Chứng khoán

Bối cảnh kinh tế vĩ mô được dự báo thuận lợi trong năm 2026, nhưng các nhà quản lý quỹ cũng cần cân nhắc một số rủi ro.

Hiệu suất dài hạn tích cực

Theo ông Dương Hoàng Anh - Chuyên viên phân tích CTCP Quản lý quỹ Rồng Việt (VDAM), năm 2025 là một năm đầu tư thành công của các quỹ nếu xét về lợi suất dài hạn. Trong khoảng 128 quỹ (cả ETF, quỹ đóng, quỹ mở, cổ phiếu, trái phiếu, cân bằng) mà VDAM theo dõi, nhóm quỹ mở chỉ có khoảng 2-3 quỹ vượt trội so với chỉ số. Tính đến cuối tháng 11/2025, hầu hết các quỹ có hiệu suất thấp hơn chỉ số chính, trong khi VN-Index tăng khoảng 33%. Trong đó, phần lớn các quỹ mở vẫn đạt hiệu suất từ 15-25% từ đầu năm.

“Đây là con số ấn tượng nếu xét trong bối cảnh 3-5 năm, kể cả những năm biến động giảm mạnh như năm 2022, 2024 hay tăng mạnh như năm 2021. Với nhóm quỹ mở, nếu nhìn tổng quát 3-5 năm thì hiệu suất vẫn ấn tượng. Công bằng mà nói, để một nhà đầu tư đạt được 15-25% liên tục trong 3-5 năm không phải dễ. Có thể có những năm nhà đầu tư cá nhân có hiệu suất cao hơn so với VN-Index và các quỹ, nhưng để duy trì ổn định dài hạn là rất khó. Cá biệt có một số quỹ mở đạt hiệu suất trung bình 30%/năm”, ông Hoàng Anh cho biết.

Đối với nhóm ETF (quỹ mô phỏng chỉ số), đặc điểm này giúp chứng chỉ quỹ hưởng trọn đà tăng của nhóm cổ phiếu dẫn dắt như Vingroup và cả chỉ số VN-Index. Nhiều ETFs đạt từ 70-100% trong vòng 3 năm tích lũy, trung bình mỗi năm khoảng 30-40%, cao hơn so với các quỹ chủ động.

Nguyên do năm 2025, thị trường tăng giá với động lực đến từ nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn. Câu chuyện nằm ở việc các quỹ có sở hữu những cổ phiếu tăng giá đó trong danh mục hay không. Rất khó để một quỹ đầu tư, nhất là quỹ chủ động, thêm vào hoặc bán ra một nhóm cổ phiếu nhất định. Tại Việt Nam, thị trường chung thường tăng giá nhờ một vài cổ phiếu hiệu suất vượt trội kéo chỉ số đi lên. Điều này tích cực với những ai theo trường phái lựa chọn từng cổ phiếu, nhưng sẽ rất áp lực nếu chọn sai.

Ngược lại, các ETFs mang lại hiệu suất vượt trội trong 3-5 năm qua nhờ bám sát cấu phần chỉ số, có trong danh mục những cổ phiếu dẫn dắt, không bị giới hạn bởi các quy định khắt khe và không chịu áp lực tâm lý hay phí như quỹ chủ động. Quỹ chủ động thường bị ảnh hưởng khi nhà đầu tư rút vốn (rút NAV), còn ETF không bị ảnh hưởng vì chỉ mô phỏng chỉ số.

“Trong năm 2025 là năm các quỹ có hiệu suất rất tốt. Nếu đầu tư theo trường phái tích sản hoặc mua chứng chỉ quỹ thụ động, mức sinh lợi 15-25%/năm, thậm chí ETF hơn 30-35%, thì khá tích cực cho đường dài. Theo quy tắc 72, chỉ cần khoảng 3 năm với hiệu suất 24% là đã gấp đôi tài sản” ông Dương Hoàng Anh cho biết.

