridwater Associates, một trong số các quỹ đầu tư lớn nhất thế giới).
Vậy ai đang nắm giữ ít vàng? Trước hết, là Ngân hàng Trung ương các nước phát triển hậu Bretton Woods. Vàng chiếm tỷ trọng cao trong tổng dự trữ ngoại hối của các nước phát triển như Mỹ, Đức, Ý, Pháp, Hà Lan với vàng chiếm trên 75% tổng dự trữ ngoại hối, Hà Lan với hơn 60% dự trữ là vàng nhờ vào lịch sử hậu thế chiến và Bretton Woods. Ngược lại, các quốc gia phát triển (mới nổi) gần cuối và hậu Bretton Woods chứng kiến vàng chiếm tỷ trọng thấp trong tổng dự trữ như Châu Á với Nhật, Trung Quốc, Ấn Độ (đều dưới 20% dự trữ là vàng), thời mà siêu cường là Mỹ và dự trữ phần lớn của các quốc gia này là các tài sản liên quan Mỹ. Hay có thể nói các quốc gia mới phát triển đang nắm giữ thấp (under-owned) vàng dự trữ nếu so sánh với các quốc gia phát triển trước đó.
Câu chuyện ít sở hữu vàng và rủi ro khi dự trữ nhiều tài sản liên quan Mỹ được các quốc gia này "thức tỉnh" khi toàn cầu hóa đang lùi lại quá khứ, căng thẳng địa chính trị gia tăng, đặc biệt là Mỹ - Trung. Mọi thứ được đẩy lên cao sau khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra và Mỹ cùng đồng minh đóng băng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga năm 2022.
Điều đáng nói là theo phân tích của Bloomberg (từ dữ liệu WGC, IMF,...) thì các NHTW này mua lượng vàng thực tế nhiều hơn nhiều so với lượng mà họ công bố. Thậm chí, lượng vàng Trung Quốc nhập từ Anh lớn hơn nhiều lần lượng vàng mà NHTW Trung Quốc công bố. Từ đó thấy rõ việc ngầm tích lũy lớn đã diễn ra mạnh từ 2022 hơn những gì nhiều người nghĩ khi nhìn qua data công bố và có thể còn tiếp tục khi cạnh tranh địa chính trị gia tăng và lòng tin vào Mỹ giảm dần.
Khi các quốc gia châu Á và nhiều quốc gia khác cùng "thức tỉnh" và thay đổi tỷ trọng dự trữ vàng, đã khiến cầu vàng từ các NHTW tăng nhanh chóng và chưa có dấu hiệu dừng lại. Khó nói điều này kéo dài đến khi nào khi % vàng trong tổng dự trữ của các quốc gia này vẫn còn rất thấp dù nỗ lực tăng dự trữ mạnh suốt nhiều năm - vẫn "under-owned" nặng.
Thứ hai, giới đầu tư toàn cầu. Theo dữ liệu của Hiệp hội vàng Thế giới thì lượng vốn đổ vào các ETFs vàng tăng rất mạnh trong thời gian qua, chưa kể nhu cầu vàng vật chất ở các nước Châu Á rất nóng đã là 1 động lực lớn bên cạnh các NHTW.
Theo ước tính của Goldman Sachs thì trong tổng danh mục tài sản đầu tư toàn cầu vàng đang chiếm 6% danh mục, mức rất thấp so với cổ phiếu 49% và trái phiếu 37%. Việc tái phân bổ 1 phần sang vàng cũng khiến nhu cầu vàng tăng mạnh.
Điều đó đang xảy ra với làn sóng "debasement trade" (chiến lược giao dịch dưới giá tài sản) đang diễn ra toàn cầu -thể hiện một xu hướng giảm phân bổ vào các tài sản phụ thuộc lớn vào các đồng tiền pháp định như USD, thay vào đó sẽ tìm đến các kênh trú ẩn an toàn tài sản như vàng. Điều này diễn ra khi nợ công toàn cầu là vấn đề "nhức nhối" chưa có lời giải và là rủi ro thập kỉ.
Khi làn sóng "debasement trade" và vấn đề nợ công không có lời giải, việc thay đổi tỷ lệ sở hữu vàng trong tỷ trọng tài sản dễ dẫn tới nhu cầu khó dừng lại.
Vàng trong câu chuyện phân bổ tài sản
Chu kỳ tăng giá của vàng được dự báo còn tiếp diễn khi khoảng trống sở hữu còn đủ lớn và các nguyên nhân gây "thức tỉnh" việc thay đổi cấu trúc sở hữu tài sản chưa có lời giải.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là vàng không có rủi ro, nhìn trong câu chuyện 20- 50 năm mức độ biến động (volatility) cũng rất lớn và sau khi kết thúc chu kỳ tăng giá cũng trải qua nhiều năm "thảm khốc" cho người nắm giữ.
Thời vàng còn nhưng việc đa dạng hóa tài sản luôn đem lại sự ổn định tâm lý và phòng ngừa rủi ro tốt nhất cho nhà đầu tư - vốn hiệu suất dựa chủ yếu vào trung/dài hạn. Vàng cũng vậy, xứng đáng trong 1 danh mục đa dạng với tỷ trọng phù hợp.
Trở lại với thị trường vàng Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước mới đây đã công bố lộ trình xây dựng sàn giao dịch vàng quốc gia. Đây là kế hoạch kỳ vọng cần nên tiến hành nhanh, phù hợp bối cảnh và xu hướng thị trường, vừa đáp ứng mục tiêu quản lý vừa kỳ vọng sẽ giúp người phân bổ tài sản thực hiện phương án phân bổ, đầu tư và đa dạng hóa tài sản dễ dàng hơn.
Với việc đầu tư trên sàn giao dịch vàng, nhà đầu tư có thể thực hiện việc mua, bán nhanh và thuận tiện hơn nhiều giúp tái phân bổ tài sản theo tỷ trọng mong muốn trong danh mục mà không lo rủi ro lưu trữ, vận chuyển hay chênh lệch giá mua/bán quá lớn khi giá vàng biến động mạnh như hiện nay.
Đồng thời, việc số hóa giao dịch cũng giúp quản lý tổng tài sản và theo dõi hiệu suất đầu tư hiệu quả hơn, đưa vàng trở thành một phần dễ dàng tích hợp trong chiến lược phân bổ tài sản dài hạn.