Sửa Luật Đầu tư công: Phân cấp mạnh hơn cho các cấp quản lý ngân sách địa phương

Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội vừa có báo cáo “Phương án giải trình, tiếp thu, chỉnh lí một số vấn đề lớn và nội dung còn ý kiến khác nhau về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công” (gọi tắt là dự thảo luật).

Một nội dung đáng chú ý của dự thảo luật là việc trình Quốc hội xem xét, quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm và thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ trong việc quyết định danh mục dự án cụ thể.

Trình Quốc hội quyết định danh mục dự án kế hoạch đầu tư công trung hạn: Không khả thi?

Cơ quan soạn thảo dự luật cho rằng việc trình Quốc hội xem xét, quyết định danh mục cụ thể từng dự án cho cả kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm là không khả thi. Cơ quan soạn thảo đề nghị quy định thẩm quyền quyết định danh mục dự án thuộc kế hoạch là của Thủ tướng Chính phủ.

Về vấn đề này, các ý kiến trong Ủy ban Tài chính ngân sách chưa tán thành với quy định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ quyết định danh mục dự án thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Nguyên do là việc giao quyền này chưa phù hợp với quy định của Hiến pháp về thẩm quyền quyết định ngân sách nhà nước; chưa bảo đảm với tính thống nhất các văn bản luật hiện hành về nội dung này (Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Nghị quyết số 26/2016/QH14 và Nghị quyết số 71/2018/QH14 của Quốc hội).

Bên cạnh đó, hiện nay Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan dân cử. Quốc hội quyết định phân bổ nguồn lực ngân sách nhà nước cho các nhiệm vụ với quy mô lớn, nhỏ khác nhau.

“Việc phân bổ nguồn lực đầu tư công cho cả giai đoạn 5 năm là vấn đề rất lớn, tác động trực tiếp đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn lớn của ngân sách nhà nước, có ý nghĩa quan trọng cho toàn bộ quá trình phát triển kinh tế-xã hội trong giai đoạn; không chỉ đơn thuần là vấn đề điều hành của Chính phủ. Do vậy, phải được cơ quan dân cử xem xét thận trọng”, báo cáo của Ủy ban Tài chính ngân sách nhấn mạnh.

Phân cấp mạnh hơn cho các cấp quản lý ngân sách địa phương

Theo báo cáo, khoản 2, khoản 3 Điều 17 của dự thảo luật đã quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với chương trình đầu tư công, dự án nhóm A sử dụng vốn ngân sách trung ương.

Điểm c khoản 6, 7 Điều 17 của dự thảo quy định: Trường hợp chương trình sử dụng nhiều nguồn vốn thuộc các cấp quản lý khác nhau, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp cao nhất có vốn thuộc cấp mình quản lý tham gia đầu tư chương trình, dự án quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án.

Ủy ban Tài chính ngân sách cho rằng quy định này sẽ dẫn đến các chương trình, dự án sử dụng “một phần vốn ngân sách trung ương” đều phải trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

“Điều này có thể dẫn đến có quá nhiều dự án cần phải trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định”, báo cáo của Ủy ban nhấn mạnh.

Tương tự như Chính phủ, HĐND, UBND cấp tỉnh cũng phải xem xét, quyết định khá nhiều dự án do địa phương quản lý.

Do đó, Ủy ban Tài chính ngân sách cho rằng cần phân cấp mạnh hơn và tạo tính chủ động cho các cấp quản lý ngân sách ở địa phương. Theo đó, các dự án hỗn hợp sử dụng vốn ngân sách địa phương và nguồn “thu bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương” do HĐND cấp tỉnh quyết định.