Hải Phòng: Hướng tới trung tâm nhân lực chất lượng cao ngành bán dẫn
Hải Phòng đang nỗ lực xây dựng hệ sinh thái đào tạo, thu hút nhân tài ngành điện tử, bán dẫn, tạo đà cho tăng trưởng kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Đây là bước đi cụ thể để hướng tới mục tiêu xây dựng Hải Phòng trở thành trung tâm nhân lực chất lượng cao ngành bán dẫn.
Nhân lực là chìa khóa quyết định
Trước sự phát triển mạnh mẽ của Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, công nghiệp bán dẫn được ví như “dầu mỏ mới” của thế kỷ 21, trở thành “trái tim” của nền kinh tế, đóng vai trò hạt nhân quan trọng cho các công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật hay điện toán đám mây.
Nhận định về điều này, ông Vũ Đại Thắng - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Hải Phòng cho biết, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đã đạt quy mô trên 520 tỷ USD năm 2023 và tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Tại Hải Phòng, địa phương này là một trong những địa phương đi đầu, thể hiện quyết tâm rất cao trong việc thu hút đầu tư, xây dựng hệ sinh thái và đặc biệt là phát triển nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn.
Thực tế, TP Hải Phòng được xác định là một trong những cực tăng trưởng quan trọng của cả nước, có vị thế là trung tâm công nghiệp, cảng biển và logistics hàng đầu của khu vực. Địa phương này đã cho thấy sự năng động vượt trội với tốc độ tăng trưởng GRDP ấn tượng và khả năng thu hút vốn FDI mạnh mẽ.
Việc quy hoạch các khu công nghiệp công nghệ cao, thân thiện với môi trường như Tổ hợp Khu công nghiệp DEEP C hay Khu công nghiệp Nam Đình Vũ và sự ra đời của các cụm công nghiệp mới tập trung vào điện tử, công nghệ cao đã cho thấy quyết tâm cao và tầm nhìn chiến lược của TP Hải Phòng trong việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.
Tuy nhiên, để thực sự trở thành trung tâm nhân lực chất lượng cao, TP Hải Phòng cần vượt qua nhiều thách thức về cơ chế, liên kết đào tạo và chất lượng nguồn nhân lực hiện có.
Ông Vũ Đại Thắng cho biết, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, song “nhân lực chính là yếu tố quyết định thành bại”. Việt Nam không chỉ cần nhiều lao động mà cần nguồn nhân lực chất lượng cao, có kỹ năng chuyên sâu, đáp ứng yêu cầu đặc thù của ngành điện tử, bán dẫn. Do đó, việc hình thành cơ chế, chính sách đột phá để đào tạo, thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực này là yêu cầu cấp bách. Phải khơi thông mọi nguồn lực, đẩy mạnh hợp tác công – tư, hợp tác quốc tế với các tập đoàn công nghệ hàng đầu trên tinh thần lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ.
Đẩy mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa các “nhà”
Thực tế, hiện nay, nhiều dự án FDI lớn trên địa bàn TP Hải Phòng như những “ốc đảo”, chưa tạo ra các cụm ngành liên kết có sức cạnh tranh cao. Doanh nghiệp địa phương chủ yếu tham gia các công đoạn gia công, lắp ráp có giá trị gia tăng thấp.
Bên cạnh đó, TP Hải Phòng thu hút được nhà máy, nhưng chưa thu hút được các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D). Việc chuyển giao công nghệ phần lớn chỉ dừng lại ở cấp độ vận hành, chưa có sự lan tỏa về công nghệ nguồn, công nghệ lõi, làm cho nền công nghiệp thành phố phụ thuộc vào bên ngoài. Đặc biệt, nguồn cung nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng kịp yêu cầu đang là một trong những thách thức lớn nhất. Tình trạng thiếu hụt kĩ sư, chuyên gia tay nghề cao, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ mới làm giảm sức hấp dẫn của môi trường đầu tư và kìm hãm tốc độ phát triển các ngành công nghiệp tương lai.
