Hiểm hoạ khôn lường từ hệ thống điện công tơ không thể chủ quan

Theo thống kê của Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC), tình hình an toàn điện trong 10 tháng đầu năm 2025 đã có những chuyển biến tích cực. Cụ thể, số vụ tai nạn điện trong dân trên địa bàn quản lý đã giảm 11 vụ (tương ứng giảm 42%) và số người tử vong giảm 10 người (giảm 34%) so với cùng kỳ năm 2024.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy các tai nạn điện vẫn gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Điển hình là vụ việc thương tâm xảy ra vào ngày 03/11/2025 tại tỉnh Đồng Tháp khiến hai mẹ con trong cùng một gia đình tử vong. Nguyên nhân ban đầu được xác định do mối nối dây dẫn bị hở, chạm vào mái tôn nhà tắm gây rò rỉ điện.

Vụ việc này một lần nữa nhấn mạnh vấn đề trách nhiệm quản lý tài sản: Theo Điều 66 Luật Điện lực số 61/2024/QH15, hệ thống điện sau công tơ là tài sản thuộc trách nhiệm của khách hàng. Việc thiếu bảo trì, bảo dưỡng định kỳ không chỉ gây thất thoát điện năng mà còn là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các tai nạn đáng tiếc.

Hàng năm EVNSPC đều chỉ đạo các đơn vị thực hiện tổng kiểm tra toàn diện, bao gồm cả phần đường dây sau điện kế của khách hàng. Qua rà soát tính đến cuối tháng 10/2025, các công ty điện lực đã phát hiện tới 7.776 trường hợp hệ thống điện sau điện kế tồn tại nguy cơ mất an toàn.

Thực trạng phổ biến ghi nhận được là dây dẫn sử dụng lâu ngày bị tróc vỏ; dây treo trực tiếp hoặc chạm vào các kết cấu kim loại (mái tôn, khung sắt) hoặc vướng vào cây xanh; dây điện bị võng thấp, không đủ khoảng cách an toàn với mặt đường hay kênh rạch. Đối với các trường hợp này, ngành Điện đã lập biên bản kiến nghị, hướng dẫn khách hàng khắc phục. Với các trường hợp khách hàng không hợp tác cải tạo, sửa chữa phần tài sản của mình, trong một số trường hợp, các Đội quản lý điện sẽ thực hiện trình tự ngừng, giảm cung cấp điện để đảm bảo an toàn theo đúng quy định để đảm bảo an toàn tính mạng cho người dân.

Bên cạnh công tác kiểm tra kỹ thuật, EVNSPC đã sử dụng đa dạng các phương thức tuyên truyền từ phát tờ rơi truyền thống đến truyền thông đa phương tiện. Các nội dung cảnh báo an toàn điện được phát rộng rãi trên đài phát thanh, truyền hình, b và đặc biệt là mạng xã hội (Zalo, Facebook) với ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu.

Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, tại các khu vực ngập lụt hoặc đông dân cư, ngành Điện đã chủ động treo băng rôn cảnh báo. Trong các đợt mưa lũ, triều cường, EVNSPC phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để cắt điện khẩn cấp tại các vùng ngập sâu. Đồng thời, yêu cầu các đơn vị quản lý hạ tầng khác (chiếu sáng, viễn thông, quảng cáo…) phải tự rà soát an toàn thiết bị; nếu không đảm bảo sẽ bị ngừng cấp điện.

Ngoài các nguyên nhân khách quan, nhiều tai nạn điện trong dân vẫn xuất phát từ thói quen sinh hoạt thiếu an toàn như: câu cá, bẫy chuột bằng điện, kéo dây điện phục vụ trồng trọt không đúng quy cách.

Để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản, EVNSPC khuyến cáo người dân tuân thủ các nguyên tắc sau khi sử dụng điện sinh hoạt:

● Lắp đặt đúng quy chuẩn: Sử dụng dây dẫn có tiết diện phù hợp công suất; lắp đặt thiết bị chống giật (ELCB/RCCB) để ngắt mạch khi rò điện, cùng với Aptomat(CB) chống quá tải.

● Vị trí thiết bị: Ổ cắm, công tắc phải đặt nơi khô ráo; hệ thống điện cần có dây tiếp đất (dây mát).

● Kiểm tra thường xuyên: Định kỳ kiểm tra hệ thống điện từ sau công tơ đến các thiết bị tiêu thụ. Thay thế ngay các dây dẫn, thiết bị kém chất lượng hoặc hư hỏng.

● Xử lý sự cố: Khi xảy ra cháy nổ do chập điện, cần cắt cầu dao ngay lập tức, khoanh vùng đám cháy và báo cho cơ quan chức năng, bên bán điện để phối hợp xử lý.

Lê Tuấn