Sẽ khôi phục tuyến đường sắt nhiều năm bị "bỏ quên" ở Nghệ An?

NGỌC THÁI• 01/06/2023 05:46

Với định hướng tiếp tục triển khai xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc Nam đi qua, Nghệ An sẽ khôi phục tuyến đường sắt Cầu Giát – Nghĩa Đàn khi có nhu cầu vận tải trong thời gian tới.

Trước đó, vào tháng 12/2022, Cục Đường sắt Việt Nam và Ban An toàn giao thông tỉnh, UBND các huyện Quỳnh Lưu, TX Thái Hòa và các đơn vị thuộc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã kiểm tra, đánh giá thực trạng vi phạm trên tuyến đường sắt Cầu Giát - Nghĩa Đàn

Đây là thông tin được nhiều người quan tâm bởi tuyến đường sắt Cầu Giát – Nghĩa Đàn đã được “bỏ quên” suốt hàng chục năm qua nhưng qua nhiều cuộc làm việc của các cấp, ngành, số phận tuyến đường sắt này vẫn chưa thể định đoạt sẽ như thế nào?

Theo đó, trong Quy hoạch phát triển đường sắt trên địa bàn tỉnh Nghệ An tuân thủ theo Quyết định 1769/QĐ-TTg ngày 19/10/2021 phê duyệt mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 – 2030, định hướng đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, thời gian tới, vấn đề vận tải hàng hoá, hành khách bằng đường sắt cũng được quan tâm, chỉ đạo.

>>Lời giải nào cho tuyến đường sắt Tây Nghệ An?

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, hiện trên địa bàn Nghệ An có tuyến đường sắt Bắc – Nam đi qua thị xã Hoàng Mai (giáp tỉnh Thanh Hoá) cho đến cuối xã Nam Cường, huyện Nam Đàn (giáp tỉnh Hà Tĩnh), dài 84 km.

Giai đoạn 2021 – 2030, Nghệ An cũng được quan tâm đầu tư nâng cấp, từng bước hiện đại tuyến đường sắt đảm bảo tốc độ chạy tàu bình quân từ 80 km/giờ đến 90 km/giờ đối với tàu khách và 50 km/giờ đến 60 km/giờ đối với tàu hàng. Cải tạo, nâng cấp các cầu yếu, cải tạo bình diện tuyến, mở thêm đường trong ga, kéo dài đường ga, hệ thống đường ngang đường sắt, đồng bộ hóa công nghệ, hệ thống thông tin tín hiệu.

Tầm nhìn đến năm 2050, địa phương cũng sẽ được duy trì, tập trung đầu tư hiện đại hóa tuyến đường sắt hiện có để đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách địa phương và hàng hóa và hoàn thiện kết nối tới cảng biển Cửa Lò.

>>“Lối đi mới” cho đường sắt

Cũng trong giai đoạn 2021-2030, trong kế hoạch triển khai xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc Nam, từ ga Ngọc Hồi đến ga Thủ Thiêm, đường đôi, khổ 1.435mm, dài khoảng 1.559 km, ưu tiên triển khai xây dựng trước đoạn Hà Nội – Vinh, đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An dài khoảng 86 km; dự kiến quy hoạch ga tại khu vực xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An.

Cùng với đó, giai đoạn tới, Nghệ An sẽ nghiên cứu quy hoạch tuyến đường sắt khổ đơn 1000 mm kết nối từ khu vực ga Quán Hành, huyện Nghi Lộc đến cảng biển Cửa Lò.

Đáng quan tâm, trong quy hoạch phát triển đường sắt từ nay cho đến năm 2030, Nghệ An sẽ tái khởi động, khôi phục tuyến đường sắt Cầu Giát – Nghĩa Đàn khi có nhu cầu vận tải hàng hoá, hành khách. Trong khi đó, tuyến đường sắt có tổng chiều dài khoảng 30km và được xây dựng từ năm 1966 này đã chính thức ngừng hoạt động vận tải khách vào năm 2006 và tàu hàng vào năm 2012.

Trải qua hàng chục năm

Trải qua hàng chục năm "đắp chiếu", trong kế hoạch phát triển đường sắt 2021-2030, Nghệ An sẽ khôi phục tuyến đường sắt Cầu Giát - Nghĩa Đàn để phục vụ nhu cầu vận tải?

Ngược dòng lịch sử hơn nửa thế kỷ trước, tuyến đường sắt Cầu Giát – Nghĩa Đàn một thời đã mang sứ mệnh lịch sử, giúp bà con thông thương qua lại, khai sáng cả một vùng đất màu mỡ Phủ Quỳ, góp phần chung vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, tập kết hàng hoá chi viện cho miền Nam chống Mỹ, cứu nước.

Tuyến đường sắt này bắt đầu từ ga Cầu Giát (Quỳnh Lưu), điểm cuối là ga Nghĩa Đàn (nay là thị xã Thái Hòa), tỉnh Nghệ An nhưng suốt hàng chục năm qua rơi vào cảnh “án binh bất động”. Các barie, nhà ga đều “cửa đóng then cài”, bị xoá sổ, thậm chí nhiều đoạn đường ngang Quốc lộ, Tỉnh lộ đã xoá sổ bằng việc thi công đè lấp lên cả đường sắt. Mặt khác, nhiều diện tích đất thuộc hành lang ATGT đường sắt dọc từ thị xã Thái Hoà xuống huyện Quỳnh Lưu có tới 217 điểm vi phạm hành lang đã bị lấn chiếm, cấp quyền sử dụng đất cho cá nhân, tổ chức cho cả phần đất thuộc hành lang đường sắt, chưa kể nhan nhản các lối đi tự mở… Diễn đàn Doanh nghiệp cũng đã có nhiều bài viết phản ánh liên quan đến tuyến đường sắt này.

>>Nghệ An: Nhan nhản vi phạm hành lang đường sắt Nghĩa Đàn - Cầu Giát

Liên quan đến tuyến đường sắt Cầu Giát – Nghĩa Đàn, thời gian qua, UBND tỉnh Nghệ An cũng đã phát đi các văn bản gửi đơn vị chức năng về việc cho ý kiến tình trạng lấn chiếm hành lang ATGT đường sắt gửi Bộ GTVT để phối hợp xử lý.

Mới đây, vào ngày 13/12/2022, Cục Đường sắt Việt Nam và Ban An toàn giao thông tỉnh, UBND các huyện Quỳnh Lưu, TX Thái Hòa và các đơn vị thuộc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã kiểm tra, đánh giá thực trạng vi phạm trên tuyến đường sắt Cầu Giát - Nghĩa Đàn.

Cục đường sắt Việt Nam đề nghị các địa phương tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật nói chung và bảo vệ kết cấu hạng tầng và hành lang an toàn đường sắt nói riêng. Cùng với đó, Cục đường sắt Việt Nam cũng đã giao Chi nhánh khai thác đường sắt Nghệ Tĩnh làm đầu mối chung, các địa phương có vấn đề, hồ sơ gì thì phối hợp. Nếu trường hợp vượt cấp thì báo cáo với cấp có thẩm quyền để sớm phối hợp, tháo gỡ.

Tuy nhiên, qua nhiều văn bản, không ít đoàn kiểm tra, người dân vẫn không thể được thông báo chính xác khi nào tuyến đường sắt Cầu Giát – Nghĩa Đàn sẽ khởi động trở lại. Trong khi đó, gần 30km tuyến đường sắt ở đây đang ngày càng xuống cấp, có nguy cơ trở thành phế tích trong nay mai.