Tài sản số toàn cầu: Thị trường hàng nghìn tỷ USD, giao dịch bùng nổ

Nhận diện bối cảnh và dòng chảy của thị trường tài sản số toàn cầu, trong đó Việt Nam là một trong những chủ điểm nổi lên bởi vai trò năng động, đi trước về tư duy khám phá và nắm giữ, sở hữu tài sản số; có ý nghĩa quan trọng đối với việc sử dụng "chìa khóa" mở cánh cửa giúp Việt Nam gia nhập thị trường giao dịch toàn cầu một cách chính danh. Quan trọng, phát huy Nghị quyết 05, là cơ sở thực tiễn đầu tiên trên thị trường tài sản mã hoá Việt Nam, nhằm đưa chính sách đi vào cuộc sống và khơi dòng thị trường đầu tư, đổi mới sáng tạo hiệu quả.

Thị trường quy mô hàng nghìn tỷ USD

Thị trường tài sản số trên thế giới đã phát triển nhanh chóng và đạt quy mô rất lớn. Tính đến giữa năm 2025, tổng giá trị thị trường tài sản mã hóa toàn cầu (bao gồm tiền mã hóa, token, NFT…) đã vượt mốc 4.000 tỷ USD.

Thị trường này bao gồm nhiều phân khúc đa dạng, từ tiền mã hóa (crypto) như Bitcoin, Ethereum cho đến các loại tài sản số mới như token không thể thay thế (NFT), token hóa tài sản thực (tokenization), tài chính phi tập trung (DeFi) và stablecoin,..., theo báo cáo chủ điểm Quản lý Gia sản Vol 7 của Chứng khoán SHS nêu.

Chi tiết về vốn hóa thị trường, hiện stablecoin truyền thống (crypto) chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tài sản số, với vốn hóa thị trường khoảng vài nghìn tỷ USD. Stablecoin – các đồng tiền mã hóa ổn định giá trị theo tiền pháp định cũng đã phát triển đạt tổng vốn hóa khoảng vài trăm tỷ USD, chiếm khoảng 5–10% quy mô thị trường crypto. Bên cạnh đó, thị trường NFT mặc dù hạ nhiệt sau giai đoạn bùng nổ năm 2021, vẫn đạt doanh số giao dịch gần 12 tỷ USD trong năm 2023. Lĩnh vực DeFi (tài chính phi tập trung) thu hút một lượng lớn tài sản khóa, với tổng giá trị khóa (TVL) khoảng trên 100 tỷ USD trên các nền tảng cho vay, sàn phi tập trung, v.v..

Đặc biệt, xu hướng token hóa tài sản thực (Real World Assets – RWA) đang bắt đầu phát triển. ăm 2025 giá trị các tài sản gắn với thế giới thực được số hóa dưới dạng token ước tính khoảng 600 tỷ USD. Con số này còn khá khiêm tốn so với tổng thị trường, nhưng là nền tảng cho tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ của RWA trong tương lai.

Về số lượng người sở hữu crypto và số người sử dụng ứng dụng ví lưu trữ, dữ liệu cho thấy số lượng người dùng tiền mã hóa tại khu vực châu Á chiếm hơn một nửa tổng số người dùng crypto toàn cầu, tiếp theo lần lượt là Bắc Mỹ, Nam Mỹ, châu Âu và châu Phi. Khu vực châu Đại Dương tuy dân số ít nhưng cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng nhanh về tỷ lệ người dùng. Cụ thể tốc độ tăng từ ~1,4 lên 3 triệu người dùng, tăng hơn 100% giai đoạn 2021–2024 (Nguồn: Jefferies digital asset).

Ngoài ra, quy mô giao dịch hàng ngày trên thị trường tài sản số cũng rất sôi động. Khối lượng giao dịch tiền mã hóa toàn cầu trung bình đạt khoảng 163 tỷ USD/ngày (tháng 8/2025). Theo SHS, con số này cho thấy tính thanh khoản cao của thị trường, với hàng triệu giao dịch diễn ra mỗi ngày trên các sàn giao dịch tập trung (CEX) và phi tập trung (DEX) trên toàn cầu.

Tóm lại, thị trường tài sản số thế giới đã hình thành một quy mô hàng nghìn tỷ USD, thu hút hàng trăm triệu người tham gia và trải rộng khắp các châu lục.

Các trung tâm tài sản số lớn

Mặc dù tài sản số có tính chất phi tập trung và mang tính toàn cầu, nhưng một số quốc gia và thành phố đã nổi lên như những trung tâm hàng đầu thu hút hoạt động và vốn đầu tư trong lĩnh vực này. Những “hub” tài sản số lớn thường có khung pháp lý cởi mở, môi trường kinh doanh thuận lợi và hạ tầng phát triển, thu hút các doanh nghiệp và nhà đầu tư quốc tế. Một số trung tâm tiêu biểu có thể kể đến gồm:

Mỹ hiện là một trong những thị trường tài sản số lớn nhất thế giới, với hệ sinh thái doanh nghiệp blockchain phong phú và nguồn vốn đầu tư dồi dào. Nhiều sàn giao dịch và quỹ đầu tư crypto hàng đầu đặt trụ sở hoặc hoạt động tại Mỹ. Đặc biệt, các tổ chức tài chính lớn của Mỹ bắt đầu tham gia mạnh mẽ: từ việc các quỹ ETF Bitcoin giao ngay được chấp thuận vào đầu 2024, đến việc các ngân hàng lớn như JPMorgan, Fidelity triển khai dịch vụ tài sản số, các công ty tích cực thực hiện tokenzation các loại tài sản từ cổ phiếu, bất động sản.

