In bài viết (Ctrl+P)Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte mới đây đã ký ban hành Đạo luật số 11203 (Republic Act N. 11203) về chuyển đổi cơ chế hạn ngạch duy trì hai thập kỷ qua sang cơ chế thuế hóa đối với việc nhập khẩu gạo. Đạo luật mới cho phép Philippines áp dụng thuế tự vệ đặc biệt đối với mặt hàng gạo, đồng thời các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, giấy chứng nhận…cũng cao hơn.
Gạo chiếm tới 76% kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông sản chính của Việt Nam sang Philippines trong quý 1/2019.
Không riêng TCty Lương thực Miền Nam (Vinafood 2), mà các doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn của Việt Nam, bên cạnh sự hứng khởi, vẫn còn những lo lắng. Bởi từ nay, gạo Việt Nam sẽ không chỉ cạnh tranh với gạo Thái Lan mà sẽ có thêm các quốc gia khác trong khu vực như Campuchia, Myanmar. Bởi các quốc gia này không được hưởng ưu đãi thuế từ châu Âu nên sẽ quay về thị trường Philippines. Ngoài ra, gạo Việt Nam sẽ có thêm nhiều đối thủ khác ngoài ASEAN như Ấn Độ, Pakistan…
Mới nghe qua tưởng chừng “cửa” xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Philippines hẹp đi, nhưng nếu phân tích sâu thì lại rộng mở hơn. Thứ nhất, Philippines thay thế cơ chế quản lý hạn ngạch bằng thuế nhập khẩu gạo, tức là nếu gạo Việt Nam đủ tiêu chuẩn thì sẽ được xuất khẩu vào Philippines với số lượng không hạn chế. Thứ hai, gạo Việt Nam sẽ được hưởng mức thuế suất 35%, thấp hơn so với thuế nhập khẩu đối với gạo từ các nước ngoài ASEAN. Thứ ba, nếu như trước đây, các doanh nghiệp muốn xuất khẩu gạo sang thị trường này phải có giấy phép của Cơ quan Lương thực Quốc gia (NFA), thì nay không cần giấy phép này mà chỉ cần Giấy chứng nhận vệ sinh và kiểm dịch thực vật do Cục Thực vật thuộc Bộ Nông nghiệp Philippines cấp.
Cũng cần nhắc lại, Việt Nam và Thái Lan vốn luôn cạnh tranh gay gắt về hạn ngạch nhập khẩu gạo vào Philippines. Nhưng nay, các doanh nghiệp không phải quan tâm đến điều này. Mặt khác, năm nay khả năng xuất khẩu gạo của Thái Lan sẽ giảm do tồn kho nước này đang ở mức thấp nhất trong 10 năm trở lại đây.