Chặn đà lan rộng của thuốc lá điện tử trong giới trẻ: Cần đồng bộ giữa quản lý, giáo dục và truyền thông
Các chuyên gia cho biết, để ngăn chặn “làn sóng khói” đang cuốn Gen Z, cần đồng bộ giữa quản lý, giáo dục và truyền thông.
Tại tọa đàm “Thế hệ Gen Z trước làn sóng thuốc lá thế hệ mới: Ai bảo vệ họ?” do Báo điện tử VTC News phối hợp với Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) tổ chức ngày 10/11, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho rằng, điều đáng lo là nhiều em không ý thức được rằng chỉ một hơi thuốc lá điện tử cũng có thể chứa lượng nicotine cao gấp nhiều lần thuốc lá thông thường. Nicotine tác động trực tiếp lên não bộ, gây nghiện, làm thay đổi hành vi, cảm xúc và khả năng kiểm soát bản thân.
Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận không ít trường hợp ngộ độc nicotine cấp tính do sử dụng thuốc lá điện tử, đặc biệt ở lứa tuổi học sinh, sinh viên. Không chỉ là vấn đề sức khỏe thể chất, nicotine còn ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh, khiến người trẻ dễ rơi vào rối loạn lo âu, trầm cảm và suy giảm trí nhớ.
ThS.BS Nguyễn Thị An, Giám đốc Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam, thông tin, một trong những nguyên nhân khiến thuốc lá thế hệ mới lan nhanh là chiến lược tiếp thị ngầm tinh vi trên mạng xã hội. Các hãng sản xuất đã biến sản phẩm có hại thành một món phụ kiện “phong cách”. Họ tận dụng người ảnh hưởng, xây dựng hình ảnh ‘hút thuốc là thời thượng’, biến những làn khói thành xu hướng của giới trẻ.
ThS.BS Nguyễn Thị An, cho rằng, trong khi các clip hút thuốc lá điện tử tràn ngập TikTok, Instagram, thì các chiến dịch tuyên truyền chống thuốc lá lại đang “tụt hậu” về cách thể hiện, chưa nói được thứ ngôn ngữ mà Gen Z quan tâm. “Chúng ta cần thay đổi cách tiếp cận – nói về sức khỏe bằng câu chuyện gần gũi, cảm xúc và sáng tạo, thay vì chỉ hô khẩu hiệu” ThS.BS Nguyễn Thị An nói.
Bà An cho biết thêm, việc buôn bán thuốc lá điện tử tràn lan trên mạng khiến công tác quản lý và bảo vệ thanh thiếu niên trở nên khó khăn hơn. Chỉ cần vài cú nhấp chuột, một học sinh có thể dễ dàng đặt mua thiết bị hút hoặc dung dịch chứa nicotine mà không hề có bất kỳ kiểm soát độ tuổi nào.
Tọa đàm cũng tập trung phân tích ba nhóm vấn đề lớn: Nhận diện thực trạng, nhận diện thủ đoạn, nhận diện trách nhiệm.
Các chuyên gia thống nhất rằng để ngăn chặn “làn sóng khói” đang cuốn Gen Z, cần đồng bộ giữa quản lý, giáo dục và truyền thông. Luật pháp phải siết chặt hơn với hành vi sản xuất, buôn bán thuốc lá điện tử; nhà trường và phụ huynh phải trở thành “vòng bảo vệ” đầu tiên, trong khi giới truyền thông cần đóng vai trò định hướng nhận thức bằng nội dung sáng tạo, gần gũi.
“Không ai có thể bảo vệ Gen Z tốt hơn chính họ – khi họ hiểu rõ sự thật về nicotine, khi họ biết nói ‘không’ với thứ đang hủy hoại mình từ bên trong”, ThS.BS Nguyễn Thị An nói.