Theo SHS, tuy môi trường pháp lý tại Mỹ còn phân mảnh và đang trong quá trình hoàn thiện, quốc gia này vẫn dẫn đầu về dòng vốn đầu tư tổ chức nhờ thị trường tài chính phát triển và cơ sở nhà đầu tư lớn. Việc các quy định liên bang đang dần được thảo luận và hình thành (như khuyến nghị từ Hội đồng Atlantic Council về khung pháp lý crypto) hứa hẹn sẽ củng cố thêm vị thế của Mỹ như một trung tâm tài sản số hấp dẫn.

Singapore nổi lên như một trung tâm tài sản số hàng đầu châu Á, nhờ chính sách cởi mở và cách quản lý linh hoạt. Quốc gia này đã ban hành Luật Dịch vụ Thanh toán (Payment Services Act) và thiết lập chế độ cấp phép rõ ràng cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tiền mã hóa, sàn giao dịch, môi giới và lưu ký tài sản số. Sự minh bạch và nhất quán trong quản lý giúp Singapore thu hút nhiều sàn giao dịch và quỹ crypto quốc tế đặt trụ sở.

Bên cạnh đó, Singapore không áp thuế lãi vốn đối với cá nhân từ giao dịch crypto, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư và nhân sự trong ngành. Nhờ môi trường kinh doanh thân thiện, hạ tầng tài chính hiện đại và thái độ tích cực của chính phủ, Singapore được coi là “thiên đường” cho hoạt động blockchain ở khu vực, sánh vai cùng các trung tâm truyền thống như Thụy Sĩ.

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, đặc biệt là Dubai, hiện dẫn đầu bảng xếp hạng các quốc gia thân thiện với crypto nhất năm 2025. UAE đã xây dựng cơ chế quản lý riêng cho tài sản số thông qua các cơ quan chuyên trách (như Cơ quan Quản lý Tài sản Ảo Dubai – VARA ở Dubai và cơ quan FSRA ở Abu Dhabi), tạo ra một bộ khung quy định rõ ràng và ổn định cho doanh nghiệp hoạt động. Dubai cũng thành lập các khu kinh tế tự do và khu công nghệ (Dubai Multi Commodities Centre – DMCC Crypto Centre) để thu hút công ty blockchain với ưu đãi như miễn thuế thu nhập cá nhân, thủ tục nhanh gọn.

Nhờ vậy, UAE đã thu hút lượng giao dịch và dòng tiền đáng kể chảy qua các trung tâm tài chính của mình, đồng thời nhiều sàn giao dịch lớn toàn cầu cũng tìm đến xin giấy phép hoạt động tại đây. Đến năm 2025, Dubai được kỳ vọng sẽ có trên 700 công ty blockchain hoạt động, khẳng định vị thế “thủ phủ crypto” mới của thế giới

Ngoài ba trung tâm trên, một số quốc gia và vùng lãnh thổ khác cũng đóng vai trò nổi bật trong lĩnh vực tài sản số. Thụy Sĩ (đặc biệt là bang Zug với biệt danh “Crypto Valley”) xếp hạng rất cao nhờ hạ tầng pháp lý thân thiện, ngân hàng hỗ trợ dịch vụ crypto và ưu đãi thuế cho nhà đầu tư nắm giữ tài sản số lâu dài.

Hồng Kông cũng trỗi dậy mạnh mẽ khi cơ quan quản lý tại đây triển khai khung cấp phép đầy đủ cho sàn giao dịch tài sản ảo và không đánh thuế lãi vốn cá nhân, biến Hồng Kông thành điểm đến hấp dẫn cho các quỹ token hóa và sản phẩm đầu tư mới.

Bên cạnh đó, Canada, Anh, El Salvador và Australia cũng nằm trong nhóm các quốc gia tích cực với crypto – ví dụ Canada đi đầu về phê duyệt các quỹ ETF crypto, El Salvador chấp nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp, v.v.

"Mỗi trung tâm có mô hình và lợi thế riêng, nhưng điểm chung là họ đều nhận thấy tiềm năng của tài sản số và chủ động xây dựng môi trường để thu hút nguồn lực trong lĩnh vực mới mẻ này", ông Nguyễn Minh Hạnh - Giám đốc Trung tâm Phân tích SHS nhận định.

Chuyên gia cũng nhấn mạnh tài sản mã hoá luôn là tài sản số nhưng không phải tài sản số nào cũng là tài sản mã hoá. Đây cũng là vấn đề mà mặc dù đã có khái niệm cụ thể, song không ít doanh nghiệp công nghệ cho rằng còn có sự "mơ hồ" trong phân định, dễ dẫn đến việc doanh nghiệp mong muốn tham gia thí điểm thị trường tài sản mã hóa theo Nghị quyết 05 có thể gặp những vướng mắc nhất định.

Những thống kê gần đây cho thấy Việt Nam nằm trong top các quốc gia dẫn đầu về số lượng người sử dụng tiền mã hóa, với gần 26 triệu người Việt sở hữu loại tài sản này. Điều đó chứng tỏ tài sản số đã trở nên phổ biến như một kênh đầu tư đối với nhiều người dân, chứ không còn xa lạ. Đây cũng chính là điều kiện rất lớn để khi có khung pháp lý ban đầu của thị trường, được kỳ vọng sẽ vừa mở ra bước ngoặt quan trọng với cơ hội phát triển, mang đến giá trị đóng góp cho nền kinh tế và thúc đẩy nâng tầm đổi mới công nghệ, đồng thời vừa bảo vệ được nhà đầu tư - người dân trong không gian giao dịch minh bạch, rõ ràng.

An Định