Từ lựa chọn “chuẩn mực” đến phân khúc lạc nhịp: Sedan cỡ C đang ở đâu?

Một thời từng được xem là lựa chọn “chuẩn mực” cho người mua xe đầu tiên, sedan cỡ C giờ đây đang chật vật tìm lại chỗ đứng giữa làn sóng SUV và xe điện ngày càng mạnh mẽ. Dù vẫn có những cái tên quen thuộc như Mazda3, Kia K3 hay Honda Civic, phân khúc này đang dần đánh mất sức hút, không chỉ bởi doanh số sụt giảm mà còn vì những thay đổi sâu sắc trong hành vi tiêu dùng ô tô tại Việt Nam.

Trong tháng 9, theo số liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) và Hyundai Thành Công, cả phân khúc sedan cỡ C chỉ tiêu thụ 478 xe, tăng nhẹ 14,4% so với tháng 8 (418 xe) nhưng vẫn chưa vượt mốc 500 xe/tháng, mức thấp kỷ lục nếu so với giai đoạn 2020-2023, khi doanh số trung bình quanh 900-1.200 xe mỗi tháng. Mazda3 tiếp tục dẫn đầu với 246 xe, tăng gần 25% so với tháng trước và chiếm gần một nửa tổng doanh số toàn phân khúc. Kia K3 đạt 100 xe, giảm nhẹ so với tháng 8 (104 xe). Bộ đôi này hiện nắm khoảng 73% thị phần, trong khi các mẫu còn lại như Honda Civic (71 xe), Hyundai Elantra (44 xe) và Toyota Corolla Altis (17 xe) chỉ chiếm phần nhỏ. Tính chung 9 tháng, toàn phân khúc chỉ bán 4.328 xe, bằng khoảng một nửa so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này phản ánh rõ sự co hẹp về quy mô, cho thấy sedan cỡ C đang đánh mất vị thế từng là “xương sống” của thị trường xe du lịch hạng trung.

Điều đáng nói là sự suy giảm này không chỉ do yếu tố kinh tế hay giá bán, mà sâu xa hơn là câu chuyện định vị khách hàng. Trong nhiều năm, sedan cỡ C từng được ưa chuộng nhờ tính cân bằng với kiểu dáng thanh lịch, kích thước vừa phải, vận hành ổn định, phù hợp cho cả gia đình lẫn công việc. Thế nhưng trong bối cảnh thị hiếu thay đổi nhanh, chính tính “trung dung” ấy lại khiến phân khúc này trở nên mờ nhạt.

Nhóm khách hàng trẻ năng động, ưa phong cách đang chuyển hướng sang các dòng SUV đô thị như Corolla Cross, Creta hay Seltos không chỉ vì kiểu dáng mạnh mẽ và tính linh hoạt cao, mà còn vì những phiên bản hybrid hay bản nâng cấp công nghệ khiến SUV không còn là lựa chọn “dịch chuyển an toàn” nữa. Trong khi đó, nhóm khách hàng trung niên vốn từng là “khách ruột” của sedan cũng dịch chuyển lên SUV hạng C/D như CR-V e:HEV, CX-5 hay Tucson, để tận dụng không gian rộng rãi, tầm nhìn cao và các tiện ích hỗ trợ lái hiện đại. Giữa hai xu hướng ấy, sedan cỡ C bị kẹp giữa, không còn nhóm người mua cốt lõi nào thực sự thuộc về mình.

“Không phải sedan lỗi thời, mà là phân khúc này đã mất định vị. Người mua trẻ thấy chưa đủ năng động, người mua lớn tuổi lại thấy chưa đủ sang”, một người dùng mạng xã hội bình luận. Cảm giác ấy không phải vô căn cứ: SUV hiện nay được xem là biểu tượng của sự phát triển và tiện nghi, không chỉ ở thiết kế mà ở khả năng tích hợp công nghệ mới. Trong khi nhiều mẫu sedan cỡ C lâu chưa có bản nâng cấp đáng kể, SUV và hybrid/SUV điện hóa liên tục được bổ sung các tính năng như hệ thống hỗ trợ lái, kết nối thông minh… khiến sự khác biệt giữa sedan truyền thống và xe “hiện đại” ngày càng rõ.

Thực tế cho thấy, không chỉ SUV mà xe hybrid/điện hóa cũng đang gia tăng sức ảnh hưởng trong thị trường Việt Nam. Trong 6 tháng đầu năm 2025, VinFast đã bàn giao khoảng 67.569 xe điện, áp đảo so với các hãng khác và cho thấy xu hướng chuyển dịch năng lượng trong ô tô. Toyota đã tích cực mở rộng các dòng hybrid, mẫu Corolla Cross HEV và Camry HEV nằm trong top những xe hybrid bán chạy tại Việt Nam. Thị trường cũng bước vào giai đoạn “xe điện lên ngôi”, Mordor Intelligence ước tính giá trị thị trường xe điện Việt Nam năm 2025 gần 3,12 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm 18,9%. Xe điện và hybrid không chỉ là xu hướng “xanh” mà trở thành lựa chọn cạnh tranh trong cùng phân khúc giá hiện nay, khiến sedan truyền thống càng dễ mất thế nếu không bắt kịp công nghệ.

Doanh số hiện tại và xu hướng đầu tư cho các dòng SUV/hybrid/điện hóa phần nào cho thấy lý do tại sao sedan cỡ C khó tồn tại nếu vẫn giữ cách tiếp cận cũ: nằm giữa phong cách năng động và tiện nghi công nghệ, nhưng không đủ mạnh ở bất cứ chiều nào để thu hút nhóm khách hàng mới.

Thanh Trà