Cần cho phép dùng nhãn năng lượng điện tử để giảm gánh nặng tuân thủ
Việc cho phép sử dụng nhãn năng lượng điện tử như mã QR là xu hướng tất yếu, vừa phù hợp với thông lệ quốc tế, vừa giúp nâng cao hiệu quả quản lý và giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.
Ngày 18/6/2025, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Trên cơ sở đó, Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì xây dựng Nghị định mới thay thế Nghị định số 21/2011/NĐ-CP, nhằm cụ thể hóa các quy định của Luật, tạo hành lang pháp lý đồng bộ và khả thi.
Theo ông Đặng Hải Dũng Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương), Dự thảo Nghị định lần này được xây dựng trên cơ sở Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, có nhiều điểm mới quan trọng.
Theo đó, Dự thảo gồm 9 chương, 39 điều và 1 phụ lục, tập trung vào các nội dung như thống kê và xây dựng cơ sở dữ liệu năng lượng quốc gia; quy định về cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm và trách nhiệm thực hiện kiểm toán năng lượng; tiêu chuẩn đối với tổ chức, cá nhân kiểm toán năng lượng; quy định dán nhãn năng lượng cho phương tiện, thiết bị, vật liệu xây dựng; cơ chế, chính sách ưu đãi, hoạt động của Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; trách nhiệm kiểm tra, thanh tra và tổ chức thực hiện của các Bộ, ngành và địa phương.
Trên cơ sở tổng hợp ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý gửi Bộ Tư pháp liên quan đến Dự thảo. Theo đó, VCCI đề xuất bổ sung quy định cho phép sử dụng nhãn năng lượng điện tử (mã QR, e-label) nhằm phù hợp với xu hướng chuyển đổi số, giảm gánh nặng chi phí và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Theo Dự thảo, các phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng và vật liệu đều phải dán nhãn năng lượng. Tuy nhiên, quy định này chưa đề cập đến hình thức tích hợp hoặc thay thế bằng nhãn điện tử, trong khi đây là xu hướng quản lý hiện đại đang được nhiều quốc gia áp dụng.
VCCI cho rằng, việc cho phép doanh nghiệp sử dụng mã QR hoặc nhãn điện tử sẽ giúp tối ưu hóa thiết kế sản phẩm, giảm chi phí in ấn và nâng cao trải nghiệm người tiêu dùng. Hiện nay, nhiều sản phẩm ngày càng có kích thước nhỏ gọn, nhưng lại phải gắn nhiều loại nhãn bắt buộc (nhãn năng lượng, nhãn chất lượng, nhãn hàng hóa, hướng dẫn sử dụng…). Việc tích hợp thông tin vào một mã QR duy nhất không chỉ giúp tiết kiệm diện tích bao bì mà còn nâng cao tính thẩm mỹ và tính tiện dụng cho người tiêu dùng.
Đồng thời, việc áp dụng nhãn điện tử cũng phù hợp với định hướng chuyển đổi số quốc gia, đã được nêu tại Luật sửa đổi, bổ sung Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2025 và Thông tư 18/2022/TT-BKHCN – trong đó khuyến khích doanh nghiệp sử dụng mã QR để hiển thị thông tin sản phẩm.
Theo VCCI, việc triển khai nhãn năng lượng điện tử mang lại nhiều lợi ích rõ rệt cho cả doanh nghiệp, người tiêu dùng và cơ quan quản lý nhà nước. Cụ thể, đối với người tiêu dùng, chỉ cần quét mã QR là có thể truy cập nhanh, chính xác và đầy đủ thông tin sản phẩm, bao gồm các chỉ số năng lượng, nguồn gốc, hướng dẫn sử dụng, hoặc chứng nhận liên quan. Đối với cơ quan quản lý, nhãn QR cho phép cơ quan quản lý dễ dàng truy xuất, cập nhật thông tin sản phẩm, theo dõi sự tuân thủ pháp luật và truy vết nguồn gốc. Về phía doanh nghiệp, doanh nghiệp có thể cập nhật thông tin nhanh chóng, tiết kiệm chi phí, và người tiêu dùng có thể truy cập tức thì tới các dữ liệu chi tiết, chính xác và minh bạch;
Hiện nay, Thông tư 36/2026/TT-BCT về dán nhãn năng lượng đã cho phép áp dụng năng lượng điện tử, tuy nhiên, quy định không cụ thể về hình thức áp dụng. VCCI cho rằng Dự thảo Nghị định mới là cơ hội để thể chế hóa đầy đủ hơn quy định này, tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho doanh nghiệp triển khai.