Kinh tế
ĐẦU TƯ CÔNG: Khơi thông “vốn mồi” để kinh tế cất cánh
Chuyên gia cho rằng, nguồn vốn đầu tư công chính là loại “vốn mồi” thiết yếu để thu hút các nguồn lực xã hội, bao gồm cả các nguồn lực từ khối tư nhân trong nước và quốc tế.
Tọa đàm “Đầu tư công - gỡ nút thắt để bứt phá tăng trưởng năm 2026”, do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp, phối hợp với Hiệp hội Công nghiệp khoáng sản TP HCM tổ chức chiều ngày 23/12, tại TP HCM.
Vai trò của đầu tư công đang được nhìn nhận với một vị thế chiến lược và mạnh mẽ. Theo quan điểm của ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, thì nguồn vốn đầu tư công chính là loại “vốn mồi” thiết yếu để thu hút các nguồn lực xã hội, bao gồm cả các nguồn lực từ khối tư nhân trong nước và quốc tế.
Để minh chứng cho sức mạnh lan tỏa này, ông Lê Hoàng Châu dẫn chứng sự kiện vào ngày 19/12/2025 vừa qua, khi cả nước đã đồng loạt khởi công, khánh thành và động thổ tới trên 200 dự án. Đáng chú ý, trong tổng số vốn đó, vốn đầu tư tư nhân chiếm tỷ trọng áp đảo lên tới 82%.
“Đây là bằng chứng cho việc khi đầu tư công đạt hiệu quả và mở đường đúng hướng sẽ tạo ra động lực phát triển kinh tế mạnh mẽ cho toàn xã hội”, ông Lê Hoàng Châu chia sẻ.
Tuy nhiên, Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cũng nhìn nhận, hiệu quả đầu tư hiện nay, thể hiện qua chỉ số ICOR vẫn còn ở mức thấp. Để cải thiện tình hình, ông Lê Hoàng Châu cho rằng, giải pháp cốt yếu là phải rút ngắn thời gian thực hiện bằng cách tập trung tháo gỡ hai trở ngại lớn nhất hiện nay.
Trở ngại thứ nhất là công tác giải phóng mặt bằng, vốn là nguyên nhân chính khiến tỷ lệ giải ngân thường xuyên ở mức thấp. Tuy vậy, năm 2025 đang có sự đột phá nhờ các nỗ lực tháo gỡ trong Nghị quyết của Quốc hội, cho phép áp dụng bảng giá đất để tính giá bồi thường sát thực tế và tách dự án giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư chung.
Trở ngại thứ hai là tình trạng thiếu hụt vật liệu xây dựng nghiêm trọng, đặc biệt là cát. Để giải bài toán này, ông Lê Hoàng Châu đề xuất khẩn trương khai thác nguồn cát dồi dào từ Campuchia sau khi đã có những buổi làm việc và khảo sát thực địa. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh các tiêu chuẩn cho cát nhân tạo từ phế liệu công nghiệp để thay thế cát tự nhiên đang dần cạn kiệt cũng là một giải pháp tốt.
Về tầm nhìn dài hạn cho hạ tầng, ông Lê Hoàng Châu kiến nghị, cần thay đổi tư duy làm đường cao tốc tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Thay vì làm đường trên mặt đất tại vùng nền đất yếu thì nên xây dựng đường cao tốc trên cầu cạn để vừa tiêu thụ lượng xi măng, sắt thép dư thừa, vừa dễ bảo trì và không cản trở dòng chảy tự nhiên của mùa nước nổi.
Đối với lĩnh vực bất động sản, Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu chia sẻ, các doanh nghiệp đang tích cực đi trước đón đầu quy hoạch, tập trung đầu tư vào các khu đô thị mới trong bán kính vàng quanh các nhà ga Metro và lối ra cao tốc. Ông Lê Hoàng Châu ví von hai nguồn lực đầu tư công và đầu tư tư nhân giống như hai cánh của một con chim, chỉ khi cả hai cùng mạnh mẽ thì kinh tế đất nước mới có thể thực sự cất cánh bay cao.
Tiếp nối các vấn đề về thực thi hạ tầng, ông Hà Huy Cường - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Nam Á khẳng định, ngành ngân hàng đóng vai trò then chốt khi vừa là đơn vị cung ứng vốn, vừa là bên quản lý dòng tiền cho các dự án. Theo dự báo của ông Hà Huy Cường, bước sang năm 2026, Việt Nam sẽ chứng kiến một sự chuyển mình mạnh mẽ khi các cơ chế thúc đẩy kinh tế tư nhân tạo ra hiệu ứng như một chiếc lò xo được giải phóng.
Tuy nhiên, ông Hà Huy Cường cũng cảnh báo về áp lực nguồn vốn khi nhu cầu tín dụng dự kiến tăng từ 17% đến 18%, trong khi tốc độ huy động vốn chỉ đạt khoảng 11% đến 12%. Để giải quyết khoảng kép này, ông Cường đưa ra ba đề xuất trọng tâm.
Thứ nhất là khơi thông kênh trái phiếu đặc biệt dành riêng cho đầu tư công để hỗ trợ nguồn vốn cho gần 500 dự án trọng điểm quốc gia.
Thứ hai là đề xuất các cơ quan quản lý linh hoạt các tỷ lệ an toàn vốn, xem xét tách phần vốn đầu tư công ra khỏi giới hạn sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn để giảm áp lực cho các ngân hàng thương mại.
Thứ ba, ông Cường nhấn mạnh việc thu hút nguồn vốn ngoại từ các quỹ đầu tư quốc tế và khẳng định các ngân hàng sẵn sàng đóng vai trò chuyên gia kết nối để đưa dòng vốn này về phục vụ các dự án hạ tầng trong nước.
Tổng kết Tọa đàm, ông Võ Tân Thành - Phó Chủ tịch VCCI, nhấn mạnh rằng đầu tư công không chỉ là công cụ kích thích tăng trưởng ngắn hạn mà cần nhìn nhận đầu tư công như một đòn bẩy chiến lược để nâng cao năng suất và cải thiện chất lượng tăng trưởng dài hạn cho nền kinh tế. Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành đánh giá năm 2026 chính là năm bản lề cho một giai đoạn phát triển mới, nơi vai trò của đầu tư công trở nên đặc biệt quan trọng.
Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành cũng cam kết, VCCI sẽ tập hợp và chắt lọc những đề xuất xác đáng nhất trình lên các cơ quan thẩm quyền. Đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cộng đồng doanh nghiệp để tháo gỡ các khó khăn thực tế, cải thiện môi trường kinh doanh và thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân.
“Mặc dù thách thức phía trước là rất lớn nhưng cơ hội cũng không hề nhỏ. Tôi tin tưởng rằng nếu đầu tư công được tháo gỡ đúng những nút thắt cốt lõi và đặt đúng vai trò dẫn dắt, Việt Nam hoàn toàn có cơ sở để kỳ vọng vào một giai đoạn tăng trưởng mới với chất lượng cao hơn, bền vững hơn và dựa nhiều vào năng suất cùng sự sáng tạo”, Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành kết luận.