Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam: Thể chế thông thoáng, tăng cạnh tranh quốc gia

Sáng 4/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề về các nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Cùng dự có các Phó Thủ tướng Chính phủ; Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương; lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng.

Theo chương trình, tại phiên họp, Chính phủ sẽ xem xét, cho ý kiến vào nội dung các dự thảo: Nghị định về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị định hướng dẫn về lao động, việc làm và an sinh xã hội trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị định về chính sách đất đai và môi trường trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị định về Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị định về chính sách tài chính trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị định về cấp phép thành lập và hoạt động ngân hàng, quản lý ngoại hối, phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố, chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; Nghị định về thành lập, hoạt động của Sở Giao dịch hàng hóa và mua bán hàng hóa, dịch vụ trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; tình hình và tiến độ xây dựng chính sách nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Phát biểu mở đầu phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Việt Nam đang xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Trong đó, xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế là vấn đề được Đảng, Nhà nước xác định là một trong những đột phá về thể chế, là quyết sách quan trọng nhằm giải phóng các nguồn lực, thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, thu hút các nguồn lực nước ngoài, góp phần nâng cao năng suất, hiệu quả và năng lực cạnh tranh quốc gia.

Sau thời gian nỗ lực chuẩn bị, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 222 về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam với nhiều cơ chế, chính sách đặc thù. Thủ tướng đã thành lập Ban Chỉ đạo để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, dành thời gian, nguồn lực, tạo điều kiện cao nhất để đưa vào vận hành Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức nhiều cuộc họp, chỉ đạo tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Đặc biệt vừa qua Chính phủ đã tổ chức Hội nghị về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam để lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, đại diện các tổ chức quốc tế về việc hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, đặc biệt là góp ý trực tiếp vào dự thảo Nghị định về việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Biểu dương các bộ, ngành đã nỗ lực xây dựng các dự thảo Nghị định theo nhiệm vụ được phân công để hướng dẫn Nghị quyết số 222 của Quốc hội, Thủ tướng yêu cầu tại Phiên họp, các đại biểu tập trung xem xét những nội dung còn có ý kiến khác nhau, vấn đề mới cần trao đổi kỹ hơn để trong quá trình thực hiện thuận lợi.

Theo đó, thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam theo mô hình "1 trung tâm, 2 điểm đến"; tổ chức bộ máy quản lý, điều hành, giám sát và chức năng, quyền hạn của các cơ quan trong trung tâm, đảm bảo tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Cùng với đó là các cơ chế, chính sách ưu đãi, vượt trội về tài chính, tiền tệ, ngân hàng, lao động, việc làm, an sinh xã hội, đất đai, môi trường, thương mại, để vận hành Trung tâm tài chính quốc tế theo thông lệ quốc tế; thể chế phải thông thoáng, thực sự là lợi thế cạnh tranh quốc gia để thu hút được các nhà đầu tư, nhân lực.

Thủ tướng chỉ rõ, xây dựng cơ chế, chính sách, thành lập, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là việc mới, việc khó. Do đó, Thủ tướng yêu cầu "không cầu toàn, không nóng vội nhưng không bỏ lỡ cơ hội"; thực hiện với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, làm việc có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đấy với tinh thần "Đảng lãnh đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình, nhân dân ủng hộ, bạn bè quốc tế giúp đỡ; thì chỉ bàn làm, không bàn lùi".

Thủ tướng lưu ý nguyên tắc là tăng tốc, bứt phá, sáng tạo, hiệu quả, việc gấp nên không chần chừ với mục tiêu tạo ra khung khổ pháp lý đột phá, cạnh tranh, ổn định, nhất quán, đủ sức vận hành Trung tâm phát triển thành công, bền vững; tạo niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư và các định chế tài chính quốc tế ngay từ đầu.

Trước đó, vào đầu tháng 11, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã chủ trì Hội nghị về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Hội nghị được kết nối trực tuyến với các điểm cầu tại Anh, CH Czech, Hong Kong (Trung Quốc), Indonesia.

Thủ tướng nêu rõ một số nguyên tắc như phải phối hợp chặt chẽ trong nước và ngoài nước, tăng cường hợp tác hiệu quả giữa các doanh nghiệp trong nước, các định chế tài chính quốc tế với các cơ quan Nhà nước của Việt Nam; kết hợp giữa tài chính, thương mại, đầu tư trong hoạt động của Trung tâm; kết hợp sức mạnh dân tộc với thế giới; tuân thủ luật pháp, thông lệ quốc tế, vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong điều kiện của Việt Nam.

Tại hội nghị này, Thủ tướng cho biết Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo chung về trung tâm tài chính quốc tế do Thủ tướng Chính phủ phụ trách, có sự tham gia của các thành viên Chính phủ liên quan.

Người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh yêu cầu trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam không tạo rào cản đối với các trung tâm khác, không tạo rào cản từ thành viên trong trung tâm đối với bên ngoài. Trung tâm hoạt động không chỉ đơn thuần về tài chính mà còn có cả sản xuất, kinh doanh, thương mại, đầu tư, song bảo đảm các hoạt động này kết hợp nhuần nhuyễn và cạnh tranh với các trung tâm tài chính khác.

Theo yêu cầu của Thủ tướng, các cơ quan được giao soạn thảo tiếp tục cập nhật, sớm hoàn thành dự thảo Nghị định về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, trình Chính phủ họp thông qua trong những ngày tới, nỗ lực trong tháng 11 này phải đưa Trung tâm Tài chính quốc tế vào hoạt động.

Trung tâm tài chính quốc tế được kỳ vọng là một bước ngoặt đối với nền kinh tế Việt Nam trong thực thi khát vọng đưa kinh tế phát triển, thoát bẫy thu nhập trung bình, từ các động lực kinh tế truyền thống, động lực mới và đặc biệt các quyết sách thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân. Trong đó, Trung tâm tài chính quốc tế sẽ đáp ứng huy động vốn cho doanh nghiệp tăng trưởng.

Ngày 15/11/2024, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 47-TB/TW liên quan đến việc xây dựng TTTC khu vực và quốc tế tại Việt Nam. Dưới sự tham mưu kịp thời của Chính phủ, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 222/2025/QH15 về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Theo chủ trương của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và căn cứ Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, TPHCM sẽ là đầu mối tài chính quy mô lớn, phát triển mạnh về thị trường chứng khoán, trái phiếu, ngân hàng, quản lý quỹ, dịch vụ niêm yết. Đà Nẵng sẽ tập trung phát triển các dịch vụ tài chính liên quan đến logistics, hàng hải, thương mại tự do và các chuỗi cung ứng công-nông nghiệp.

Dự kiến, khu vực Trung tâm tại TPHCM có quy mô diện tích khoảng 899 ha; khu vực tại Đà Nẵng có quy mô diện tích khoảng 300 ha.

Minh Lê