Nghiên cứu - Trao đổi

Theo đó, với 434/443 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, tại phiên họp ngày 10/12, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật An ninh mạng. Luật này được hợp nhất Luật An ninh mạng 2018 và Luật An toàn thông tin mạng 2015 gồm 8 Chương 45 Điều, quy định về an ninh mạng, bảo vệ an ninh mạng; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Luật quy định Bộ Công an là cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thực hiện quản lý Nhà nước về an ninh mạng; xây dựng, đề xuất chiến lược, chủ trương, chính sách, kế hoạch, phương án bảo vệ an ninh mạng; nghiên cứu, xây dựng, phát triển và sử dụng mật mã an ninh để bảo vệ an ninh dữ liệu thuộc phạm vi quản lý.

Bộ Công an có thẩm quyền yêu cầu doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông, Internet và các dịch vụ gia tăng trên không gian mạng, chủ quản hệ thống thông tin loại bỏ thông tin có nội dung vi phạm pháp luật về an ninh mạng trên hệ thống do mình quản lý. Cơ quan này cũng chịu trách nhiệm bảo đảm an ninh thông tin trên không gian mạng, an ninh dữ liệu; xây dựng cơ chế quản lý định danh địa chỉ IP; xác thực thông tin đăng ký tài khoản số; cảnh báo, chia sẻ thông tin về nguy cơ đe dọa an ninh mạng.

Không chỉ có vậy, Luật cũng giao Bộ Công an giữ vai trò phòng ngừa, đấu tranh với các hoạt động sử dụng không gian mạng xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và phòng, chống tội phạm mạng. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực liên quan phải phối hợp lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an để thiết lập hệ thống kết nối, truyền tải dữ liệu và giải pháp kỹ thuật phục vụ điều tra, xác minh, xử lý hành vi vi phạm pháp luật.

Luật cũng quy định hàng loạt hành vi bị nghiêm cấm, trong đó có việc đăng tải, phát tán thông tin tuyên truyền chống Nhà nước, gây chia rẽ, thù hận giữa các dân tộc, tôn giáo; xúc phạm dân tộc, lãnh tụ, danh nhân, anh hùng dân tộc; xuyên tạc lịch sử; bịa đặt, vu khống, xâm phạm nhân phẩm, danh dự, uy tín của người khác; thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân...

Với những nội dung đã nêu, việc Luật được thông qua kỳ vọng sẽ tạo nền tảng pháp lý vững chắc giúp Việt Nam ứng phó hiệu quả với thách thức an ninh mạng, bảo vệ an ninh quốc gia và quyền lợi công dân trong kỷ nguyên số. Đặc biệt, ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, thể hiện tư duy, tầm nhìn mới, định hướng đưa đất nước phát triển trong kỷ nguyên số.

Nhìn nhận về Luật An ninh mạng, không ít ý kiến cho hay, đây là một yêu cầu cấp thiết nhằm bảo vệ chủ quyền số, an toàn cho các hệ thống thông tin quốc gia, đồng thời thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp an ninh mạng Việt Nam.

Nhìn nhận về Luật này trước khi được Quốc hội biểu quyết thông qua, ông Nguyễn Minh Đức - Chủ nhiệm CLB Dịch vụ An ninh mạng, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia bày tỏ, Luật An ninh mạng 2025 không chỉ là công cụ bảo vệ chủ quyền số mà còn là động lực kinh tế quan trọng.

Theo ông Đức, Luật đang giải quyết bài toán cạnh tranh từ gốc rễ bằng cách tạo ra thị trường.

Thứ nhất, Điều 5 của Dự thảo đề xuất khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng sản phẩm, dịch vụ an ninh mạng do Việt Nam phát triển, nhằm định hướng thị trường và xây dựng công nghiệp an ninh mạng thành ngành kinh tế chiến lược.

Thứ hai, và là điểm mấu chốt, luật quy định rõ kinh phí dành cho bảo vệ an ninh mạng tại các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị phải đạt tối thiểu 10% tổng kinh phí của các đề án, dự án công nghệ thông tin.

“Trước kia là không có”, ông Đức nhấn mạnh. Đồng thời giải thích, việc luật hóa điều khoản 10% này đã tạo ra một thị trường thực sự. Thay vì các doanh nghiệp an ninh mạng phải đi thuyết phục từng đơn vị, bây giờ họ đã phải có ngân sách nhất định.

Ông Đức cho rằng, quy định mang tính cách mạng này sẽ kiến tạo một thị trường ổn định, có ngân sách được đảm bảo hàng năm. Điều này giúp các doanh nghiệp an ninh mạng Việt Nam đỡ vất vả trong quá trình thuyết phục, từ đó có nguồn lực để tái đầu tư, nghiên cứu - phát triển (R&D) và thực sự nâng cao chất lượng sản phẩm.

Đánh giá về điểm mới của Luật An ninh mạng liên quan đến vai trò và trách nhiệm, đặc biệt của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong bảo đảm an ninh mạng khi quy định, người đứng đầu không chỉ chịu trách nhiệm triển khai hoạt động bảo vệ trong phạm vi quản lý, mà còn phải đáp ứng yêu cầu về kiến thức và kỹ năng liên quan đến an ninh mạng.

Một số ý kiến cho rằng, quy định này phản ánh đúng thực tiễn khi được đặt ở vị trí ưu tiên trong quản trị và ra quyết định. Bởi, nếu người đứng đầu không hiểu về an ninh mạng, mọi chiến lược, quy trình, đầu tư kỹ thuật và phân công nhân sự đều có nguy cơ chỉ mang tính hình thức hoặc triển khai thiếu trọng tâm. Ngược lại, khi lãnh đạo có hiểu biết và kỹ năng đủ sâu, các quyết sách về bảo vệ hệ thống thông tin, về đầu tư công nghệ, về tổ chức nhân sự và vận hành dữ liệu sẽ đi đúng hướng, phát huy hiệu quả và bảo đảm tính bền vững.

Gia Nguyễn