Công nghệ

Việc ứng dụng tiến bộ khoa học chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún sang mô hình nông nghiệp thông minh, giá trị cao đã giúp nhiều sản phẩm nông sản chủ lực như hải sản, rau củ quả, đặc biệt là vải thiều, na, và các sản phẩm OCOP của Quảng Ninh tăng cường sức cạnh tranh.

Nhờ kho học công nghệ (KHCN), nông sản không chỉ đạt chất lượng vượt trội, an toàn mà còn mở rộng thị trường, nâng cao giá trị kinh tế và đảm bảo phát triển bền vững cho doanh nghiệp và người dân.

Thay đổi tư duy sản xuất nhờ ứng dụng công nghệ cao

Sự chuyển mình mạnh mẽ của nông nghiệp Quảng Ninh bắt nguồn từ việc thay đổi nhận thức và đẩy mạnh đầu tư vào KHCN. Tỉnh đã thực hiện nhiều chương trình, đề án nhằm đưa các tiến bộ khoa học vào thực tiễn sản xuất, đặc biệt là tại các vùng kinh tế trọng điểm và các khu vực sản xuất nông sản chủ lực.

Việc ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn tạo và nhân giống đã cho ra đời các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng cao và khả năng chống chịu bệnh tốt hơn. Điển hình là việc cải tạo giống na, vải thiều, hoặc nuôi cấy mô để sản xuất giống hoa chất lượng cao, giúp rút ngắn thời gian sinh trưởng và nâng cao giá trị thương phẩm. Các mô hình nhà lưới, nhà kính, tưới tiêu tự động, cảm biến độ ẩm đã được triển khai rộng rãi, giúp nông dân kiểm soát chặt chẽ các yếu tố môi trường, giảm thiểu rủi ro thời tiết và tối ưu hóa chi phí đầu vào.

Được biết, tỉnh Quảng Ninh vừa tổ chức Hội nghị tôn vinh sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu tỉnh Quảng Ninh năm 2025. Theo đó, Ban Tổ chức đã lựa chọn 27 sản phẩm tiêu biểu để tôn vinh, gồm 17 sản phẩm về trồng trọt, 4 sản phẩm chăn nuôi, 5 sản phẩm thủy sản và 1 sản phẩm phục vụ nông nghiệp. Đây là kết quả từ sự đề cử của Hội Nông dân và UBND 54 xã, phường, đặc khu trong toàn tỉnh; là dịp tôn vinh tinh thần sáng tạo của người nông dân, doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác... đã nỗ lực thực hiện hiệu quả các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển “tam nông,” thúc đẩy chuyển đổi số và ứng dụng KHCN trong nông nghiệp.

27 sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu đã đại diện cho sự đa dạng của nông nghiệp Quảng Ninh, đặc biệt là phần nào cho thấy hiệu quả của KHCN đã giúp nâng cao chất lượng, giá trị nông sản. Như Công ty TNHH Nuôi trồng, Sản xuất và Chế biến Dược liệu Đông Bắc (xã Hải Hòa) có tới 3 sản phẩm được vinh danh lần này (2 sản phẩm trà thảo dược, 1 sản phẩm dầu gội dược liệu). Doanh nghiệp này, hiện đang áp dụng quy trình sản xuất dược liệu khép kín từ khâu ươm trồng, nuôi giống đến sản xuất, chế biến các sản phẩm trên dây chuyền hiện đại. Các thiết bị, máy móc, nhà xưởng được đầu tư quy mô, hiện đại, chuyên nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt về sản xuất, cũng như hoạt động nghiên cứu, kiểm định.

Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và thương mại Việt Tú (xã Đường Hoa) với sản phẩm trà Bích Loa Xuân được vinh danh sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu, cũng là một minh chứng cho sự thành công của ứng dụng KHCN. Đó là tập trung sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ với quy trình trồng và thu hái thuận tự nhiên; thường xuyên giám định mẫu đất, mẫu nước để đáp ứng tiêu chuẩn vùng nguyên liệu theo yêu cầu của những thị trường khắt khe như Đài Loan (Trung Quốc) và Nhật Bản... Vậy là vừa vận dụng kinh nghiệm của cha ông, người nông dân còn kết hợp hài hòa với sự hỗ trợ của các chuyên gia, nhà khoa học để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, từ chỗ chỉ bán cái mình có sang bán cái thị trường cần.

Nâng cao chất lượng và thương hiệu sản phẩm

Ứng dụng KHCN không chỉ là xu thế, mà đã trở thành chìa khóa để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp, nâng tầm giá trị nông sản. Thực tế cho thấy, nhiều thương hiệu OCOP Quảng Ninh có được sự bứt phá nhờ đầu tư KHCN vào các khâu sản xuất, chế biến, bảo quản cho đến tiêu thụ ra thị trường.

Theo Sở KHCN: Việc áp dụng các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt (GAP) không chỉ đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm mà còn là điều kiện tiên quyết để nông sản Quảng Ninh thâm nhập vào các thị trường khó tính. Các công nghệ giám sát và ghi chép điện tử giúp minh bạch hóa toàn bộ quá trình sản xuất. Trong đó, công nghệ mã vạch (Barcode), mã QR và đặc biệt là công nghệ Blockchain đang được ứng dụng để tạo hệ thống truy xuất nguồn gốc rõ ràng cho các sản phẩm OCOP và nông sản xuất khẩu chủ lực như: Na dai Quảng Ninh, vải thiều sớm Phương Nam, trà hoa vàng Ba Chẽ,... Người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra lịch sử sản xuất, chế biến, giúp củng cố niềm tin vào chất lượng sản phẩm.

Được biết, hiện nay chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được KHCN hậu thuẫn mạnh mẽ. Nhiều đề tài nghiên cứu đã tập trung vào việc chế biến sâu các sản phẩm truyền thống, tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng cao như tinh dầu, thực phẩm chức năng, đồ uống từ nông sản, giúp kéo dài thời gian bảo quản và mở rộng phân khúc thị trường.

Để nâng cao giá trị các nông sản chủ lực của địa phương, thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi, hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã và cá nhân đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào các khâu sản xuất, kinh doanh sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm OCOP. Nhiều chính sách hỗ trợ đã được triển khai, bao gồm kết nối người dân với nhà quản lý và nhà khoa học. Trong đó, hỗ trợ vốn vay xây dựng nhà xưởng và đầu tư công nghệ; xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm... Tỉnh Quảng Ninh cũng đã ban hành Nghị quyết về phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo đến năm 2030, tiếp tục nhấn mạnh vai trò của KHCN đối với lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt ưu tiên nghiên cứu phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái đa lợi ích.

Trong đó, tỉnh đã dành từ 6-7% chi ngân sách thường xuyên mỗi năm, tương đương với khoảng 600-800 tỷ đồng cho KHCN, trong đó có ngành nông nghiệp. Sở KH&CN là cơ quan chủ trì tham mưu cho UBND tỉnh triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp tỉnh...

Khoa học công nghệ không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là chiến lược phát triển mang tính đột phá cho nông nghiệp Quảng Ninh. Bằng cách tích hợp KHCN vào mọi khâu của chuỗi giá trị, từ đầu vào đến đầu ra, tỉnh đã thành công trong việc tạo ra các sản phẩm nông sản có chất lượng vượt trội, thương hiệu vững chắc và khả năng cạnh tranh cao trên thị trường trong nước và quốc tế. Sự kết hợp giữa tiềm năng đất đai, nguồn lực con người và sức mạnh của KHCN đang mở ra một tương lai nông nghiệp thịnh vượng và bền vững cho tỉnh Quảng Ninh.

Lê Cường