Xu hướng nào cho thị trường M&A năm 2026?

Đằng sau những con số là cả một câu chuyện về sự chuyển mình, những bài học kinh nghiệm và xu hướng định hình tương lai.

Theo báo cáo từ Grant Thornton, tổng giá trị giao dịch M&A tại Việt Nam 8 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 4,8 tỷ USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước. Sự hồi phục này được dẫn dắt bởi các ngành then chốt như bất động sản, năng lượng tái tạo, tài chính, logistics và chăm sóc sức khỏe. Đáng chú ý, nhà đầu tư trong nước đã chiếm khoảng 50% tổng giá trị giao dịch, cho thấy sự trưởng thành và năng lực tái cấu trúc nội tại của các doanh nghiệp Việt.

Các thương vụ tiêu biểu như UOA (Úc/Singapore) mua khu đất 68 triệu USD tại Q.1, TP.HCM, hay Sumitomo (Nhật) mua cổ phần cụm thủy điện Đắk Di 1&2 phản ánh xu hướng rõ rệt khi các nhà đầu tư nước ngoài không ngừng tìm kiếm cơ hội tại các thị trường tiềm năng như Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và làn sóng “China+1”.

Ông Nguyễn Hoàng Hải, chuyên gia với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ngân hàng đầu tư, nhận định: “Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn nhờ vị trí địa lý, ổn định chính trị và chi phí cạnh tranh. Dòng vốn FDI sẽ tiếp tục đổ vào các lĩnh vực công nghiệp phụ trợ và sản xuất xanh”.

Bên cạnh những cơ hội, thị trường M&A Việt Nam vẫn tồn tại không ít thách thức. Các rào cản như tính minh bạch thông tin, khung pháp lý phức tạp, sự khác biệt văn hóa doanh nghiệp và đặc biệt là rủi ro từ khâu hậu sáp nhập (PMI), được cho là nguyên nhân thất bại của 70% thương vụ, luôn là những “gót chân Achilles”.

Trong bối cảnh đó, PGS,TS Lê Thị Hòa, Chuyên gia Kiểm toán và Định giá, nhấn mạnh: “Thành công của một thương vụ M&A không bắt đầu từ đàm phán, mà bắt đầu từ chất lượng Kiểm toán và Thẩm định giá. Kiểm toán giúp bảo vệ sự minh bạch. Thẩm định giá giúp bảo vệ giá trị thật”. Bà chỉ rõ, kiểm toán như ngọn đèn soi rọi sự thật tài chính, phát hiện các khoản nợ tiềm ẩn hay doanh thu bị “thổi phồng”, trong khi định giá là công cụ xác định giá trị thực tế của doanh nghiệp dựa trên dòng tiền tương lai và tiềm năng tăng trưởng.

Sự kết hợp giữa hai yếu tố này tạo nên nền tảng vững chắc cho mọi cuộc đàm phán, giúp các bên giao dịch trên cùng một thực tế, từ đó giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tính công bằng.

Nhìn về năm 2026, các chuyên gia dự báo thị trường M&A Việt Nam sẽ tiếp tục sôi động nhưng với những thay đổi chiến lược. Xu hướng “ít nhưng lớn hơn” sẽ thịnh hành, khi các nhà đầu tư ưu tiên những thương vụ có quy mô lớn, tập trung vào tái cấu trúc, mua lại công nghệ (R&D) và nền tảng số.

Bất động sản dự kiến cũng sẽ sôi động trở lại, đặc biệt là các dự án có “quỹ đất sạch” và pháp lý minh bạch. Tuy nhiên, thị trường khó có thể bùng nổ do những vướng mắc về pháp lý và kỳ vọng định giá từ các bên bán còn chênh lệch lớn so với giá trị thực.

Một xu hướng nổi bật khác là sự gia tăng của M&A ngược, khi các tập đoàn Việt Nam như FPT, Masan, Vingroup chủ động mua lại công ty nước ngoài để sở hữu công nghệ, thương hiệu và hệ thống phân phối. Bên cạnh đó, yếu tố ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) sẽ trở thành điều kiện tiên quyết để thu hút vốn từ các nhà đầu tư châu Âu và Bắc Mỹ.

Nhận thấy tầm quan trọng của việc xây dựng một hệ sinh thái M&A lành mạnh, các hiệp hội và tổ chức kết nối đang ngày càng năng động. Sự kiện “M&A Sharing” do M&A Vietnam và CLB MBA Harvard Format khởi động 22/11/2025 là một minh chứng. Ông Lưu Quang Vũ, Chủ tịch M&A Partners, chia sẻ: “M&A Sharing sẽ là một chương trình nhằm phổ biến nhiều hơn về hoạt động M&A, kết nối các bên và nâng cao năng lực cho cộng đồng”.

Đáng chú ý, sự tham gia của Hiệp hội Doanh nghiệp Việt Nam tại Nhật Bản (VJBA) trong các sự kiện sắp tới hứa hẹn mở ra cánh cửa hợp tác M&A hai chiều giữa hai quốc gia. Bà Tống Kim Giao, Chủ tịch VJBA, cho biết: “Trước thực trạng già hóa dân số, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đang đối diện với thách thức không có thế hệ doanh nhân kế tục. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt tham gia thị trường M&A tại Nhật Bản và ngược lại”.

Nhìn chung, thị trường M&A ở Việt Nam đang bước vào giai đoạn chín muồi. Cuộc chơi không còn chỉ là chuyện mua rẻ bán đắt. Đó là cuộc tuyển chọn tài sản chiến lược, tạo dựng năng lực cạnh tranh dài hạn và chuẩn bị cho kỷ nguyên dữ liệu. Nhà đầu tư cần thông minh trong chiến lược, thận trọng trong thẩm định và mềm dẻo trong cấu trúc. Những ai sẵn sàng trả giá cho chất lượng, và chịu khó làm bài tập hậu sáp nhập, sẽ là người hưởng lợi nhiều nhất khi thị trường chuyển sang “ít nhưng lớn, thông minh hơn”.

Thu Duyên - Nguyễn Chuẩn