Phân tích - Bình luận
FED đang mất dần tính độc lập?
Ông Donald Trump, cả trong nhiệm kỳ trước và hiện nay, chưa bao giờ che giấu quan điểm rằng Tổng thống nên có tiếng nói trực tiếp trong chính sách tiền tệ của FED.
Nhiệm kỳ của Chủ tịch Cục dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED), ông Jerome Powell sẽ kết thúc vào tháng 5/2026, nhưng Tổng thống Trump đã sốt sắng đề cử người ngồi vào chiếc ghế quyền lực nhất trong giới ngân hàng này.
Ông Kevin Hassett - Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Nhà Trắng là ứng viên nổi bật nhất cho ghế Chủ tịch FED. Ông Kevin Hassett được ông Trump ưu ái nhắc tới và dự báo là lựa chọn hàng đầu.
Người thứ hai là Cựu Thống đốc FED Kevin Warsh với kinh nghiệm dày dặn về chính sách tiền tệ và một trong những nhân vật được cho là thân cận với đương kim Tổng thống Hoa Kỳ.
Ông Kevin Warsh là người đồng quan điểm với ông Trump về chính sách tiền tệ. Sau một báo cáo của Wall Street Journal, thị trường đã điều chỉnh xác suất ông Kevin Hassett được đề cử giữ chức Chủ tịch FED giảm từ khoảng 71% xuống 62%, trong khi khả năng của ông Warsh tăng lên mức 36%.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, ông Trump cũng nhắc lại quan điểm từng đưa ra trước đó rằng Chủ tịch FED nên tham khảo ý kiến Tổng thống trong các quyết định về lãi suất. Theo ông, thông lệ này từng được áp dụng thường xuyên trong quá khứ nhưng nay không còn phổ biến, và cho rằng điều đó nên được khôi phục vì ông là một tiếng nói thông minh và đáng được lắng nghe.
Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren (Đảng Dân chủ) bày tỏ lo ngại rằng, ông Trump có thể bổ nhiệm Chủ tịch FED mang tính “con rối”, làm suy yếu tính độc lập của ngân hàng trung ương Mỹ.
Trên thực tế, ông Trump đã bất đồng với Chủ tịch FED đương nhiệm Jerome Powell gần như ngay từ khi đề cử ông này vào vị trí lãnh đạo ngân hàng trung ương Mỹ năm 2017.
Trong nhiệm kỳ của mình, ông Trump nhiều lần công kích cá nhân ông Powell và gây sức ép buộc FED phải hạ lãi suất. Ngay cả khi FED bắt đầu nới lỏng chính sách, với mức cắt giảm 0,25 điểm phần trăm lãi suất chủ chốt kể từ tháng 9, ông Trump vẫn bày tỏ sự không hài lòng về tốc độ điều chỉnh.
Khi được hỏi về di sản của mình, ông Powell nói: “Tôi thực sự muốn chuyển giao công việc này cho người kế nhiệm khi nền kinh tế đang ở trạng thái rất tốt. Đó là điều tôi muốn làm.”
Trong nhiều thập kỷ, FED được xem là một trong những ngân hàng trung ương độc lập nhất thế giới, đóng vai trò then chốt trong việc ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát. Tuy nhiên, những diễn biến gần đây xoay quanh quá trình tìm kiếm tân Chủ tịch FED cùng các phát ngôn trực diện từ ông Donald Trump, đang làm dấy lên câu hỏi: liệu tổ chức quyền lực này có đang đứng trước nguy cơ bị xói mòn tính độc lập hay không?
Việc ông Trump lặp lại lập trường FED nên “tham khảo ý kiến Tổng thống” trong các quyết định lãi suất của FED, cùng lời khẳng định rằng ông là “một tiếng nói thông minh cần được lắng nghe”, đã khiến giới quan sát lo ngại về ranh giới giữa tư vấn chính trị và can thiệp chính sách.
Điều đáng lo ngại là sự xói mòn dần dần về niềm tin: khi thị trường, giới đầu tư bắt đầu tin rằng FED có thể bị chi phối, uy tín và hiệu quả của chính sách tiền tệ sẽ bị tổn hại. Thách thức không chỉ nằm ở việc bảo vệ cơ chế, mà còn ở việc duy trì niềm tin rằng ngân hàng trung ương Mỹ vẫn đứng ngoài các toan tính quyền lực ngắn hạn - yếu tố cốt lõi để đảm bảo ổn định kinh tế dài hạn.