Sửa Luật Công nghệ cao: Cần làm rõ các khái niệm
Không chỉ để lại những băn khoăn về tiềm ẩn rủi ro từ chính sách, góp ý Dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi), nhiều ý kiến cho rằng, để đảm bảo tính khả thi, cần làm rõ các khái niệm.
Dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) được xây dựng với bố cục gồm 6 Chương và 27 Điều, giảm 8 Điều và có sự thay đổi về cấu trúc, hình thức so với luật hiện hành.
Các nhóm chính sách được đề xuất gồm: hoàn thiện khái niệm và tiêu chí về công nghệ cao; thiết kế lại hệ thống các chính sách và đối tượng hưởng chính sách ưu tiên, ưu đãi, hỗ trợ đầu tư; khuyến khích phát triển hệ sinh thái công nghệ cao; bổ sung quy định về các mô hình khu công nghệ cao, đô thị công nghệ cao; bổ sung và hoàn thiện các quy định quản lý nhà nước về công nghệ cao, cơ chế quản lý, kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả; bổ sung các quy định về yêu cầu chuyển đổi số toàn diện hoạt động công nghệ cao.
Bên cạnh đó, Dự thảo cũng bổ sung một số quy định về tiêu chí với công nghệ cao, công nghệ chiến lược, đô thị công nghệ cao. Đồng thời, cắt giảm một số quy định khung làm cơ sở để thực hiện việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính, quy định theo hướng phân cấp cho UBND cấp tỉnh các thẩm quyền về triển khai chính sách, chương trình, dự án phát triển công nghệ cao, công nghệ chiến lược…
Việc sửa đổi toàn diện Luật Công nghệ cao được cho là cần thiết, tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, nhiều ý kiến cho rằng, Dự thảo cần làm rõ các khái niệm.
Liên quan đến khái niệm công nghệ cao và công nghệ chiến lược, tham gia góp ý, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội - Bế Trung Anh cho rằng, công nghệ chiến lược không nhất thiết phải là công nghệ cao. Bởi, công nghệ cao thường được đo bằng hàm lượng khoa học kỹ thuật, còn công nghệ chiến lược lại được xác định chủ yếu bằng yếu tố định tính: đó là công nghệ quan trọng, có ý nghĩa lâu dài, phát triển bền vững.
“Chưa kể, có những công nghệ mang tính chiến lược nhưng chưa chắc đã thuộc nhóm công nghệ cao. Ngược lại, không phải công nghệ cao nào cũng cần được coi là công nghệ chiến lược”, đại biểu bày tỏ.
Theo đại biểu, nếu định nghĩa công nghệ chiến lược chỉ dựa trên khái niệm công nghệ cao thì sẽ thu hẹp phạm vi, dẫn tới hệ quả là một số chủ trương, quan điểm của Đảng về công nghệ có thể không còn được xếp vào diện “chiến lược”. Việc định nghĩa đúng, tách bạch giữa 2 khái niệm này là rất quan trọng, nhằm bảo đảm định hướng chính sách, pháp luật sau này được triển khai nhất quán.
Còn theo đại biểu Nguyễn Thanh Phương – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ, định nghĩa về công nghệ cao còn chưa thật chuẩn xác.
“Theo Dự thảo Luật, công nghệ cao là công nghệ có hàm lượng cao về nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Cách định nghĩa này dễ gây nhầm lẫn, bởi nghiên cứu khoa học chỉ là một hoạt động để tạo ra công nghệ, chứ bản thân nó không phải là công nghệ. Nghiên cứu khoa học có thể tạo ra tri thức, có thể hình thành công nghệ, nhưng không đồng nhất với khái niệm công nghệ cao”, đại biểu phân tích.
Đồng thời đề xuất, nên tiếp cận theo hướng: công nghệ cao là công nghệ chứa đựng hàm lượng kiến thức, được tạo ra từ hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.
“Như vậy, vừa bảo đảm tính khái quát, vừa phản ánh đúng mối quan hệ giữa nghiên cứu khoa học và công nghệ, tránh lẫn lộn giữa các khái niệm”, đại biểu bày tỏ.
Tham gia góp ý Dự thảo Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội - Nguyễn Phương Tuấn cũng chỉ rõ, muốn có luật tốt, tính khả thi cao, thì phải “chốt” được khái niệm, thuật ngữ một cách chính xác, rõ ràng và dễ hiểu. Nếu khái niệm chưa được phân định rạch ròi sẽ gây khó khăn trong quá trình thực thi.
“Dự thảo Luật có khá nhiều thuật ngữ: công nghệ cao, công nghệ chiến lược, hoạt động công nghệ cao, sản phẩm công nghệ cao… nếu không được rà soát, bổ sung sẽ rất dễ dẫn tới tình trạng rối loạn khái niệm, khó áp dụng, thậm chí phát sinh mâu thuẫn. Đại biểu đề nghị cần nghiên cứu, chuẩn hóa, tinh gọn hệ thống khái niệm, bảo đảm tính thống nhất, logic và khả thi khi triển khai”, Phó Chủ nhiệm Nguyễn Phương Tuấn chia sẻ.
Được biết, theo chương trình dự kiến, Dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) là một trong những luật sẽ được Quốc hội khóa XV xem xét, thông qua ngay tại Kỳ họp thứ 10.