Thuốc lá và những tổn thương đối với lá phổi
Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim mạch và đặc biệt là ung thư phổi.
Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có ít nhất 70 chất được xác định là tác nhân gây ung thư. Khi đi vào cơ thể, các chất độc hại này tác động trực tiếp lên hệ hô hấp, làm suy giảm chức năng phổi và gây tổn thương lâu dài.
Người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) cao gấp 12 – 13 lần so với người không hút. COPD là căn bệnh gây khó thở kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ ba trên thế giới.
Đặc biệt, hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư phổi. Ước tính, khoảng 85% ca ung thư phổi có liên quan đến thuốc lá. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 20 – 30 lần so với người không hút. Không chỉ vậy, khói thuốc còn làm tăng nguy cơ mắc ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng, ung thư thực quản và nhiều loại ung thư khác.
Theo ThS.BS. Khổng Thị Minh Tâm, Phó trưởng khoa Bệnh phổi mạn tính, Bệnh viện Phổi Trung ương, khói thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Đặc biệt là theo thống kê về dịch tễ ở Việt Nam thì có đến khoảng 4,2% dân số nam giới trên 40 tuổi hút thuốc thì bị mắc bệnh phổi tắc nghẽ mạn tính COPD.
Ban đầu bệnh chỉ biểu hiện ở các cơ quan hô hấp, tức là phổi. Khi cơ quan hô hấp suy yếu lâu dần không phục hồi thì sẽ kéo theo hàng loạt các biến chứng của các bệnh đồng mắc như bệnh lý tim mạch, ung thư và các bệnh khác do tác dụng phụ của thuốc và làm cho tiên lượng tử vong của người bệnh sẽ tăng.
Khói thuốc không chỉ gieo bệnh cho người hút mà còn là mối hiểm họa nghiêm trọng đối với những người không hút - đặc biệt là trong gia đình, nơi làm việc, trường học và các không gian kín.
Người hít phải khói thuốc thụ động có nguy cơ mắc các bệnh hô hấp (hen suyễn, viêm phế quản, viêm phổi), bệnh tim mạch (xơ vữa động mạch, tăng huyết áp), đột quỵ... Khi họ mắc bệnh, chi phí điều trị, nhập viện, xét nghiệm, thuốc men tăng lên, gây áp lực cho hệ thống y tế và người bệnh. Nhiều trường hợp trẻ em bị hen suyễn tái phát, viêm đường hô hấp lặp lại do sống trong môi trường có khói thuốc - chi phí khám chữa, điều trị, thậm chí nhập viện trở thành gánh nặng cho gia đình.