Công nghệ

Trong thời đại “xanh” hóa hiện nay, các doanh nghiệp chịu áp lực rất lớn trong việc phát triển dựa trên ba trụ cột bền vững là kinh tế, xã hội và môi trường. Trong bối cảnh đó, việc sử dụng dữ liệu lớn kết hợp với quản trị rủi ro mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Theo kết quả nghiên cứu của TS Lê Phước Luông – Khoa Quản lý Công nghiệp, ĐH Bách khoa, ĐHQG TPHCM - thì đối với các doanh nghiệp, việc thu thập và phân tích dữ liệu lớn đi kèm kế hoạch quản lý rủi ro sẽ có tác động tích cực tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp với kết quả bền vững về khía cạnh kinh tế và môi trường.

Theo TS Luông, nhóm doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thường có nền tảng dữ liệu, hệ thống công nghệ thông tin và nhân lực phân tích dữ liệu lớn tốt hơn. Nhóm doanh nghiệp nội địa vẫn còn hạn chế về năng lực phân tích dữ liệu lớn và quản lý rủi ro chuỗi cung ứng và ảnh hưởng đến cách thực hiện kinh doanh của họ. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp nội địa có thể nâng cao hiệu quả môi trường và kinh tế bằng cách kết hợp quản trị rủi ro với phân tích dữ liệu lớn và hợp tác với các đối tác trong chuỗi cung ứng.

Những thách thức này không chỉ xuất hiện ở cấp độ vĩ mô mà còn len lỏi vào từng giờ hoạt động của nhà máy. Ông Dương Thành Trí – Trưởng phòng Dịch vụ & Vận hành ABB Việt Nam – dẫn số liệu cho biết, việc bị phải dừng máy ngoài kế hoạch có thể khiến nhà máy mất trung bình khoảng $125.000USD mỗi giờ. Đáng nói hơn nữa, đây lại là một vấn đề phổ biến, khi có đến 69% các doanh nghiệp được hỏi xác nhận rằng nhà máy của họ phải đối mặt với khả năng dừng máy ít nhất một lần trong một tháng.

Để đối phó với những tổn thất tài chính lớn này, các nhà máy đang thực hiện một cuộc cách mạng trong quản trị bằng cách chuyển từ sổ sách sang dữ liệu. Trước đây, các vấn đề liên quan đến thu thập dữ liệu, kể cả ghi nhận năng lượng tiêu thụ hay các hồ sơ chứng từ, đều được thực hiện thủ công bằng giấy tờ.

Quá trình số hóa chuyển đổi tất cả các việc làm thủ công, giấy tờ, sang thu thập bằng số đó là tiền đề để áp dụng các giải pháp số hóa hiện đại, các cổng thông tin trực tuyến được thiết kế để giảm chi phí dừng máy ngoài kế hoạch và tăng hiệu quả.

Để "lắng nghe" tiếng nói của máy móc, các nhà máy bắt đầu lắp đặt các cảm biến thông minh. Ông Trí mô tả các cảm biến này rất nhỏ gọn, chỉ to khoảng bằng hộp thuốc lá, và được gắn vào các thiết bị truyền động như động cơ hoặc biến tần. Các thiết bị này giám sát các chỉ số chuyên sâu, ví dụ như nhiệt độ vỏ động cơ, độ rung, hiệu suất năng lượng, tuổi thọ bạc đạn của động cơ, hay tuổi thọ của tụ điện ở biến tần.

Dữ liệu thời gian thật này sẽ được thu thập và đưa lên hệ thống trung tâm để phân tích và đánh giá. Từ những phân tích đánh giá đó, hệ thống sẽ đề xuất cho người sử dụng những dự báo về những khả năng rủi ro có thể xảy ra trong tương lai, cho phép nhà máy có những hoạt động ngăn ngừa để ổn định hệ thống.

Giá trị quản trị rủi ro được thể hiện rõ ràng trên bảng theo dõi tổng thể (dashboard), nơi người sử dụng có thể theo dõi đa chiều tập hợp các thiết bị truyền động trong nhà máy và đưa ra đánh giá tổng quan tình trạng.

Ông Trí nhấn mạnh rằng giá trị không chỉ nằm ở các thông số kỹ thuật. Tính năng đánh giá sức khỏe thiết bị và hỗ trợ kỹ thuật cho phép các chuyên gia giàu kinh nghiệm đọc báo cáo và sử dụng kiến thức chuyên sâu của họ để cung cấp cho khách hàng những lời khuyên mang tính chất chuyên sâu, chứ không chỉ là những thông số đơn giản như tốc độ hay nhiệt độ.

Quan trọng hơn, việc theo dõi liên tục và có những cảnh báo trước giúp nhà máy không cần thiết phải làm bảo trì đồng loạt. Phần mềm cho phép người quản lý chọn lọc ra thiết bị nào nghiêm trọng, thiết bị nào quan trọng để ưu tiên bảo trì, từ đó tối ưu hóa chi phí. Kết quả là thời gian máy hoạt động không bị dừng ngoài mong muốn tăng lên, và tính năng của thiết bị luôn được duy trì ở mức tối đa.

Minh chứng cho hiệu quả kinh tế, ông Dương Thành Trí đưa ra ví dụ về nhà máy tại Cộng hòa Séc. Sau 3 tháng áp dụng ứng dụng quản lý này, nhà máy đã tiết kiệm được $200.000USD nhờ loại bỏ được các sự cố dừng máy ngoài mong muốn.

Như vậy là, việc phát triển song song giữa phân tích rủi ro chuỗi cung ứng và phân tích dữ liệu lớn là hai trong những yếu tố then chốt để đạt được sự phát triển bền vững lâu dài. Đây là lý do các doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình dài hạn kết hợp phân tích rủi ro và phân tích dữ liệu lớn.

Quân Bảo