Sửa Luật Giao dịch điện tử: Một số quy định chưa đảm bảo tính khả thi

GIA NGUYỄN• 30/05/2023 04:00

Dù đánh giá cao những tiếp thu, chỉnh lý của cơ quan soạn thảo, tuy nhiên, góp ý Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), nhiều ý kiến cho rằng, cần cân nhắc một số quy định để đảm bảo tính khả thi…

>> Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi): Cân nhắc tiêu chí để xác định chữ ký điện tử

Theo đó, tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về Dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), đa số ý kiến tán thành sự cần thiết ban hành Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) và cơ bản nhất trí với nhiều nội dung của Dự án Luật. Sau nhiều lần tiếp thu, chỉnh lý, Dự thảo Luật (sửa đổi) đã sửa đổi, bổ sung 30 Điều về nội dung; sửa đổi, bổ sung 9 Điều về kỹ thuật; bãi bỏ một số quy định tại 5 Điều và bỏ 3 Điều. Đồng thời, bãi bỏ 2 Điều của Luật Công nghệ thông tin; sửa đổi 1 ngành nghề thuộc Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện ban hành kèm theo Luật Đầu tư; sửa đổi 1 tên phí thuộc Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật Phí và Lệ phí...

Sau nhiều lần tiếp thu, chỉnh lý, Dự thảo Luật (sửa đổi) đã sửa đổi, bổ sung 30 Điều về nội dung; sửa đổi, bổ sung 9 Điều về kỹ thuật; bãi bỏ một số quy định tại 5 Điều và bỏ 3 Điều - Ảnh minh họa: ITN

Sau những tiếp thu, chỉnh lý của cơ quan soạn thảo, đa số các ý kiến đều nhất trí về sự cần thiết và các Điều khoản mà Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) đã đề ra nhằm khắc phục hạn chế, bất cập của luật hiện hành, qua đó phát triển giao dịch điện tử, tạo tiền đề quan trọng thúc đẩy quá trình chuyển đổi số. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, Dự thảo Luật (sửa đổi) sử dụng thuật ngữ pháp lý quá nhiều, giải thích từ ngữ không rõ nghĩa, chung chung,... khó đảm bảo tính khả thi khi đưa vào thực tiễn.

Góp ý Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), ông Ngô Chí Vinh - Chủ tịch Liên hiệp Các hội Khoa học và kỹ thuật tỉnh Bắc Giang đề nghị sắp xếp lại các khái niệm theo hướng từ đơn giản đến phức tạp, để đảm bảo tính logic, khoa học của các quy định. Ví dụ: theo thứ tự Dữ liệu - Dữ liệu số - Cơ sở dữ liệu - Thông điệp dữ liệu… đồng thời, đề nghị quy định trách nhiệm của các bên có liên quan khi để xảy ra mất, lộ lọt, bị thay đổi, chiếm đoạt dữ liệu, thông tin cá nhân trong quá trình thực hiện các giao dịch điện tử (hoặc trong quá trình thu thập, lưu trữ các thông tin, dữ liệu này - môi trường offline).

“Việc bảo vệ thông tin cá nhân đã được quy định trong Hiến pháp, Bộ luật Dân sự, Luật An toàn thông tin mạng, Luật Công nghệ thông tin, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng… và một số luật chuyên ngành khác; Song hiện nay, chưa có quy định cụ thể về trách nhiệm bồi thường của các bên cung cấp dịch vụ có liên quan; đặc biệt trong môi trường offline - khi các dữ liệu này ở trong tình trạng lưu trữ trên các thiết bị không kết nối mạng (trong môi trường offline cũng hoàn toàn có thể xảy ra ra mất, lộ lọt, bị thay đổi, chiếm đoạt dữ liệu, thông tin cá nhân)…”, ông Vinh bày tỏ.

>> Dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi): Cân nhắc lộ trình việc mở rộng phạm vi điều chỉnh

Nhiều ý kiến cho rằng, cơ quan soạn thảo cần cân nhắc một số nội dung để đảm bảo tính khả thi - Ảnh minh họa: ITN

Còn ông Phạm Văn Chung - Sở Tư pháp tỉnh Kon Tum, Dự thảo Luật (sửa đổi) dự kiến quy định phạm vi điều chỉnh: “1. Luật này quy định việc thực hiện giao dịch bằng phương tiện điện tử; 2. Luật này không quy định về nội dung, điều kiện, hình thức của giao dịch. Trường hợp Luật khác không quy định thực hiện giao dịch bằng phương tiện điện tử thì tuân thủ theo quy định của Luật đó”.

Theo đó, Dự thảo dự kiến mở rộng phạm vi điều chỉnh so với Luật Giao dịch điện tử năm 2005, trong đó, lược bỏ nội dung loại trừ áp dụng đối với các trường hợp “cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và các bất động sản khác, văn bản về thừa kế, giấy đăng ký kết hôn, quyết định ly hôn, giấy khai sinh, giấy khai tử, hối phiếu và các giấy tờ có giá trị khác”.

Trong khi, theo quy định của luật chuyên ngành thì một số nội dung, thủ tục về hộ tịch, công chứng cần phải thực hiện ngay tại cơ quan, tổ chức như Điều 44, Luật Công chứng năm 2014 quy định: “1. Việc công chứng phải được thực hiện tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng, trừ các trường hợp quy định tại khoản 2 điều này...”;

Điều 18 Luật Hộ tịch năm 2014 quy định thủ tục đăng ký kết hôn: “1. Hai bên nam, nữ nộp tờ khai đăng ký kết hôn theo mẫu quy định cho cơ quan đăng ký hộ tịch và cùng có mặt khi đăng ký kết hôn... hai bên nam, nữ cùng ký vào Giấy chứng nhận kết hôn; công chức tư pháp - hộ tịch báo cáo Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức trao Giấy chứng nhận kết hôn cho hai bên nam, nữ”.

Từ các phân tích đã nêu, ông Chung đề xuất, nên xem xét quy định theo hướng các giao dịch mà các luật chuyên ngành quy định phải được xác lập thực hiện dưới một hình thức nhất định thì thực hiện theo quy định đó; hoặc quy định một số giao dịch không áp dụng luật này như quy định của Luật Giao dịch điện tử năm 2005.

Bên cạnh các góp ý đã nêu, trả lời Công văn số 1404/UBKHCNMT15 ngày 14/04/2023 của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường về việc đề nghị góp ý Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (phiên bản 10/4/2023) mới đây. Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng đề nghị, cơ quan soạn thảo xem xét, cân nhắc một số quy định liên quan đến nội dung: Chuyển đổi hình thức giữa văn bản giấy và thông điệp dữ liệu (Điều 14 Dự thảo); Chữ ký điện tử (Điều 25.1 Dự thảo); Chữ ký điện tử nước ngoài (Điều 28 Dự thảo); Điều kiện kinh doanh dịch vụ tin cậy (Điều 30 Dự thảo); Dữ liệu mở (Điều 44 Dự thảo); Nền tảng số (Điều 46.2 Dự thảo); Nền tảng số trung gian (Điều 46.4 Dự thảo); Trách nhiệm của bên xử lý dữ liệu (Điều 51.4.b Dự thảo).