Tái định hình chuỗi cung ứng may mặc
Việt Nam đang chuyển từ vị thế “dự phòng” thành trụ cột chiến lược trong ngành may mặc toàn cầu.
Năm 2025, Việt Nam lần đầu tiên vượt Trung Quốc trở thành nguồn cung áo quần lớn nhất cho thị trường Mỹ, với giá trị nhập khẩu đạt khoảng 9,5 tỷ USD trong bảy tháng đầu năm, chiếm 20,6% thị phần, một mức cao kỷ lục. Sự chuyển dịch này phản ánh chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy bởi căng thẳng thương mại Mỹ- Trung và nhu cầu ổn định sản xuất.
Theo các chuyên gia, lợi thế của Việt Nam vượt xa chi phí lao động thấp. Mặc dù không còn là quốc gia rẻ nhất châu Á, với Bangladesh và Campuchia có mức lương cạnh tranh hơn, nhưng Việt Nam nổi bật nhờ sự ổn định vận hành và kỷ luật sản xuất. Các nhà máy đã học cách cân bằng giữa sản xuất hàng loạt nhỏ, linh hoạt với chất lượng đồng đều ở quy mô lớn, nhờ hợp tác lâu năm với các thương hiệu quốc tế khắt khe.
Ông Pietro Karjalainen, Giám đốc an ninh và đồng sáng lập FVSource, nhấn mạnh trong sách trắng “Năng lực sản xuất dệt may của Việt Nam năm 2025” rằng, thành công của Việt Nam không nằm ở tốc độ hay quy mô, mà ở tính kỷ luật và cấu trúc, biến mạng lưới nhà cung cấp phân mảnh thành hệ thống gắn kết, có khả năng mở rộng.
Bên cạnh đó, mạng lưới hiệp định thương mại rộng lớn là một yếu tố then chốt. Các thỏa thuận như EVFTA với EU, CPTPP, RCEP và UKVFTA mang lại ưu đãi thuế quan đáng kể. Trong khi lực lượng lao động cũng đang trở thành tài sản quý giá. Với gần 100 triệu dân và độ tuổi trung bình 32, Việt Nam sở hữu đội ngũ trẻ, tay nghề cao, quen thuộc với tiêu chuẩn công nghiệp cùng với tỷ lệ luân chuyển lao động thấp giúp duy trì hiệu quả dây chuyền qua nhiều chu kỳ.
Tuy nhiên, ngành vẫn đối mặt thách thức khi phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu, chủ yếu từ Trung Quốc, chiếm phần lớn nguồn cung sợi và vải.
Báo cáo từ Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo nhu cầu nhập khẩu bông và sản phẩm tăng, đòi hỏi Việt Nam đa dạng hóa nguồn cung để giảm rủi ro. Bên cạnh đó, bền vững đang trở thành ưu tiên. Khi quy định toàn cầu thắt chặt về môi trường và lao động, Việt Nam cần nhanh chóng điều chỉnh theo tiêu chuẩn quốc tế. Ngày càng nhiều nhà máy đạt chứng nhận OEKO-TEX, WRAP, BSCI, GOTS và SA8000. Đầu tư vào xử lý nước thải, năng lượng mặt trời và công nghệ nhuộm sạch tăng trưởng mạnh. Bà Julia K. Hughes, Chủ tịch Hiệp hội Ngành Thời trang Mỹ, tại Hội nghị Dệt may Việt Nam-ASEAN 2025, cảnh báo về tương lai thương mại: “Thuế quan và chiến tranh thương mại sẽ định hình ngành dệt may, nhưng Việt Nam có lợi thế nhờ các FTA sâu sắc”.
Dù chưa kết thúc nhưng có thể khẳng định, năm 2025 đánh dấu vị thế không thể phủ nhận của Việt Nam như trung tâm sản xuất chiến lược của ngành may mặc toàn cầu. Theo khuyến nghị từ Fibre2Fashion, Việt Nam cần tập trung vào đa dạng hóa nguyên liệu và bền vững để duy trì đà tăng trưởng. Và khi sự kết hợp giữa lợi thế cạnh tranh và thích ứng nhanh chóng có thể sẽ định hình lại tương lai ngành may mặc toàn cầu.