Cú hích cho chuyển đổi số nông thôn Hải Phòng

Ngày 18/11/2025, tại thành phố Hải Phòng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương Hải Phòng tổ chức Hội nghị “Đào tạo, phổ biến các văn bản pháp luật và tập huấn kỹ năng ứng dụng AI phát triển kinh doanh trên nền tảng số cho các cơ sở công nghiệp nông thôn”.

Chương trình thuộc kế hoạch khuyến công địa phương năm 2025, được tổ chức dành cho cán bộ quản lý, doanh nghiệp, hợp tác xã, các cụm công nghiệp và cơ sở công nghiệp nông thôn thuộc ba xã: Nguyễn Lương Bằng, Gia Phúc và Cẩm Giàng của thành phố Hải Phòng.

Bối cảnh mới cho nông thôn số

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Nguyễn Quốc Huy – Trưởng phòng Quản lý Công nghiệp, Sở Công Thương Hải Phòng chia sẻ, trong bối cảnh kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ, thương mại điện tử (TMĐT) đã trở thành công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp và cơ sở công nghiệp nông thôn mở rộng thị trường, quảng bá sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc tổ chức chương trình có ý nghĩa thiết thực, giúp các cơ sở, hợp tác xã và cụm công nghiệp tại ba xã có tiềm năng lớn về sản xuất tiếp cận kiến thức pháp luật về TMĐT, nắm bắt xu hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong kinh doanh và quản lý sản xuất.

Đại diện Sở Công Thương Hải Phòng cũng bày tỏ mong muốn Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số tiếp tục quan tâm, hỗ trợ thành phố trong công tác đào tạo, chuyển giao công nghệ và hướng dẫn ứng dụng AI trong TMĐT, giúp đội ngũ cán bộ, doanh nghiệp và hợp tác xã trên địa bàn, đặc biệt tại các xã vùng nông thôn, nâng cao kỹ năng số, vận hành hiệu quả gian hàng trực tuyến và đưa sản phẩm địa phương vươn xa hơn trên thị trường số.

Tại hội nghị, ông Cao Quí Long – giảng viên, đại diện Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX) (Cục TMĐT và Kinh tế số, Bộ Công Thương) đã giới thiệu bức tranh tổng quan về thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam, phân tích xu hướng phát triển mạnh mẽ của thị trường. Theo ông Long, quy mô thị trường TMĐT bán lẻ của Việt Nam vào năm 2025 sẽ vượt mốc 31 tỷ USD, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước. Ông Long cũng tập trung phân tích các xu hướng mới, đặc biệt là xu hướng Shoppertainment (Mua sắm kết hợp giải trí), dự kiến đạt khoảng 11,2 tỷ USD vào năm 2025, cùng với vai trò của TMĐT như một đòn bẩy cho xuất khẩu Việt.

Bên cạnh việc phổ biến các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động TMĐT, ông Long trình bày chi tiết những nội dung quan trọng như mô hình hoạt động của TMĐT, quy trình thông báo website TMĐT bán hàng, cùng các hành vi vi phạm và chế tài xử lý. Điều này giúp các doanh nghiệp và hợp tác xã nắm bắt cơ hội vàng của thị trường, đồng thời vận hành gian hàng trực tuyến hiệu quả, tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Ngoài ra, chương trình tập huấn đi sâu vào việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và phát triển thương hiệu trên môi trường số. Ông Cao Quý Long nhấn mạnh, AI đã trở thành công cụ thiết yếu giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình làm việc, nâng cao hiệu suất và cải thiện trải nghiệm khách hàng. Theo thống kê, hơn 80% các nhà bán lẻ trực tuyến đã và đang ứng dụng AI.

Các học viên được hướng dẫn cụ thể cách khai thác sức mạnh của AI trong cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng, sáng tạo nội dung, quảng bá sản phẩm và tự động hóa vận hành. Đặc biệt, ông Long đã giới thiệu các giải pháp tạo trợ lý ảo AI giúp doanh nghiệp giảm tải khối lượng công việc chăm sóc khách hàng. Các số liệu thực tế cho thấy 66% doanh nghiệp Việt Nam hiện đã sử dụng AI để giao tiếp với khách hàng và 63% ứng dụng để tìm kiếm khách hàng mới.

Thách thức và lộ trình đề xuất

Dù cơ hội lớn, chuyển đổi số ở nông thôn vẫn đối mặt nhiều rào cản. Trước hết là khoảng cách kỹ năng số. Dù tỉ lệ sử dụng điện thoại thông minh và truy cập internet tăng nhanh, năng lực vận hành nền tảng TMĐT chuyên nghiệp và hiểu biết về AI vẫn còn hạn chế ở nhiều hợp tác xã và cơ sở nhỏ. Tiếp theo là hạ tầng, từ kết nối băng thông rộng đến thanh toán không tiền mặt và logistics phân phối, vấn đề then chốt quyết định thành công của thương mại điện tử nông thôn. Các báo cáo và phân tích chính sách cũng khuyến nghị cần kết hợp phát triển kỹ thuật số với nâng cao năng lực con người để tránh tạo ra “khoảng hụt số”.

Chuyên gia về chính sách số cũng nhận định rằng, để AI và TMĐT thực sự tạo giá trị bền vững cho nông thôn, chương trình đào tạo cần được tiếp nối bằng các hoạt động hỗ trợ dài hạn như tư vấn vận hành gian hàng, hỗ trợ marketing xuyên suốt mùa vụ, liên kết chuỗi giá trị và trợ giúp kỹ thuật trong truy xuất nguồn gốc, chứng nhận chất lượng. UNDP và các tổ chức phát triển cũng nhắc lại rằng AI phải được ứng dụng một cách có trách nhiệm, an toàn và hướng đến lợi ích cộng đồng, tránh lặp lại mô hình “công nghệ trước, con người sau”.

Một kịch bản thực tế có thể mang lại lợi ích nhanh là phát triển “mô-đun số hoá” cho từng chuỗi sản phẩm chủ lực: chuẩn hóa mô tả, hình ảnh, mã QR truy xuất nguồn gốc, kịch bản livestream bán hàng và kịch bản chăm sóc khách hàng bằng chatbot AI. Khi các mô-đun này được triển khai theo cụm (cluster), nơi một đầu mối kỹ thuật hỗ trợ nhiều cơ sở, chi phí giảm, hiệu quả tăng và khả năng nhân rộng cao.

Tuy nhiên, hệ sinh thái này cần có sự phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cung cấp giải pháp số, ngân hàng cho vay nhỏ và đơn vị logistics.

Nhìn chung, chuyển đổi số nông thôn tại Hải Phòng là bước đi hợp thời, đặt nền tảng để đổi mới cách thức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm địa phương. Tuy nhiên, để từ những buổi tập huấn bước sang những kết quả đo được - doanh số tăng, đầu ra ổn định, thương hiệu địa phương vươn xa - cần lộ trình liên tục, hỗ trợ kỹ thuật sau đào tạo, và chính sách kết nối hạ tầng, tài chính cùng thị trường.

Nếu được triển khai đồng bộ, AI và TMĐT không chỉ là công cụ, mà sẽ trở thành động lực kéo cả vùng nông thôn Hải Phòng đặt dấu chân trên bản đồ thương mại số của Việt Nam.

Nguyễn Chuẩn