Dẫn vốn dài hạn cho tăng trưởng cao: Kích hoạt “vòng tròn tích cực”
Cải cách thể chế toàn diện, tháo gỡ điểm nghẽn, duy trì tăng trưởng mạnh và nâng cao quản trị vĩ mô sẽ giúp Việt Nam hoàn toàn có thể đạt mục tiêu phát triển.
Theo nghiên cứu của chúng tôi dựa trên đánh giá của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc giá uy tín, Việt Nam đã đạt được kết quả vượt mức kỳ vọng ở chỉ số liên quan đến tăng trưởng kinh tế, sức mạnh tài khoá (nợ công của Việt Nam thấp hơn so với các nước khác trong khu vực). Tuy vậy, có 3 nhóm điểm nghẽn chính Việt Nam cần tập trung cải thiện.
Ba điểm nghẽn chính
Đầu tiên, về thể chế, chính sách pháp luật cần hướng đến sự minh bạch, có khả năng dự đoán hay quy trình ra quyết định mang tính tập trung, thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan.
Thứ hai, chính sách tiền tệ và ngân hàng. Quy mô tài sản ngân hàng trong nền kinh tế Việt Nam khá lớn nhưng hệ số an toàn vốn tương đối thấp so với tiêu chuẩn quốc tế. Đây là điều dễ hiểu bởi kênh huy động vốn của doanh nghiệp tư nhân trên thị trường tài chính hầu hết đến từ ngân hàng. Trong khi đó, thị trường trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp chưa phát triển đến mức cần thiết, đòi hỏi trong thời gian tới cần kích hoạt tăng trưởng từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp và chứng khoán để trở thành kênh huy động vốn hiệu quả hơn.
Cuối cùng là bộ đệm ngoại hối. Thực ra phần lõi của bộ đệm ngoại hối của Việt Nam khá tốt nhờ thặng dư thương mại tốt. Dự trữ ngoại hối hiện tại vẫn ở mức vừa đủ nhưng chưa phải mức cao hay tốt. Chính sách điều hành tiền tệ của Việt Nam đang theo hướng hỗ trợ nền kinh tế có điều kiện phát triển và hồi phục tốt hơn sau đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, điều này dẫn đến áp lực về ngoại hối tương đối lớn trong khoảng 2 năm qua khiến cho phần dòng vốn trên thị trường tài chính “chảy ra” gần như bù đắp hết phần dòng tiền FDI chảy vào.
Nỗ lực cải cách
Việt Nam đang nhận diện được những điểm nghẽn này và đang có nhiều hành động quyết liệt để dần dần xử lý tồn tại này. Việt Nam đang thúc đẩy cải cách hành chính, xây dựng khung pháp lý minh bạch, hiện đại, phù hợp với chuẩn mực quốc tế vào năm 2030 nhằm nâng cao hiệu quả quản trị và tính minh bạch.
Bên cạnh đó, các ngân hàng lớn đang có kế hoạch bổ sung vốn điều lệ trong thời gian tới để cải thiện hệ số an toàn vốn; đồng thời Chính phủ đặt ra mục tiêu cụ thể phát triển thị trường cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp góp phần giảm áp lực vốn cho ngân hàng. Dự trữ ngoại hối cũng được kỳ vọng cải thiện nhờ chu kỳ giảm lãi suất của Fed hay Chính phủ dự kiến phát hành trái phiếu Chính phủ với mục tiêu tăng gấp đôi dự trữ ngoại hối so với hiện nay… Khi áp lực tỷ giá được giải toả góp phần củng cố niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài.
Ở góc nhìn khác, nâng hạng tín nhiệm là chất xúc tác tạo ra “vòng tròn tích cực”, không chỉ giảm chi phí vốn mà tạo lực đẩy thu hút dòng vốn FDI “chảy” vào Việt Nam mạnh mẽ hơn, qua đó ổn định tỷ giá, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tốt hơn, cao hơn. Về dài hạn, theo tăng trưởng kinh tế Việt Nam, thị trường chứng khoán tốt hơn.