Quy định sở hữu cổ phần tối đa không phát huy tác dụng

>>Sửa Luật Đất đai: Đại biểu Quốc hội đề nghị không áp dụng phương pháp thặng dư

Đại biểu Quốc hội Đoàn Thị Lê An (đoàn Cao Bằng) nêu ý kiến tại phiên thảo luận về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, ngày 15/1.

Theo quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng hiện nay, cổ đông là cá nhân không được sở hữu vượt quá 5% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng. Con số này không vượt quá 15% đối với cổ đông là tổ chức, không vượt quá 20% đối với cổ đông và người có liên quan của cổ đông đó.

Trong khi đó, dự thảo luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi đề xuất giảm xuống còn không quá 10% đối với cổ đông là tổ chức, không quá 15% đối với cổ đông và người có liên quan của cổ đông đó.

Thảo luận về vấn đề này, đại biểu Đoàn Thị Lê An cho rằng đề xuất giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần như dự thảo hướng đến mục tiêu loại bỏ tình trạng sở hữu chéo, thao túng và chi phối hoạt động tổ chức tín dụng từ một số cổ đông, nhóm cổ đông lớn.

Tuy nhiên, nếu chỉ điều chỉnh tỷ lệ sở hữu như trên thì không có nhiều ý nghĩa trong hạn chế sở hữu chéo. Điều này chỉ kiểm soát được về mặt hồ sơ, chưa nói đến có thể tạo ra rào cản đối với dòng vốn ngoại chảy vào hệ thống ngân hàng nội.

Việc khống chế tỷ lệ không quan trọng bằng việc giám sát, thực thi quy định. Các trường hợp sai phạm thời gian qua cho thấy, tỷ lệ sở hữu thực sự của những "người chủ ngân hàng" cao hơn rất nhiều so với quy định, thông qua công ty con, công ty liên kết hoặc cá nhân đứng tên.

"Khống chế tỷ lệ sở hữu tại ngân hàng không đủ ngăn tái diễn vụ việc tương tự như SCB, bởi sở hữu chéo hay thao túng ngân hàng về bản chất rất phức tạp, trên giấy tờ nhiều cổ đông sở hữu thấp hơn tỷ lệ cho phép nhưng vẫn nắm quyền chi phối", bà An nhận định.

>>Trình Quốc hội 4 nội dung tại kỳ họp bất thường

>>Thường vụ Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Từ những căn cứ đã nêu, theo đại biểu Đoàn Thị Lê An bên cạnh việc siết tỷ lệ sở hữu với hiệu quả còn khá mơ hồ thì cần siết chặt điều kiện, thủ tục cấp tín dụng cho khách hàng liên quan đến cổ đông. Có hệ thống giám sát chéo, thiết lập khung pháp lý để làm rõ cơ cấu sở hữu, chủ sở hữu thực và trách nhiệm giải trình, xử lý nghiêm khi vi phạm.

Đồng quan điểm, đại biểu Võ Mạnh Sơn (đoàn Thanh Hoá) nhận định giảm sở hữu cổ phần chưa phải là giải pháp phù hợp ở thời điểm hiện tại để tăng sự an toàn cho hệ thống ngân hàng.

Ông Sơn dẫn chứng, tỷ lệ sở hữu cổ phần tối đa như hiện nay của Việt Nam đã tương đối thấp so với nhiều nước trên thế giới. Mặc dù vậy, tình trạng cấp tín dụng tập trung cho một số nhóm khách hàng có liên quan vẫn thường xuyên diễn ra, gây rủi ro cho hệ thống.

Như vậy, quy định sở hữu cổ phần tối đa đã không thực sự phát huy tác dụng. Một số cổ đông dù không rơi vào trường hợp như quy định trong luật nhưng vẫn liên kết chặt chẽ với nhau, đồng thuận cấp tín dụng rất tập trung.

Đại biểu Võ Mạnh Sơn còn lo ngại sự ảnh hưởng đến hoạt động quản trị ngân hàng, vì nếu sở hữu tỷ lệ vốn quá thấp, các cổ đông sẽ không thực sự gắn bó với hoạt động kinh doanh của ngân hàng.