Nhiều ý kiến tại Quốc hội đề nghị minh định “sơ chế thông thường” và xem xét áp thuế suất thấp cho nông sản. Trong khi đó, chuyên gia cũng cho rằng cần cải cách đồng bộ để chính sách đi vào cuộc sống.
Trong phiên thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế GTGT, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng những vướng mắc lớn nhất cần xử lý là khái niệm “sơ chế thông thường” và cơ chế thuế đối với nông sản tươi.
Theo phản ánh của các đại biểu tại nghị trường, nhiều năm nay các công đoạn quen thuộc của chuỗi nông sản như phân loại, bảo quản lạnh, bóc vỏ, sấy khô, hút chân không,.. vẫn bị mỗi địa phương hiểu và áp dụng một kiểu, khiến doanh nghiệp rơi vào tình thế rủi ro dù hoạt động đúng bản chất sản xuất. Có trường hợp chỉ vì quan điểm chuyên viên khác nhau mà doanh nghiệp phải giải trình, thanh tra hoặc bị truy thu kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền.
Các ý kiến cũng chỉ ra rằng cơ chế không chịu thuế GTGT đối với nông sản tươi tuy mang tính hỗ trợ, nhưng lại tạo nghịch lý khi doanh nghiệp không được khấu trừ thuế đầu vào. Điều này khiến nhiều chi phí bao bì, vận chuyển, điện lạnh, logistics… bị đội lên, làm giảm sức cạnh tranh của nông sản Việt so với hàng nhập khẩu trong khu vực.
Từ thực tiễn này, nhiều đại biểu đề nghị nghiên cứu áp thuế suất thấp 0% hoặc 5%, vừa đảm bảo doanh nghiệp được khấu trừ, hoàn thuế đầu vào, vừa thúc đẩy minh bạch hóa chi phí. Đồng thời, cần ban hành tiêu chí định lượng rõ ràng về “sơ chế thông thường” để thống nhất áp dụng trên phạm vi toàn quốc, tránh tình trạng mỗi nơi một kiểu diễn giải, doanh nghiệp liên tục đối mặt rủi ro pháp lý.
Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, Luật sư Lê Thị Nhung - Giám đốc L&A Legal Experts cho rằng, sửa Luật Thuế GTGT lần này là cần thiết, nhưng cần tiếp cận theo hướng giải quyết tận gốc những bất cập đã kéo dài gần chục năm.
Về khái niệm “sơ chế thông thường”, bà Nhung nhấn mạnh: “Đây là khái niệm có tác động tới hàng triệu tấn nông sản mỗi năm, nên không thể để tùy tiện diễn giải. Một quy phạm thiếu định lượng sẽ luôn tạo khoảng trống cho các cách hiểu khác nhau, và doanh nghiệp là bên chịu rủi ro nhiều nhất”.
Theo bà, Bộ Tài chính cần ban hành bộ tiêu chí định lượng thống nhất, gồm mức độ can thiệp công nghệ, thay đổi tính chất sản phẩm, tỷ lệ hao hụt và điều kiện bảo quản. Việc chuẩn hóa này không chỉ giúp doanh nghiệp dự báo rủi ro mà còn tạo nền tảng cho công tác thanh tra – kiểm tra minh bạch, đồng bộ hơn.
Đối với chính sách thuế, Luật sư Nhung cho rằng không phải miễn thuế là ưu đãi, đặc biệt với doanh nghiệp chế biến – xuất khẩu nông sản.
“Khi doanh nghiệp không được khấu trừ thuế đầu vào, chi phí lập tức tăng lên. Điều này khiến nông sản Việt khó cạnh tranh với các nước áp dụng thuế suất thấp. Chuyển sang thuế suất 0% hoặc 5% sẽ phù hợp thông lệ quốc tế và mang lại lợi ích thực chất hơn”, Luật sư Nhung chia sẻ.
Theo Luật sư, đây là giải pháp vừa hỗ trợ doanh nghiệp, vừa khuyến khích minh bạch hóa chuỗi cung ứng, hạn chế gian lận trong hóa đơn và chi phí đầu vào. Về hoàn thuế GTGT, Luật sư Nhung nhận định đây mới là “điểm nghẽn” lớn nhất trong nhiều năm qua.
“Doanh nghiệp phải chờ 6 - 12 tháng, thậm chí lâu hơn để được hoàn thuế là điều không phù hợp với tốc độ kinh doanh hiện nay. Nếu chỉ sửa về đối tượng không chịu thuế mà không cải cách đồng bộ quy trình hoàn thuế, thì dòng tiền của doanh nghiệp vẫn bị tắc. Do vậy, cần quy định rõ thời hạn xử lý hồ sơ hoàn thuế, trách nhiệm giải trình của cơ quan thuế và cơ chế hậu kiểm. Việc ứng dụng công nghệ để giảm tiếp xúc trực tiếp, hạn chế tiêu cực cũng phải được thực hiện song song với việc sửa luật”, Luật sư Nhung nhấn mạnh.
