Làm rõ ranh giới để tránh chồng chéo giữa các quy hoạch
Nhiều ý kiến góp ý được đưa ra liên quan đến các bất cập hiện hữu, đặc biệt là cơ chế phân cấp ba tầng quy hoạch và mối quan hệ giữa quy hoạch khu chức năng với các quy hoạch chuyên ngành.
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Việc sửa đổi Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn được xem là cơ hội quan trọng để hoàn thiện hệ thống quy hoạch quốc gia, tạo nền tảng cho phát triển dài hạn và bền vững. Theo đó, nhiều ý kiến đã tập trung phân tích những điểm còn bất cập, đặc biệt là cơ chế tổ chức quản lý quy hoạch theo ba cấp độ (quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết) và mối quan hệ giữa quy hoạch khu chức năng với các quy hoạch chuyên ngành, đây là vấn đề vốn gây nhiều vướng mắc trong thực tiễn.
Đề cập quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân, Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh cho biết Điều 35 mới đã mở rộng phạm vi lập quy hoạch chuyên ngành (giao thông, cấp nước, thoát nước, chất thải rắn, nghĩa trang…), đồng thời quy định phạm vi theo toàn bộ địa giới thành phố và nhấn mạnh yêu cầu tăng tính kết nối giữa các loại không gian.
Quy định này được đánh giá là tiệm cận với tinh thần quy hoạch tích hợp. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng Điều 33 và Điều 35 vẫn chưa giải quyết một vấn đề quan trọng là miễn yêu cầu lập quy hoạch chi tiết 1/500 đối với các công trình chuyên ngành đặc thù đã có trong quy hoạch ngành quốc gia.
Từ thực tiễn này, đại biểu Bảo Trân kiến nghị cần bổ sung nguyên tắc loại trừ đối với các công trình chuyên ngành đặc thù nhằm giảm trùng lặp thủ tục, rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư và tránh tình trạng hồ sơ “chồng lên hồ sơ”. Bà cũng đề xuất thống nhất nội dung giữa quy hoạch chi tiết, quy hoạch hạ tầng và thiết kế cơ sở để tránh việc một nội dung phải xuất hiện trong nhiều loại hồ sơ, gây lãng phí nguồn lực và làm mờ ranh giới trách nhiệm giữa các cơ quan thẩm định.
Ngoài ra, đại biểu cho rằng việc giao Bộ Xây dựng quy định tỷ lệ bản vẽ là phù hợp, nhưng để đảm bảo tính ổn định của hệ thống pháp luật, cần thiết đưa “khung nguyên tắc” về tỷ lệ bản vẽ vào ngay trong luật, tránh tình trạng phải cập nhật quá thường xuyên hoặc vô tình đặt thêm rào cản kỹ thuật cho dự án. Theo đó, hướng dẫn chi tiết có thể do Bộ ban hành, nhưng phần định hướng cốt lõi cần được luật hóa để bảo đảm tính minh bạch và thống nhất trong thực thi.
Quan tâm tới việc phân định ranh giới giữa quy hoạch khu chức năng và quy hoạch chuyên ngành, đại biểu Nguyễn Hải Nam, Đoàn ĐBQH Thừa Thiên – Huế nhấn mạnh rằng Luật cần quy định rõ phạm vi, mục tiêu của quy hoạch khu chức năng để tránh tình trạng chồng chéo với các quy hoạch thuộc pháp luật chuyên ngành như du lịch, văn hóa, thể thao, nông nghiệp, giao thông, thủy lợi hay quốc phòng.
Theo ông, thực tiễn hiện nay có không ít trường hợp quy hoạch khu chức năng chịu sự điều chỉnh của nhiều luật cùng lúc. Chẳng hạn, khu du lịch vừa thuộc quy hoạch đô thị – nông thôn, vừa chịu quản lý của ngành văn hóa – thể thao – du lịch; hay quy hoạch khu công nghiệp lại gắn trực tiếp với quy hoạch giao thông và thủy lợi. Điều này dẫn tới trùng lặp trách nhiệm, kéo dài thời gian lập và phê duyệt, gây lúng túng cho cả cơ quan quản lý lẫn nhà đầu tư.
Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyễn Hải Nam đề nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát và quy định các nguyên tắc phân định rõ ràng để giảm thiểu xung đột pháp lý. Một khu chức năng phải được xác định rành mạch về mục tiêu, phạm vi và cơ quan chủ trì, tránh tình trạng “một khu vực – nhiều quy hoạch” như hiện nay, vốn làm tăng gánh nặng hồ sơ và giảm tính khả thi của dự án.
Nhiều ý kiến thống nhất với yêu cầu cấp thiết về một khung pháp lý quy hoạch thông suốt, đồng bộ và giảm tối đa sự chồng chéo giữa các loại quy hoạch. Việc làm rõ thẩm quyền, phân định phạm vi giữa quy hoạch khu chức năng và quy hoạch chuyên ngành không chỉ tháo gỡ vướng mắc cho địa phương, mà còn tạo nền tảng pháp lý ổn định cho doanh nghiệp, thúc đẩy đầu tư và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực. Khi luật hóa đầy đủ các nguyên tắc này, hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn sẽ trở nên minh bạch, dễ thực thi hơn, hướng tới mục tiêu phát triển hài hòa, hiện đại và bền vững.