Cơ sở kỳ vọng dòng tiền trở lại

Về dòng tiền, từ đầu năm 2025 đến tháng 4 xuất hiện tin về mức thuế quan đối ứng 46% từ Tổng thống Trump khiến thị trường lo ngại, nhưng hiện tại đã dịu xuống. Các yếu tố này, cùng thị trường liên ngân hàng, tác động đến dòng tiền ngắn, trung và dài hạn. Hiện đang có những thay đổi và kỳ vọng tích cực cho năm 2026.

Phân tích chi tiết, nhiều chuyên gia cho rằng với hơn 5 tỷ USD khối ngoại bán ròng, các quỹ bị rút ròng không hẳn do Việt Nam xấu hay mức thuế quan 46%, mà còn do ảnh hưởng tâm lý thương mại. Dòng tiền rút ra đã đi về đâu? Dù FED đã giảm lãi suất 3 lần trong năm 2025 nhưng sự thận trọng khiến lãi suất thực ở Mỹ vẫn dương, hút tiền quay lại Mỹ. Các cổ phiếu công nghệ của các Big Techs (Magnificent 7) tăng tốt, Bitcoin và vàng cũng hút tiền mạnh. Còn tại Việt Nam, nhà đầu tư cá nhân là đối tượng tham gia chính. Tuy nhiên, áp lực bán ròng của khối ngoại và ETF đã giảm đáng kể vào đầu quý 4.

Về câu chuyện nâng hạng thị trường, tham chiếu Thái Lan và Qatar, dòng vốn ngoại thường đổ bộ mạnh 6 tháng trước khi FTSE công bố. Nếu công bố tháng 9/2026, thì tháng 3/2026 sẽ là thời điểm kích hoạt dòng tiền mạnh mẽ nhất. Đà bán ròng của khối ngoại có thể giảm trong 3 tháng đầu năm 2026 và đảo chiều mua ròng vào cuối quý 1, đầu quý 2/2026. Năm tới, FED tiếp tục giảm lãi suất.

Hiện tại, dòng tiền nhà đầu tư cá nhân vẫn gia tăng với khoảng 11,4 triệu tài khoản, dư nợ ký quỹ và tiền mặt duy trì tăng trưởng. “Chúng ta đang chờ đợi điểm kích hoạt dòng tiền mạnh mẽ hơn. Năm 2026 hoàn toàn có cơ sở kỳ vọng dòng tiền quay lại từ cả nhà đầu tư cá nhân, tổ chức và khối ngoại nhờ vĩ mô cải thiện”, ông Dương Hoàng Anh nhận định. Đây cũng là quan điểm của hầu hết các nhà quản lý quỹ trên thị trường Việt Nam.

Về định giá, theo chuyên gia VDAM, thị trường hiện tại không đắt. Các nhà phân tích VDAM ước tính tăng trưởng lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp trên HoSE quý 4/2025 khoảng 26%, cả năm 2025 khoảng 19,5%. Kỳ vọng lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp này trong năm 2026 tăng 20-24% (trung bình 22%). P/E forward của VN-Index khoảng 12,9 lần cho 2025, thấp hơn mức trung bình 5 năm (14,5-14,6 lần). P/E cho năm 2026 khoảng 10,6 lần. Kể cả nhóm Vingroup, mức định giá này vẫn hấp dẫn dựa trên tăng trưởng lợi nhuận.

Năm 2026 có sự chuyển dịch động lực tăng trưởng rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà quản lý quỹ cũng cần cân nhắc 2 rủi ro. Thứ nhất là tăng trưởng tín dụng. Năm 2025, tín dụng dự báo tăng khoảng 18% nhưng dòng vốn chảy mạnh vào bất động sản, trong khi sản xuất và dịch vụ còn yếu. Do đó, định hướng dòng tín dụng đúng là cần thiết. Thứ hai, nếu duy trì tốc độ tăng trưởng tín dụng cao trong khi Fed giảm lãi suất chậm, áp lực tỷ giá sẽ lớn, ảnh hưởng đến dư địa duy trì lãi suất thấp hỗ trợ kinh tế (dự kiến lãi suất điều hành 4,5-5%/năm).

Lê Mỹ