Bà Nguyễn Thị Liên - Giám đốc Chiến lược và Chuyển đổi Công ty CP Công nghệ Viindoo chia sẻ, hiện số lượng doanh nghiệp công nghệ lõi ở TP Hải Phòng rất ít. Riêng trong lĩnh vực bán dẫn, ngoài các doanh nghiệp nước ngoài, gần như không có doanh nghiệp tư nhân Việt Nam nào hoạt động, nếu có thì cũng chỉ một, hai đơn vị nhỏ lẻ. Các công ty công nghệ tại Hải Phòng hiện có nhu cầu nhân lực rất lớn, nhưng công tác đào tạo chưa đáp ứng được. Khi tuyển dụng, chúng tôi thường phải mất từ 6 tháng đến 2 năm để đào tạo lại nhân viên, thậm chí phải đào tạo từ các ngành khác sang.
“Thực tế, đội ngũ chuyên gia công nghệ ở Hải Phòng không hề ít, nhưng đa số phải tự tìm kiếm thông tin, tự tham gia các khóa học nâng cao. Chúng tôi rất mong Bộ Tài chính, Sở Khoa học và Công nghệ cùng chính quyền thành phố có cơ chế kết nối chặt chẽ hơn, giúp doanh nghiệp công nghệ Hải Phòng dễ dàng tiếp cận các chương trình hỗ trợ, hợp tác với trường đại học và tổ chức quốc tế. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp phát triển, đồng thời góp phần xây dựng Hải Phòng trở thành trung tâm công nghệ và đào tạo nhân lực chất lượng cao trong tương lai”, bà Liên cho biết thêm.
Còn ông Đỗ Tiến Thịnh - Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cho biết, Việt Nam đang triển khai Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050 với mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn. Trong đó, việc hình thành mạng lưới hợp tác giữa địa phương – doanh nghiệp – trường đại học là chìa khóa để đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao, giúp các địa phương như Hải Phòng sớm tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Thực tế, việc phát triển ngành bán dẫn không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là chiến lược phát triển bền vững dựa trên tri thức và công nghệ. TP Hải Phòng đang định hình lộ trình cụ thể để trở thành trung tâm quốc tế về đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng công nghệ bán dẫn điện tử. Địa phương này đang hướng tới mô hình hệ sinh thái mở, nơi doanh nghiệp, trường đại học và viện nghiên cứu cùng hợp tác chia sẻ hạ tầng, dữ liệu và nguồn lực để thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Ông Vũ Đại Thắng cho biết, là trung tâm kinh tế biển, công nghiệp và logistics của khu vực phía Bắc, Hải Phòng xác định cần có bước đi cụ thể, thiết thực trong việc phát triển nhân lực công nghệ cao.
“TP Hải Phòng đang triển khai liên kết đào tạo đột phá giữa Ban Quản lý Khu kinh tế Hải Phòng, Sở Khoa học và Công nghệ, Trường Đại học Hải Phòng và các đơn vị đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực điện tử, bán dẫn. Mục tiêu là đào tạo đội ngũ kỹ sư, chuyên gia chuyên sâu về vi mạch và điện tử. Đồng thời, hình thành lực lượng lao động có kỹ năng cơ bản phục vụ sản xuất tại các doanh nghiệp FDI công nghệ cao trên địa bàn và vùng phụ cận”, ông Thắng cho biết thêm.
Được biết, mới đây, tại kỳ họp thứ 30, kỳ họp chuyên đề thứ ba sau 4 tháng hợp nhất, HĐND TP Hải Phòng đã thông qua 19 nghị quyết về các chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, có các Nghị quyết về: Quy định tiêu chí, điều kiện, trình tự, thủ tục ưu đãi thuế đối với hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới sáng tạo, vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo trên địa bàn TP Hải Phòng; Quy định chính sách phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo trên địa bàn TP Hải Phòng giai đoạn 2025 - 2030.
Đây đều là những Nghị quyết quan trọng nhằm tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của TP Hải Phòng nhanh và bền vững. Đồng thời, hướng tới mục tiêu xây dựng Hải Phòng trở thành một trong những trung tâm đào tạo nhân lực bán dẫn hàng đầu cả nước, đóng vai trò đầu mối cung ứng nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp, khu kinh tế vùng Duyên hải Bắc Bộ. Qua đó, khẳng định vị thế của TP Hải Phòng là điểm đến chiến lược trong kỷ nguyên kinh tế số và đổi mới sáng tạo.